اکنون بیش از 10 سال است که با فراگیر و پوشا شدن شبکههای ماهوارهای نظارت و مراقبتهای پروازی داخل فاز دیگری شده است. شبکههای رادیویی VHF محدودیتهای فنی مربوط به طبیعت خود را دارند. در این خصوص میتوان به مشکلات مربوط به قدرت سیگنال و پوشش رادیویی اشاره کرد. در ارتباط رادیویی باند HF فرستنده و گیرنده میبایست در دید یکدیگر باشند. با توجه به طبیعت کشور ایران و وجود کوهستان ، امکان نصب آنتنهای رادیویی و تأمین ارتباط یکپارچه و پوشا در تمام کشور امکانپذیر نیست.
از طرفی کانالهای رادیویی VHF محدود هستند و در صورت درخواستهای همزمان برای برقراری ارتباط ، ممکن است دسترسی به کانال آزاد زمان ببرد.
با توجه به محدودیتهای که بسیار خلاصهوار ذکر شد ، اتحادیه اروپا برنامه ایی برای پروازهای عبوری و یا به مقصد اروپا تنظیم کرده است و بهزودی هواپیمایی که به اروپا پرواز میکنند میبایست به سامانههای ماهوارهای و اعلام وضعیت مجهز شوند. سامانه ACARS ، Aircraft Communication addressing system and reporting system سامانهای است که ارتباط وسایل پرنده و مراکز کنترل ترافیک هوایی را تأمین کرده و اطلاعات ترافیکی و وضعیتی را نظارت و مراقبت مینماید.
نصب تجهیزات ماهوارهای روی هواپیما و یا بالگرد درصورتیکه روی بدنه و اصطلاحاً structure نصب شوند نیاز به دریافت مجوزهای خاص و تأییدیههای ایمنی دارد. متأسفانه این تجهیزات توسط شرکتهایی تأمین میشوند که به علت تحریمهای ظالمانه رابطه تجاری با ایران ندارند.
اما خوشبختانه تجهیزات قابلابتیاع و استفاده ماهوارهای دیگری وجود دارند که توانایی مشابهی دارند و امکان رهگیری وسیله حامل خود را از طریق ماهواره تأمین میکنند.
این تجهیزات ویژگیهای خاصی دارند که یقیناً میتوانند بهعنوان یک انتخاب اقتصادی و البته کاربردی ، قابلتوجه خطوط هوایی و سازمان هواپیمایی کشوری قرار گیرند.
این سامانه ضمن دارا بودن تمام استاندارد و مجوزهای هوایی روی بدنه هواپیما و یا بالگرد نصب نمیشود ، بلکه داخل کاکپیت و روی داشبورد قرار میگیرد!
برق لازم برای استفاده از این تجهیزات هم از داخل کاکپیت و هم از طریق باطری ( پاور بانک ) تأمین میشود و بدینوسیله این دستگاه به یک وسیله مستقل از برق وسیله حامل تبدیل میشود.
این وسیله اطلاعات موقعیتی وسیله حامل را از طریق GPS تعبیهشده در خود به دست آورده و در بازههای زمانی تعریفشده این اطلاعات را از طریق باند L که کمترین اثرپذیری را از شرایط آب و هوایی دارد ، به ماهواره ارسال میکند. اطلاعات ارسالشده از وسیله بلافاصله در نقشه جایگذاری میگردند و از طریق اینترنت قابلدسترس قرار میگیرند.
همچنین این تجهیزات به کلید اعلام وضعیت اضطراری مجهز میباشند که خلبان در وضعیت اضطرار با فشردن این کلید میتواند اعلام وضعیت کند.
از طرفی بهرهبردار زمینی میتواند در صورت نیاز ، درخواست اعلام وضعیت وسیله خارج از بازههای تعریفشده را بنماید.
این وسیله ضمن نگهداشتن اطلاعات مکانی مسیر پرواز مجهز به کلید دیگری است که خلبان میتواند نقطه خاصی را حین پرواز علامتگذاری کند تا مجدداً به آن نقطه برگردد و یا اطلاعات را به گروه دیگری منتقل کند. بهعنوانمثال اگر این تجهیزات روی بالگرد امداد تعبیهشده باشد، خلبان با دیدن محل حادثه اطلاعات مکانی را برای گروه امداد زمینی ارسال کند .
نکته قابلتوجه قیمت این تجهیزات است که حدود 2000 دلار هست. با توجه به امکانات کمنظیر این تجهیزات و قیمت قابلابتیاع آن جا دارد که مسئولین ، سازمانهای امدادی ، شرکتهای هواپیمایی و بالگردی بهطور جد به تجهیز ناوگان هوایی به این قبیل تجهیزات اهتمام بورزند.
کمتر از 20 روز از زمان نگارش این متن فرصتی دست داد تا این تجهیزات در شرکت هواپیمایی آسمان آزموده شوند ، هواپیمایی که بعد از گرفتن مجوزها برای تست انتخاب شد ، ATR72 بود که در مسیر رفتوبرگشت از تهران به رشت به این سامانه مجهز گردید.
مانند تمام سامانههای ردیابی ، ورود و یا خروج از منطقهای خاص ، افزایش و یا کاهش سرعت از حد مشخصشدهای در قالب پیامهای جداگانه ایی قابل اطلاع میباشند.
شرکت بینالمللی بهین سامان گستر مفید، با رسالت مشاوره و ارائه راهکارهای مخابراتی ماهوارهای ، قادر به تأمین تجهیزات و خدمات رهگیری ، اینترنت ، تلفن و دیتالینک در آسمان میباشد.