لزوم ایجاد تمایز میان فعالیت های نظامی و مدنی در فضا

0 591

ازآنجا که تمایز روشنی میان فعالیت های نظامی ومدنی بسیاری ازکشورها درفضا وجود ندارد، تصمیم گیری درباره اینکه با چه کسی در زمینه برنامه های مدنی فضایی مشارکت کرد، ناچار برخی پیامدهای بالقوه امنیتی را با خود دارد.با این حال، رقابت ژئوپولیتیک و حتی دشمنی میان کشورها، لزوما مانع همکاری احتمالی در کندوکاو مدنی فضا نیست.تاریخ نشان داده که همکاری در برنامه های مدنی فضایی که بر روی یک ماموریت تمرکز داشته و به سود دو طرف است، می تواند مستقل از رقابت در دیگر زمینه ها ادامه یابد. شاید بهترین نمونه از این همکاری، بین آمریکا و اتحاد شوروی باشد که درطول دوران جنگ سرد رخ نمود.این همکاری ها از زمان دولت کندی آغاز شد و دو ابرقدرت در یک زنجیره از پروژه های همکارانه درگیر بودند که از جمله اشتراک گذاری داده های ماهواره ای آب و هوا، نقشه برداری ژئومتریک حوزه زمین و آزمایش رله های ارتباطی در فضا بود.

دردهه 1970، دو رقیب دریک برنامه مشترک پروازسرنشین دار فضایی که به نام پروژه آزمایش آپولو- سایوز شناخته می شد، مشارکت کردند. همکاری آمریکا ازمسیر ناسا بود اما برنامه مدنی فضایی شوروی محرمانه و با فرماندهی نظامی فضا مختلط بود. همانطور که روآلد ساگدی اف، فیزیکدان روسی (و مشاور پیشین علمی میخائیل گورباچف رییس جمهوری وقت شوروی) و نیز سوزان آیزنهاور کارشناس امنیت بین المللی و سیاست فضایی گوشزده کرده اند، این همکاری به آمریکا بینش ارزشمندی درباره برنامه عمدتا پنهان فضایی شوری بخشید.

با فروپاشی اتحاد شوروی، همکاری و بینش نسبت به برنامه های فضایی شوروی، ابتدا با دیدارهای شاتل فضایی آمریکا از ایستگاه فضایی میر روسیه و سپس با پیوستن فدراسیون روسیه به کنسرسیوم ایستگاه بین المللی فضایی ادامه یافت؛ مشارکتی که تاکنون ادامه یافته است.شاید دیرپاترین نمونه از مشارکت بین المللی در فضا، گروه کاری مشترک آمریکا- روسیه در زمینه بیولوژی فضایی و داروهاست که ازسال 1971 فعال است و پروژه های آپولو- سایوز، شاتل- میر و برنامه های ایستگاه بین المللی فضایی را پوشش داده است.

همانطور که این نمونه نشان می دهد، اگر بنیان همکاری نوعی منفعت مشترک در یک ماموریت باشد، شرکا مجبور نیستند که برای همکاری موفق، همدیگر را دوست داشته باشند. به رغم رکود در مناسبات آمریکا- روسیه در سال های اخیر، همکاری در برنامه های مدنی فضایی تاکنون تحت تاثیر قرار نگرفته است.

مشارکت همچنین می تواند به دلایل راهبردی فراتر از تنها یک ماموریت، سودمند باشد.برای نمونه، ایالات متحده می تواند با یک کشور دیگر برای تاثیرگذاری بر جهت گیری فعالیت های فضایی آن کشورهمکاری کند و نورم ها و رفتارهایی را تشویق کند که ازمحدود کردن تولید زباله های فضایی تا اشتراک گذاری داده های علمی را در برمی گیرد.ایالات متحده همچنین می تواند از انگیزه های مشارکت دربرنامه های مدنی فضا برای منصرف کردن کشورها از درگیر شدن درفعالیت هایی که تاثیر تعیین کننده ای بر منافع آمریکا دارد، استفاده کند.

مشارکت دربرنامه های مدنی فضایی همچنین می تواند بینش ارزشمندی از سازمان ها و فعالیت های فضایی دیگر کشورها به دست دهد. برای نمونه، چین بر خلاف آمریکا، تمایزی میان فعالیت های نظامی و مدنی اش در فضا صورت نمی دهد. این درهم آمیختگی برنامه ها به بی تکلیفی و عدم اعتماد بزرگی در طرف آمریکایی منجر می شود که مورد توجه کمیسیون مرور همکاری های اقتصادی و امنیتی آمریکا- چین هم قرار گرفته است.

این کمیسیون درگزارش سال 2015 خود، ازیک کارشناس نقل می کند که “برنامه فضایی چین از ساختارهایی برخوردار نیست که تمایز معنی بخشی میان برنامه های مدنی و نظامی فضایی قائل شود و فن آوری های مورد نیاز و سامانه های ساخته شده برای اهداف صرفا مدنی در فضا، می تواند درخدمت اهداف نظامی قرار گیرد که در بیشتر موارد هم اینگونه است.

عدم تمایز میان برنامه های برنامه های نظامی و مدنی، به بدگمانی ای می انجامد که نمی تواند نادیده گرفته شود. اما همانطور که ایالات متحده در دوران جنگ سرد با اتحاد شوروی شراکت کرد، شراکت با چین در برنامه های مشخص مدنی در فضا می تواند بینش های بزرگی نسبت به سامانه ای فراهم آورد که در غیرآنصورت در تاریکی خواهد ماند.

چنین همکاری ای، می تواند بی تکلیفی نسبت فعالیت های فضایی چین را کاهش داده و کمک کند تا سرمایه گذاری درتوانمندی های صلح آمیزتر و پایدار سازی فضا، ترغیب شود.این همکاری همچنین می تواند زمینه تماس های نظامی بین فرماندهان فضایی ارتش های آمریکا و چین را هموار کند، چیزی که دریک شرایط بحران، برای پایداری و درک دوجانبه بسیار کارساز است.

درگزینش شرکا، باید هشیار بود که ازانگیزش دیگران به ساخت یا تکمیل فن آوری های دوگانه ای که پیامدهای امنیت ملی با خود دارند، خودداری شود. درسال 1996، پرتاب ناموفق راکت چینی که یک ماهواره تجاری آمریکا را حمل می کرد، منجر به این شد که یک شرکت آمریکایی داده های فنی را به چینی ها منتقل کند که به آنها در بهبود توانایی های پرتابی شان یاری رساند.

ازآنجا که این دادهای فنی، همچنین به برنامه موشک های دوربرد چینی یعنی یک نگرانی کلیدی امنیت ملی برای آمریکا هم مربوط می شد، به کنترل های شدیدی برای جلوگیری از انتقال فن آوری درآینده منجر گردید.انتقال فن آوری هایی مانند این نمونه، به روشنی توسط قانون آمریکا ممنوع شده است ومشارکت برسربرنامه های مدنی فضایی می بایست یک گام به جلوتر برداشته و ازهرگونه همکاری در زمینه آنچه که می تواند قدرت های رقیب را به توسعه توانمندی های نظامی شان ترغیب یا یاری کند، پرهیز شود.

به جای آن، شراکت با رقبای نظامی می بایست بر ماموریت هایی تمرکز داشته باشد که کاربردهای نظامی صفر یا ناچیزی داشته باشد، برای نمونه در زمینه پروازهای سرنشین دار و ماموریت های به عمق فضا.

منبع ایرنا- فصل نامه پژوهش های راهبردی- دانشگاه هوایی آمریکا
با اشتراک گذاری مطلب از اسپاش حمایت کنید
https://espash.ir/?p=578
مطالب پیشنهادی اسپاش
اشتراک در
اطلاع از
guest
0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها