محققان حوزه نجوم طی پژوهشی اعلام کردند ممکن است مریخ با فسیل‌های کاذب غیرزیستی متفاوت پوشیده شده باشد و این فسیل‌ها جستجوی حیات در سیاره سرخ را با چالش مواجه می‌کنند. جولی کاسمیدیس (Julie Cosmidis)، محقق دانشگاه آکسفورد (University of Oxford) انگلستان، می‌گوید: «این احتمال واقعا وجود دارد که روزی ما چیزی را در مریخ مشاهده کنیم که بیولوژیکی به‌نظر برسد، اما چند سال بعد و با تحقیقات بیشتر متوجه می‌شویم این شی در حقیقت توسط فرآیندهای غیرزیستی شکل گرفته است.»
در این مطالعه کاسمیدیس با شان مک‌ماهون (Sean McMahon)، محقق دانشگاه ادینبورگ (University of Edinburgh) اسکاتلند، برای درک بهتر این اجرام گمراه‌کننده، همکاری کردند تا پیش از اینکه مریخ‌نوردها آن‌ها را بیابند، این نشانه‌های زیستی نادرست بالقوه را شناسایی کنند.
مثبت کاذب
طی دهه‌ها اخترزیست‌شناسان به‌منظور شناسایی اشکال بالقوه حیات ابتدایی در جهان‌های دیگر، نمادهای زیستی را روی زمین شناسایی کرده‌اند، اما این کاوش نشانگرهای زیستی یک محدودیت عمده دارد. به‌عبارت‌دیگر بسیاری از چیزهایی که در نگاه اول مانند نشانگرهای زیستی به‌نظر می‌رسند، می‌توانند بدون شرایط حیات هم ایجاد شوند.
مک‌ماهون توضیح می‌دهد: «محدوده ساختارها، مواد و ترکیبات شیمیایی که می‌توانند به‌صورت غیرزیستی ایجاد شوند، با مواردی که ممکن است به‌صورت زیستی تولید شوند، هم‌پوشانی دارند. برخی از پدیده‌ها برای دهه‌ها مورد بحث بوده‌اند و ما هنوز مطمئن نیستیم که آیا آن‌ها زیستی هستند یا خیر!»
همچنین به‌گفته کاسمیدیس، دیرینه‌شناسان اغلب با این فسیل‌های جعلی گیج شده‌اند، زیرا شناسایی شواهد باکتری‌های باستانی و دیگر موجودات تک‌سلولی مانند جلبک‌ها می‌تواند دشوار باشد. در سیاره مریخ این سردرگمی حتی بیشتر هم مشکل‌ساز خواهد بود، زیرا دانشمندان نمی‌توانند نمونه‌ها را تا زمانی که به زمین بازگردانده شوند، به‌درستی آزمایش کنند و این یعنی بررسی نمونه‌های مریخی ممکن است سال‌ها طول بکشد.
نشانگرهای زیستی بالقوه
کاسمیدیس ادامه می‌دهد: «تنوع گسترده‌ای از نشانگرهای بیولوژیکی کاذب بالقوه در مریخ وجود دارد. یکی از بهترین نمونه‌ها بیومورف‌های کربن-گوگرد است که کره‌های کوچک و از نظر اندازه شبیه به باکتری‌ها هستند و می‌توانند خودبه‌خود از واکنش‌های میان کربن و سولفید تشکیل شوند. هر دو واکنش‌دهنده شاید در مریخ باستان فراوان وجود داشته‌اند. در نتیجه بیومورف‌های حاصل می‌توانند به‌خوبی در انواع سنگ‌های معمول مریخ فسیل شده و نشانه‌هایی کاذب از حیات باشند.»
نمونه دیگر شبه میکروبیالیت‌ها هستند که ساختارهای فیزیکی ایجادشده توسط میکروب‌ها مانند استروماتولیت‌ها را تقلید می‌کنند. استروماتولیت‌ها ساختارهای بزرگی هستند که توسط جلبک‌های فتوسنتزی به‌جا مانده‌اند و به‌صورت مخروط، گنبد و ستون به‌سمت بالا رشد می‌کنند. چنین ساختارهایی می‌توانند از حیات دریایی در اقیانوس‌های گذشته مریخ باقی بمانند، اما ممکن است ساختارهای تقریبا مشابهی نیز به‌طور طبیعی و بدون هیچ گونه حیات میکروبی شکل بگیرند، بنابراین تشخیص واقعی بودن آن‌ها دشوار خواهد بود.
برای تحلیل بهتر، این دو پژوهشگر نشانگرهای نادرستی را که قبلا شناخته شده بودند، در شرایط مریخ بازسازی و تلاش کردند نمونه‌های جدیدی بیابند که هنوز روی زمین شناسایی نشده‌اند. در مجموع، آن‌ها بیش از ده‌ها فسیل کاذب احتمالی را در مقاله خود فهرست کردند، اما ممکن است تعداد بیشتری از این فسیل‌ها از جمله در مریخ وجود داشته باشد.