سال ۲۰۲۱ سالی سرشار از رخدادهای فضایی و نجومی مهم و تاثیرگذاری بود که منجر به اکتشافات و دستاوردهای عظیمی در حوزه فضا و علم نجوم شد. در این گزارش مهمترین آن‌ها از جمله پرتاب بزرگترین تلسکوپ فضایی تاریخ را می‌خوانیم.
اولین سفر فضایی تجاری
آمریکا پس از حدود یک دهه توانست فضانوردانش را در تاریخ ۳۰مه به فضا اعزام کند. طی ماموریت دمو-۲ (Demo-2)، دو فضانورد ناسا، توسط کپسول کرو دراگون (Crew Dragon) شرکت اسپیس‌ایکس (SpaceX) سوار بر حامل فضایی فالکون-۹ (Falcon-9) به فضا اعزام شدند. این اولین بار بود که فضانوردان توسط یک فضاپیمای تجاری راهی مدار زمین می‌شوند.
سرانجام این کپسول به ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) متصل شد. با موفقیت در این ماموریت، ایالات متحده که طی حدود ۱۰ سال از زمان بازنشستگی شاتل‌های فضایی در ارسال فضانوردان خود به فضا ناتوان بود و فضانوردان خود را توسط فضاپیماهای روسی به فضا اعزام می‌کرد، بار دیگر به رقابت فضایی با روسیه بازگشت.
لمس خورشید توسط یک کاوشگر برای اولین بار
کاوشگر پارکر (Parker) ناسا در ماه آوریل توانست به‌عنوان اولین ساخته دست بشر خورشید را لمس کرده و از درون بخش خارجی آن عبور کند. این کاوشگر برای مدت کوتاهی از درون خارجی‌ترین لایه خورشید موسوم به تاج خورشیدی یا تاج ستاره‌ای (Stellar Corona) گذشته و از ذرات و میدان‌های مغناطیسی آنجا اطلاعاتی جمع‌آوری کند.
در همین رابطه بخوانید:
تاج خورشیدی با دمایی بین ۱ تا ۳ میلیون کلوین بسیار داغ‌تر از فتوسفر (سطح درخشان خورشید) است. کاوشگر مذکور قرار است با بررسی محیط‌های یادشده نه‌تنها درک ما را از مرکز منظومه شمسی بهبود بخشیده و دید ما نسبت به کل ستاره‌های جهان هستی را تغییر دهد.
ماموریت مریخ‌نورد استقامت ناسا
مریخ‌نورد استقامت (Perseverance) ناسا در ۱۸فوریه با موفقیت روی سطح مریخ فرود آمد؛ این ماموریت به‌منظور اجرای یک بررسی اخترزیست‌شناسانه در رابطه با پیشینه باستانی مریخ و بررسی فرایندهای زمین‌شناختی سطح این سیاره در طول تاریخ خود انجام گرفته است.
وظیفه اصلی استقامت جمع‌آوری نمونه‌هایی از سطح مریخ و نگه‌داری آن‌هاست تا توسط دو ماموریت بعدی که قرار است سال ۲۰۲۶ صورت گیرند، به زمین منتقل شوند.
در همین رابطه بخوانید:
مریخ‌نورد استقامت ناسا با موفقیت روی سیاره سرخ فرود آمد+فیلم
پرواز بالگرد بر فراز سطح مریخ برای اولین بار
بالگرد نبوغ (Ingenuity) مریخ‌نورد استقامت ناسا برای نخستین بار بر فراز سطح مریخ پرواز کرد. این نخستین باری بود که انسان موفق می‌شود وسیله‌ای را بر فراز سطح سیاره‌ای به‌جز زمین به‌پرواز درآورد. این پرواز آزمایشی در تاریخ ۱۹آوریل صورت گرفت که زمان کل پرواز این بالگرد ۴۰ ثانیه اعلام شد و تا ارتفاع ۳ متر از سطح مریخ فاصله گرفت، سپس با موفقیت فرود آمد.
بالگرد مذکور به جمع‌آوری نمونه یا تحلیل خاصی نمی‌پردازد؛ هدف ناسا از انجام این ماموریت، بررسی شرایط پرواز در اتمسفر رقیق و نازک مریخ بود. نبوغ تاکنون ده‌ها پرواز بر فراز مریخ به‌انجام رسانده است.
جیمز وب، بزرگترین تلسکوپ فضایی جهان
بزرگترین تلسکوپ فضایی دنیا به‌نام جیمز وب (James Webb)، جایگزین تلسکوپ هابل، توسط ماهواره‌بر اروپایی آریان-۵ (Ariane-5) در تاریخ ۲۵دسامبر به فضا پرتاب شد. جیمز وب همه مراحل تاریخ پر رمز و راز کیهان از زمان انفجار بزرگ (بینگ‌بنگ) و تشکیل منظومه‌های ستاره‌ای با قابلیت پشتیبانی از حیات در سیاره‌هایی مانند زمین گرفته تا تکامل منظومه شمسی را بررسی خواهد کرد.
در همین رابطه بخوانید:
جیمز وب، بزرگترین تلسکوپ فضایی جهان، برای کشف اسرار هستی به فضا رفت+فیلم
جیمز وب در فیرینگ (دماغه مخروطی) بزرگترین حامل‌های فضایی هم جای نمی‌گرفت، به‌همین دلیل به‌گونه‌ای طراحی شد که امکان تا کردن آن وجود داشته باشد. محل اسقرار این تلسکوپ در نزدیکی نقطه لاگرانژ L2 خورشید-زمین، در فاصله حدودا ۱.۵ میلیون کیلومتری زمین، است. تلسکوپ مذکور با ۲۰ ساعت رصد، احتمال وجود حیات فرازمینی در سیاره‌‌های فراخورشیدی را نشان می‌دهد.
کشف نشانه‌های احتمالی از حیات در زهره
در سال ۲۰۲۱ یکی از کاوش‌های مهم دررابطه‌با حیات فرازمینی صورت گرفت وی طی آن یک تیم بین‌المللی از اخترشناسان موفق به یافتن مولکول فسفین (Phosphine) در ابرهای زهره شدند؛ امری که می‌تواند نشانه‌ای از وجود حیات در این سیاره باشد. این مولکول بر روی زمین تنها به‌صورت صنعتی و یا به‌وسیله میکروب‌هایی که در محیط بدون اکسیژن رشد می‌کنند، تولید می‌شود. البته بعدها محققان تردیدهایی درباره این اکتشاف پیدا کردند.
در همین رابطه بخوانید:
دانشمندان پیش‌از‌این نیز گمان می‌کردند ابرهای مرتفع زهره می‌توانند مکانی برای رشد حیات میکروبی باشند. به‌گفته دانشمندان، نمی‌توان گفت زندگی قطعا در زهره وجود دارد، اما آن‌ها امید زیادی نسبت به این موضوع دارند.
نخستین راهپیمایی فضایی تمام‌زنانه تاریخ
دو فضانورد زن ناسا، کریستینا کخ (Christina Koch) و جسیکا میر (Jessica Meir)، در ۱۸اکتبر نخستین راهپیمایی فضایی تمام‌زنانه تاریخ را به‌منظور تعویض یکی از باتری‌های ایستگاه فضایی بین‌المللی انجام دادند. آن‌ها ضمن انجام این راهپیمایی فضایی تاریخی که ۷ ساعت و ۱۷ دقیقه به طول انجامید، تماسی کوتاه با دونالد ترامپ (Donald Trump) رئیس جمهور وقت آمریکا، برقرار کردند که وی به تحسین آن‌ها برای انجام این کار پرداخت.
نخستین ماموریت مریخی چین
فضاپیمای تیان‌ون-۱ (Tianwen-1)، طی اولین ماموریت مریخی چین در ۲۳ژوئیه به فضا پرتاب و در ۱۰فوریه با موفقیت وارد مدار مریخ شد. این ماموریت شامل دو بخش مدارگرد و فرودگر حامل کاوشگر رباتیک می‌شود.
کاوشگر مذکور به تحقیقات علمی در مورد خاک مریخ، ساختار زمین‌شناسی، محیط، جو و همچنین به کاوش آب در این سیاره می‌پردازد.
اولین کاوشگر مریخی کشورهای عربی
اولین کاوشگر مریخی امارات با نام امید (Hope) که نخستین مریخ‌نورد تاریخ در میان تمام کشورهای عرب محسوب می‌شود، در تاریخ ۲۰ژوئیه به فضا پرتاب شد. این کاوشگر پس از رسیدن به مقصد به‌مدت دو سال در مدار مریخ در ارتفاع‌های متغیر بین ۲۲ هزار تا ۴۴ هزار کیلومتری به‌انجام ماموریت خود یعنی بررسی اتمسفر و آب و هوای مریخ می‌پردازد. امارات ساخت و پرتاب کاوشگر خود را به پیمانکاران خارجی واگذار کرده بود.
