ساختاری متفاوت برای کمهزینهتر کردن حاملهای فضایی بازگشتپذیر

شرکت آمریکایی راکت لب (Rocket Lab) قصد دارد حامل فضایی بازگشتپذیری بهنام نوترون (Neutron) توسعه دهد که دارای قابلیتها و ویژگیهای جدیدی نسبت به حامل فضایی فالکون-۹ (Falcon-9) شرکت اسپیسایکس (SpaceX) است و میتواند برای ماموریتهای فضای عمیق نیز مورد استفاده قرار گیرد. دماغه مخروطی این حامل موسوم به «کرگدن گرسنه» (Hungry Hippo) طوری طراحی شده است که مانند یک گل باز میشود و محموله را در فضا رها میکند. بدین ترتیب دماغه مخروطی همراه با حامل بازیابی شده و مورد استفاده مجدد قرار میگیرد.
این در حالی است که اسپیسایکس موفق به بازیابی کمتر از ۲۰ درصد دماغههای مخروطی فالکون-۹ توسط کشتیهای بازیابی خود شده است. گفتنی است راکت لب آزمایشهای مرتبط با بازیابی حامل دیگر خود بهنام الکترون (Electron) را بهوسیله بالگرد انجام میداد. این شرکت اما فرآیند توسعه نوترون را بهکلی تغییر داد و تمام روند ساخت آن را بر اساس استفاده مجدد از حامل طرحریزی کرد.
مطابق این طراحی، شکل نوترون در پایین باریکتر و پهنتر میشود تا پایهای مستحکم برا فرود ایجاد شود؛ امری که نیاز به پایهها یا سامانههای فرود پیچیده را نیز برطرف میکند. بهعلاوه ساختار جدید نوترون، راکت لب را از زیرساختهای پرهزینه فرود مانند پلتفرمهای فرود در آبهای آزاد و حملونقل حامل به محل پرتاب بینیاز میکند.
نوترون دارای دو مرحله بوده و برای توسعه آن از کامپوزیت کربنی سبک وزن استفاده میشود که بدین ترتیب اولین حامل با ابعاد بزرگ از این جنس خواهد بود. برای ساخت پوسته مرحله اول نوترون از یک ماده کامپوزیت کربنی جدید و با فرمول خاص استفاده شده است که بهاندازه کافی سبک و مستحکم است تا بتواند گرما و فشار شدید ناشی از پروازهای فضایی مکرر و ورود مجدد به جو زمین را تحمل کند.
در همین رابطه بخوانید:
حامل فضایی جدید راکت لب همچنین مجهز به موتوری موسوم به ارشمیدس (Archimedes) بوده که از اکسیژن مایع (LOX) و متان برای تامین نیرو بهره میبرد و قادر است یک مگانیوتن نیروی رانش و ۳۲۰ ثانیه تکانه ویژه تولید کند. بهلطف وزن سبک نوترون، طراحی موتور در مقایسه با موتورهای معمول، پیچیدهتر است و به نیروی رانش کمتری نیاز خواهد داشت؛ امری که موجب تسریع در فرآیند توسعه شده، در نتیجه سرعت در ساخت و مقرونبهصرفه بودن آن را بههمراه دارد. نیروی مرحله اول نوترون توسط ۷ موتور ارشمیدس و نیروی مرحله دوم بهوسیله ۱ موتور خلا ارشمیدس که بهینهسازی شده است، تامین میشود.
نوترون با طول ۴۰ متر، دارای وزن برخاستی معادل ۴۸۰ تن است و در حالت بازگشتپذیری میتواند ۸ تن محموله را به مدار لئو حمل کند؛ میزانی که در حالت عادی به ۱۵ تن میرسد. همچنین قطر این حامل ۷ متر و قطر داخلی دماغه مخروطی آن ۵ متر است. نوترون قادر به حمل ۲ تن محموله به ماه و ۱.۵ تن محموله به سیارههای مریخ و ونوس بوده و اولین پرتاب آن برای سال ۲۰۲۴ برنامهریزی شده است.