موزه علوم ناگویا، محلی برای نشان دادن افتخارات فضایی و آموزش به نسل آینده ژاپن
مریم فخیمی: «موزه علوم» شهر ناگویای ژاپن دومین پلانتاریم بزرگ جهان را داراست. این موزه شامل سه بخش اصلی در زمینه فن‌آوری مدرن، علوم انسانی و علوم عمومی و نمایشگاه‌های متنوع است. در سال ۲۰۱۲ ، همزمان با افتتاح پلانتاریم، بخش‌های زیادی از موزه بازسازی شد. طبقه فوقانی موزه به نمایش موضوعات مرتبط با فضا و فناوری‌های آینده اختصاص دارد. بسیاری از نمایشگاه‌ها به طور خاص برای کودکان طراحی شده‌اند.
عمارت”نجوم” در سال ۱۹۶۲ ، عمارت “علم و فناوری” در سال ۱۹۶۴ و عمارت “علوم زیستی” در سال ۱۹۸۹ افتتاح شدند.
هر دو عمارت نجوم و علم و فناوری در آگوست ۲۰۱۰ برای بازسازی و ساخت مکان‌های جدید بسته شدند. اکنون موزه علوم همچون قبل شامل سه بخش است: نجوم، علم وفناوری و علوم زیستی.
در روزهای تعطیل ویژه برنامه‌هایی چون رصد سیاره زهره و اجرام درخشان با تلکسوپ برپا است.
عمارت علوم و فن‌آوری
از طریق این عمارت وارد موزه می‌شوید. نمایشگاه‌های دائمی در طبقه ۲ تا ۴ قراردارند. نمایشگاه‌ها و نمایش‌های ویژه در تالار رویدادها واقع در زیرزمین برگزار می‌شود. رصدخانه در طبقه هفتم واقع است.
در نمایشگاه‌های دائمی، برنامه‌های اصلی و فناوری‌های پیشرفته که در فیزیک، شیمی و صنعت مورد استفاده قرار می گیرند به نمایش گذاشته شده.
این نمایشگاه‌ها الهام بخش کودکان و محرک کنجکاوی آنان از طریق موضوعات علمی ناشناخته در همه اعصار است.علاوه بر نمایشگاه‌های دائمی، نمایشگاه‌های بزرگ در دو طبقه غیرمسقف قرار دارند.
عمارت نجوم
این ساختمان شامل طبقات ۴ تا ۶ است، بخش اصلی آن گنبد پلانتاریم است.
در طبقه چهارم سالن نمایشی وجود دارد که درآن نمایش‌هایی اجرا می‌شود.
نمایشگاه دائمی در طبقه پنجم و پلانتاریم در طبقه ششم واقع است.
بازدیدکنندگان پلانتاریم از سن پیش دبستانی تا افراد سالخورده هستند. در پلانتاریم توضیحاتی درباره حقایق اجرام و پدیده‌های آسمان به بازدیدکنندگان داده می‌شود.
عمارت علوم زیستی
این عمارت در سال ۱۹۸۹ افتتاح شد. نمایشگاه‌های دائمی در طبقات ۲ تا ۵ قرار دارند. بقیه عمارت شامل طبقه اول است و سالن نمایش در طبقه زیرزمین قرار دارد.
حیات چیست؟ در این عمارت به کمک علوم زیستی به این سوال به شیوه‌ای جامع پاسخ داده می‌شود.
با علوم زیستی و گرایش‌های آن، در این عمارت سوالاتی برای بازدیدکنندگان مطرح می‌شود که به آن‌ها کمک می کند تا از طریق سه گروه «حیات»، «هستی» و «محیط پیرامون» حیات مناسب و سالم را بر روی زمین هدایت کنند.
پلانتاریم مرکز
افلاک‌نمای موزه علوم شهر ناگویا در ۳ نوامبر ۱۹۶۲ افتتاح شد. تا زمانی که در ۳۱ اوت ۲۰۱۰ (۴۸ سال بعد) برای بازسازی بسته شد، بیش از 15 میلیون نفر از این موزه بازدید کرده بودند. این افلاک‌نما با قطر 35 متر بزرگترین و باکیفیتترین گنبد جهان است. تجهیزات ویدئویی و برنامه‌ها برزورسانی و اصلاح شده‌اند. موضوعاتی چون توصیف ستاره‌های فصلی، نجوم، داستان‌گویی درباره آسمان، آموزش رصد آسمان، پدیده‌های نجومی، داستان صورفلکی، سفر در فضا، موضوعات جدید مرتبط با نجوم و فضا در افلاک‌نما آموزش داده می‌شود.
در سانس عمومی در کنار آموزش پدیده‌های عمومی نجوم، هر ماه برنامه خاصی در پلانتاریم نمایش داده می‌شود. برنامه‌هایی از قبیل: خسوف و کسوف، شفق قطبی، کهکشان آندرومدا، کشف امواج گرانشی، و نجوم در دوران باستان.
«برادر زمین» ، نام مستعار افلاک‌نمای موزه است. این نام از شعار «گروه برادر» که برای حفاظت از محیط زیست فعالیت می‌کنند گرفته شده است. «برادر زمین» در پی ایجاد نگرش مثبت و تعهد انسان نسبت به جامعه و سیاره مادری است.
نمایشگاه اکتشاف ماه
موشک ساترن-۵ یک راکت چند مرحله‌ای با سوخت مایع بود که در برنامه آپولو ناسا استفاده شد. این راکت در مجموع ۱۳ بار در سال‌های ۱۹۶۸ تا ۱۹۷۳ پرتاب شد. تمامی پرتاب‌ها موفق بود، از جمله آپولو ۱۳ ، که به علت نقص فنی نتوانست در ماه فرود آید. ساترن-5 بزرگترین و قدرتمندترین موشک جهان است که تا به امروز ساخته شده.
در نمایشگاه «اکتشاف ماه» تاریخچه چالش‌های سفر انسان به ماه را معرفی می‌کنند. یک مدل از موشک ساترن-5 در مرکز نمایشگاه واقع است. بازدیدکنندگان از طریق یک برنامه دقیق از اولین زمانی که انسان به ماه گام نهاد تا فعالیت‌ها و رقابت‌های کنونی کشورها برای فتح ماه از طریق ارسال کاوشگر آشنا می‌شوند.
دانش افزوده : دوران مسابقه فضایی
در این بخش با چالش‌های نخستین فرود در ماه و رقابت فشرده بین شوروی و آمریکا توسط سه ماموریت بدون سرنشین آشنا می‌شوید. تلاش برای فرود در ماه از طریق برنامه “لوونا”ی اتحاد جماهیر شوروی سابق، برنامه “رنجر” و “برنامه نقشه‌بردار” ایالات متحده آغاز شد. ابتدا توسط مدارگردها از بیشتر سطح ماه نقشه‌برداری شد تا بهترین مکان فرود برای ماموریت‌های اکتشافی و سرنشین‌دار شناسایی شود، سپس برنامه‌های سرنشین‌دار اکتشافی آغاز شد.
اگر چه ایالات متحده در مجموع ۶ مأموریت ماهرانه مجهز از جمله آپولو ۱۱– نخستین فرود انسان در ماه- را انجام داد، اما اتحاد جماهیر شوروی سابق، به علت حوادثی مانند انفجار موتور موشک، نتوانست ماموریت‌های اکتشافی سرنشین‌دار را انجام دهد.
برنامه آپولو
بازدیدگنندگان در بخشی از نمایشگاه به طور دقیق با ماموریت آپولو از سخنرانی جان‌اف کندی رئیس جمهور وقت آمریکا در سال ۱۹۶۱ تا نخستین فرود انسان در ماه در سال ۱۹۶۱ و آخرین ماموریت به ماه یعنی آپولو ۱۷ در سال ۱۹۷۲ آشنا می‌شوند. در طی این سال‌ها در مجموع ۱۲ فضانورد در ۶ ماموریت مجزا به ماه فرستاده شدند. آن‌ها توانستند ۳۸۱.۷ کیلوگرم از خاک و سنگ را به زمین آورند.
سفر دوباره به ماه
در این قسمت از نمایشگاه، بازدیدگنندگان با ماموریت‌های اکتوشافی سایر کشورها به مقصد ماه آشنا می‌شوند:
ماهواره “Hiten” اولین کاوشگر ژاپنی بود که عازم مدار ماه شد و بدین ترتیب ژاپن نخستین کشور بعد از شوروی و آمریکا بود که توانست به ماه دست یابد. پیش ازآن ایالات متحده موفق به بررسی کل سطح ماه و نقشه‌برداری‌های دقیق شده بود.
علاوه بر این، در سال ۲۰۰۸، ژاپن موفق به پرتاب ماهواره “Kaguya” شد. این مداگرد توپوگرافی کلی از ماه و ۱۵ مشاهده مختلف، مانند بررسی ترکیب سطح و ناهنجاری‌های گرانشی در ماه انجام داد. عکس‌های زیبایی که توسط دوربین با کیفیت بالا گرفته شد نیز به طور گسترده‌ای منتشر شد و مورد استقبال قرار گرفت.
بعد از ژاپن، کشورهای چین و هند نیز به شدت پیگیر ماموریت‌های اکتشافی در ماه هستند.
اسراری کشف نشده ماه
اگرچه انسان اکتشافات بسیاری درباره ماه انجام داده و سوالات بسیاری پاسخ داده شده اما هنوز هم اطلاعات ماه از ماه این نزدیکترین قمر زمین ناچیز است. بازدیدکنندگان در این بخش از نمایشگاه با سوالات بی‌پاسخی که درباره ماه وجود دارد آشنا شده و کنجاوی‌شان تحریک می‌شود:
ماه بزرگترین قمر سیاره زمین است، اما وقتی آن را با سایر سیارات و اقمار منظومه شمسی مقایسه می‌کنیم متوجه می‌شویم برای زمین بسیار بزرگ است! علاوه بر این، نمیکره مقابل و قابل مشاهده ماه با قسمتی که قابل مشاهده نیست متفادت است. ما حتی نمی‌دانیم که آیا جنس هسته ماه مشابه جنس هسته زمین است. اسرار بسیاری درباره ماه وجود دارد که حل نشده است، همچون “اندازه آن”، “تفاوت بین سمت مقابل و روی دور از زمین” و “ساختار داخلی آن”.
پرتابگر H-IIB
مدل موشک بزرگ “H-IIB”ژاپن در فضای بیرونی نمایشگاه نمایش داده شده.از پرتابگر H-IIB ژاپن برای تامین تجهیزات به ایستگاه فضایی بین المللی (ISS) استفاده می‌شود. این یک موشک دو مرحله‌ای است که از سوخت مایع استفاده می‌کند. بخش بیشتری از مدل این موشک دارای ساختار مشابهی با موشک واقعی است و به عنوان مدل آزمایشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. شما می توانید قطعات واقعی از جمله موتور مرحله اول، مخزن سوخت مرحله اول، قسمت مرکزی را در نمایشگاه ببینید. این مدل موشک که در نمایشگاه قرار دارد با استفاده ازمواد حرارتی اصلی پوشش داده شده است. در واقع این مدل، با استفاده از آخرین فن‌آوری‌ها و تکنیکهای تولید وطراحی ساخته شده است. مدلی که به نمایش درآمده کمی کوتاهتر از موشک واقعی است. هدف از قرار دادن این مدل واقعی از پرتابگر بومی ژاپن این است که بازدیدکننده با ساختار واقعی این موشک و ابعاد بزرگ آن از نزدیک آشنا شود. نمونه‌های دیگری از این موشک در نمایشگاه‌های مختلف ژاپن ازجمله نمایشگاه مرکز فضایی تانگاشیما، مرکز فضایی Kakuda و مرکز علمی Tsukuba EXPO به نمایش در آمده است.
مدل آزمایشی ماژول ژاپنی “Kibou”
ماژول “Kibo” که در فضای باز نمایشگاه قرار گرفته یک مدل آزمایشی از آزمایشگاه فضایی کیبو است. آزمایشگاه کیبو بخشی ازایستگاه فضایی بین‌المللی است. بازدیدکنندگان به کمک این مدل با ساختارواندازه واقعی کیبو و آزمایش‌هایی که فضانوردان در آن انجام می‌دهند آشنا می‌شوند. همچنین توضیحاتی درباره چگونگی انتقال و آزمایشهای ارتعاش به بازدیدکنندگان داده می‌شود. این مدل در کارخانه تولید تجهیزات فضایی ناگوایا ساخته شده است.
نمایشگاه‌های بزرگ موزه
در موزه علوم شهر ناگویا چهار نمایشگاه بزرگ وجود دارد.
نمایشگاه بررسی آب
اینجا با انجام آزمایشهای علمی با ویژگی‌های آب در ابرها، باران، رودخانه‌ها و اقیانوس‌ها آشنا می‌شوید.آب‌های اقیانوس تبخیر به ابرتبدیل می‌شود، پس از آن با بارش باران از طریق رودخانه به اقیانوس بازمی‌گردند. اینجا خواهید دید که چگونه آب روی زمین جریان یافته و متراکم می‌شود.
آزمایشگاه گردباد
اینجا نظاره‌گر گردبادی ۹متری که همچون یک اژدها به سوی آسمان اوج می‌گیرد خواهید بود! در طول نمایش، از طریق آزمایش، درکتان از گردبادها عمیق تر می‌شود.
آزمایشگاه تخلیه الکتریکی
در این آزمایشگاه با انرژی الکتریکی آشنا خواهید شد.
آزمایشگاه انجماد عمیق
هیچکس تا به حال این کار را در ژاپن انجام نداده است! در این بخش یک شفق قطبی کامل را در اتاقی با دمای منفی ۳۰درجه سانتیگراد تماشا خواهید کرد! در حالیکه دمای بسیار سردی را تجربه می کنید، یخ‌های واقعی و آزمایشهای مربوط به آن را مشاهده کرده و متوجه خواهید شد که زندگی در یک منطقه قطبی چگونه است.
لیست نمایشگاه‌های موزه به تفکیک هر عمارت
عمارت علوم زیستی:
اسرار حیات (شناخت دی‌ان‌آ، سلول،آزمایشگاه موجودات زنده، زیست و بیوفناوری)
شگفتی های بدن انسان ( شامل شناخت استخوان و ماهیچه، تنفس و گردش خون، سیستم عصبی و سیستم غدد درون‌ریز، هضم، جذب و دفع، ژنوم)
لباس، غذا و مسکن
کشف زمین (شامل شناخت تاریخچه محیط زیست زمین، کاوش در زمین)
عمارت نجوم:
جهان ما (با اجرام منظومه شمسی چون خورشید، سیارات و اقمارشان، ستارگان، کهکشان‌ها، صورفلکی، کهکشان راه‌شیری و لبه جهان آشنا می‌شوید.)
نمایش علم (هر روز چندین نمایش در سالن پخش می شود. خواهید دید که چگونه علم با انجام آزمایش‌ها و توضیحات جذاب، سرگرم کننده می‌شود.)
عمارت علم و فناوری:
باغ ستاره‌ای و رصدخانه (اینجا در جلسات عمومی به بحث و گفتگو پرداخته، ستارگان را تماشا خواهید کرد. این بخش دارای یک تلسکوپ بزرگ ۸۰ سانتیمتری است.)
مرزهای علم (شامل زندگی در یک سیاره پویا، چالش‌های علوم زمین، موضوعات علمی و چالش‌های علوم فضایی است.)
ماده و انرژی ( شامل بخش‌های انرژی، مواد، اتم‌ها و مولکول‌ها و آزمایشگاه انجماد عمیق است.)
قوانین طبیعت (اینجا با آزمایشهای محتلف علمی در مورد اصول و قوانین طبیعی، از جمله امواج، الکترومغناطیس و حرکت آشنا می‌شوید.)
مکانیک و فناوری (از نظر علمی، مزایای ساخت ماشین‌آلات و استفاده آن‌ها در زندگی روزمره را معرفی می کند.)
عجایب علمی (جایی که شگفتی‌ها و لذت‌های علم را می توان از طریق «مشاهده، گوش دادن، لمس و کارکردن مستقیم» کشف کرد.)
