وجود شکاف در دل منظومه شمسی اولیه

دانشمندان موسسه فناوری ماساچوست (MIT) با تجزیهوتحلیل شهابسنگهای قدیمی اعلام کردند شکافی مرموز حدود ۴.۵۷۶ میلیارد سال قبل در نزدیکی منطقهای وجود داشته است که اکنون در آن کمربند سیارهای قرار دارد. بنجامین ویس (Benjamin Weiss)، استاد موسسه فناوری ماساچوست، میگوید: «رصدهای یک دهه اخیر نشان داده است شکافها، فاصلهها و حلقهها بهطور معمول در صفحههای اطراف ستارههای جوان وجود دارند و این موارد تعیینکننده فرآیندهای فیزیکی مهم در تبدیل گازوغبار کیهانی به خورشید جوان و سیارهها هستند، اما بهخوبی درک نشدهاند.»
اگرچه علت بهوجود آمدن شکاف در این صفحهها هنوز مشخص نیست، اما یک احتمال این است که در هنگام تشکیل سیاره مشتری، کشش گرانشی این سیاره بزرگ گردوغبار کیهانی را به اطراف هدایت کرده باشد و شکافی در این قرص پیشسیارهای بهوجود آورده باشد. احتمال دیگری نیز وجود دارد و آن خروج بادهای کیهانی از سطح قرص پیشسیارهای مذکور است.
برهمکنش میدانهای مغناطیسی قوی منظومه شمسی اولیه با گازوغبار این صفحههای گردان باعث بهوجود آمدن بادهای پرقدرت میشود. این بادها بهقدری پرانرژی هستند که میتوانند اجرام را بهسمت بیرون هدایت کنند و شکافی در قرص پیشسیارهای بهوجود بیاورند. چنین شکافی مانند یک مرز کیهانی عمل کرده و از واکنش میان اجرامی که در دو طرف وجود دارند، جلوگیری میکند.
بهگفته دانشمندان، این جدایی فیزیکی ممکن است باعث بهوجود آمدن ترکیبهای سازنده سیارههای منظومه شمسی شده باشد. کائو بورلینا (Cauê Borlina)، نویسنده اصلی این مطالعه، عنوان میکند: «گذر کردن از این شکاف کار دشواری است و سیارهها به تکانه و نیروی گشتاور زیادی برای انجام این کار نیاز دارند. این موضوع نشان میدهد شکلگیری سیارههای منظومه شمسی به مناطق خاصی در این منظومه محدود بوده است.»
طی یک دهه اخیر شکافها و حفرههایی در ترکیبهای شهابسنگها مشاهده شده است. آن دسته از شهابسنگهایی که مورد بررسی قرار گرفتهاند دارای یکی از دو ترکیب اصلی ایزوتوپها بودند و بهندرت شهابسنگی وجود داشت که هر دو ایزوتوپ را در خود داشته باشد. محققان تصمیم گرفتند شهابسنگها را برای یافتن میدانهای مغناطیسی قدیمی مورد بررسی قرار دهند.
یک منظومه سیارهای هنگام شکلگیری دارای میدان مغناطیسی بوده و قدرت و جهت این میدان وابسته به فرآیندهای گوناگونی است که درون صفحه در حال شکلگیری رخ میدهد. دانشمندان همچنین بررسی کردند آیا دومین گروه از ایزوتوپها یعنی شهابسنگهای کندریت کربندار میدان مغناطیسی یکسانی دارند یا خیر. آنها کندرسهای ۱۰۰ میکرونی را در دو شهابسنگ یافتشده در قطب جنوب مورد بررسی قرار دادند. کندرسها دانههای گردی هستند که در کندریتها یافت میشوند.
محققان در این بررسی شاهد میدان مغناطیسی قویتر در شهابسنگهای مذکور نسبت به شهابسنگهای غیرکربنی بودند. علاوهبراین کندرسهای دورتر حدود ۱۰۰ میکروتسلا میدان مغناطیسی داشتند، درحالیکه میزان میدان مغناطیسی کندرسهای تقریبا ۵۰ میکروتسلا بود. دانشمندان از این مدلها برای شبیهسازیهای مختلفی استفاده کردند. آنها نتیجه گرفتند محتملترین دلیل برای تفاوت در میدان مغناطیسی میتواند وجود شکاف میان بخشهای داخلی و خارجی منظومه شمسی اولیه باشد.
در همین رابطه بخوانید: