کشف حفرهای عظیم در کهکشان راهشیری

ستارهشناسان حفرهای عظیم در کهکشان راهشیری کشف کردهاند که تصور میشود میلیونها سال پیش، پس از یک انفجار عظیم ستارهای شکل گرفته است و میتواند کلید دستیابی به نقش ابرنواخترها در تشکیل ستارهها باشد. این حفره حبابمانند ۵۰۰ سال نوری عرض دارد و در منطقهای میان دو صورت فلکی برساووش (Perseus) و ثور (Taurus) در محل تشکیل ستارهها قرار گرفته است. بهگفته محققان، بهنظر میرسد محل تشکیل ستارهها که دارای گازوغبار کیهانی است و ابر مولکولی نامیده میشود، از انفجار ابرنواختری مشابه که حدود ۱۰ میلیون سال قبل رخ داده است، بهوجود آمده باشد.
شموئل بیالی (Shmuel Bialy)، نویسنده اصلی این مطالعه از مرکز اخترفیزیک هاروارد-اسمیتسونیان (harvard & smithsonian center for astrophysics) آمریکا، بیان میکند: «ما دو نظریه داریم؛ یا یک ابرنواختر در هسته این حباب منفجر شده و گاز را به بیرون هل داده است تا چیزی را که امروز «ابرحباب برساوش-ثور» (Perseus-Taurus Supershell) مینامیم، شکل ده ود یا مجموعهای از ابرنواخترها که طی میلیونها سال بهوقوع پیوستهاند، بهمرور این حفره را گسترش دادهاند.»
دانشمندان با استفاده از دادههای تلسکوپ فضایی گایا (Gaia) آژانس فضایی اروپا (ESA) برای نخستین بار توانستند نقشه ابرهای مولکولی ابرحباب برساوش-ثور را بهصورت سه بعدی ترسیم کرده و این حفره عظیم را که در نقشههای دو بعدی قبلی منطقه مذکور مبهم بود، آشکار کنند.
کاترین زاکر (Catherine Zucker)، دیگر نویسنده این مطالعه از مرکز اخترفیزیک هاروارد-اسمیتسونیان، میگوید: «ما چندین دهه قادر به مشاهده این ابرها بودیم، اما هیچگاه شکل، عمق یا ضخامت آنها را نمیدانستیم. همچنین مطمئن نبودیم ابرهای مورد بحث در چه فاصلهای قرار دارند، ولی اکنون با درصد اندکی عدم قطعیت میدانیم که در کجا هستند و این به ما امکان میدهد حفره عظیم را تشخیص دهیم.»
پژوهشگران نقشه سهبعدی ابرهای مولکولی را با استفاده از یک نرمافزار مدلسازی داده با نام «گلو» (Glue) تهیه کردند تا به درک بهتری از نحوه آزاد شدن گازوغبار کیهانی در انفجار ابرنواختری و تبدیل آنها به ابر مولکولی برسند. بر اساس یافتههای آنها ابرهای مولکولی برساوش و ثور در نتیجه یک موج ضربهای ابرنواختری شکل گرفتهاند و نشاندهنده تاثیرات قدرتمند چنین انفجارهای ستارهای هستند. بیالی همچنین تاکید میکند: «این موضوع نشان میدهد وقتی یک ستاره از بین میرود، ابرنواختر آن زنجیرهای از رویدادها را ایجاد میکند که در نهایت ممکن است منجر به تولد ستارههای جدید شود.»