بادبان کششی برای خارج کردن حامل فضایی از مدار

محققان نوعی بادبان کششی را برای خارج کردن مقرونبهصرفه زبالههای فضایی از مدار زمین توسعه دادهاند که قادر است تا ارتفاع ۶۴۵ کیلومتری از سطح زمین فعالیت کند. این بادبان موسوم به اسپینیکر۳ (Spinnaker3) بهاندازهای بزرگ است که میتواند نهتنها ماهوارهها بلکه مراحل فوقانی حاملهای فضایی را بهسمت جو زمین هدایت کرده تا در جو از بین بروند.
اسپینیکر۳ را محققان دانشگاه پردو (Purdue University) آمریکا ساختهاند و با استفاده از رانشگرهایش خود را به مدار مورد نظر میرساند. بادبان مذکور سپس بهصورت گسترده پهن شده و از نیروی کشش جوی برای خروج زبالههای فضایی از مدار استفاده میکند. چنین بادبانهایی پیشتر نیز مورد آزمایش قرار گرفتهاند، اما بادبان مورد بحث ابعادی وسیعتر از نمونههای مشابه دارد.
سطح این بادبان در حالت استقرار کامل، ۱۸ متر مربع بوده و از نوعی پلاستیک درخشان بهنام پلیآمید ترکیبشده با فلور (Fluorinated-Polyimide) ساخته شده است. اسپینیکر۳ نیازی به سامانه پیشران و برخی تجهیزات دیگر نداشته که در نتیجه هزینهها را بهطور قابلتوجهی کاهش میدهد.
این بادبان قرار بود طی ماموریتی بهوسیله حامل فضایی فایرفلای آلفا (Firefly Alpha) شرکت آمریکایی فایرفلای ائرواسپیس (Firefly Aerospace) به فضا فرستاده شود و طی یک عملیات آزمایشی، ظرف ۱۵ روز، مرحله فوقانی آن را از مداری در ارتفاع حدودا ۳۲۰ کیلومتری سطح زمین خارج کند. فایرفلای آلفا البته در ماموریت خود شکست خورد و به مدار نرسید.
گفتنی است ماهوارههای آمریکایی بر اساس قانون میبایست ظرف مدت ۲۵ سال و پس از اتمام عملیات، یا از بین بروند و یا به «مدار قبرستان» (Graveyard Orbit) منتقل شوند؛ جایی که این ماهوارهها برای هزاران سال به دور زمین میچرخند بدون اینکه برای ماهوارههای فعال خطری ایجاد کنند.
روش استاندارد این است که ماهوارهها از سامانههای پیشران بهمنظور انجام چنین امری استفاده کنند؛ اما بهکارگیری چنین سامانههایی بههمراه سوخت اضافی مورد نیاز برای این امر باعث افزایش جرم ماهوارهها، افزایش هزینهها و کاهش قابلیتهایشان میشود. در نتیجه روشهایی مانند استفاده از بادبان کششی میتواند به مقابله با مساله زبالههای فضایی کمک کند.