سیفی: در حوزه فضایی بیشتر تحریم داخلی بودیم تا خارجی
مدیر اجرایی شرکت صهفا ماهواره در مورد نحوه شکل گیری این شرکت گفت: تأسیس اتحادیه صنایع هوایی و فضایی ایران که با اهتمام و پشتیبانی دفتر همکاریهای فناوری ریاست جمهوری تأسیس و راه اندازی شد، باعث یکپارچگی و هماهنگی بخش خصوصی صنایع هوایی و فضایی در کشور شد. اما از آنجا که این اتحادیه از لحاظ ساختاری و قوانینی که تحت آن ثبت و به رسمیت شناخته شده است مجاز به انجام فعالیتهای تجاری و بازرگانی نمی باشد و نیز با توجه به احساس نیاز به یک هلدینگ و یا مدیریت تجاری صنعتی جهت ورود بخش خصوصی به پروژه های بزرگ صنایع هوایی فضایی ، با همت اعضای اتحادیه و پشتیبانی مجدد دفتر همکاریهای ریاست جمهوری، ” شرکت تعاونی صنایع هوائی و فضایی نوین ایرانیان ” بعنوان بازوی اجرایی، تجاری و صنعتی اتحادیه و با استفاده از الگوی مدیریتی شرکتهای “مادر تخصصی” و “هلدینگ” تأسیس و راه اندازی شد.
رضا سیفی افزود: گروه صهفا، پس از تشکیل مجمع و تأسیس شرکت مادر تخصصی ، با استفاده از تجارب اعضای هیأت مدیره و مدیر عامل منتخب ، اقدام به شناسایی و بستر سازی جهت ورود و اجرای پروژه های بزرگ با تشکیل کارگروه های تخصصی در زمینه های ماهواره ، هواپیماهای بدون سرنشین و هواپیماهای سرنشین دار کرد. پس از انتخاب پــــروژه های فضایی به عنوان یکی از اهداف اصلی تجاری شرکت مـادر تخصصی صهفا ، پروژه های این بخش به چهار قسمت شامل ماهواره، شامل ماهواره های مخابراتی و سنجش از دور، تأمین تجهیزات ساخت، تست و کالیبراسیون سیستم های ماهواره ای برای مشتریان داخلی، تامین ایستگاههای زمینی دریافت اطلاعات از ماهواره و تجهیزات مربوطه با کارکردهای متفاوت، ارائه خدمات ماهواره ای شامل خدمات ماهوارهای مخابراتی و سنجش از راه دور به شرکتهای دولتی و بخش خصوصی تقسیم می شد.
بدشانسی در دقیقه نود!
وی بیان داشت: در بهمن ماه سال 1388 پس از نامه وزير وقت فناوري اطلاعات و ارتباطات به مركز همكاري هاي فناوري رياست جمهوري وتأكيد برطراحي و ساخت ماهواره توسط بخش خصوصي و متعاقبا تصویب و قطعی شدن ورود صهفا به پروژه های فضایی، مکاتبات با شرکت ATSB از طرف مدیرعامل وقت صهفا با جدیت پیگیری شد و نهایتاً در اواخر بهمن ماه، شرکت ATSB با ارسال دعوتنامه ای به صهفا از نمایندگان این شرکت جهت بازدید از امکانات خویش و انجام مذاکرات تجاری دعوت به عمل آورد. بر حسب این درخواست جلسات ابتدایی برگزار شد و در نهایت تصمیم بر این شدکه کنسرسیومی از شرکت هایی که تخصص و یا تمایل دارند در این حوزه ورود کنند، تشکیل شود.
سیفی اضافه کرد: در نهایت در سال 89 این کنسرسیوم با عضویت 27 شرکت عضو اتحادیه و سهام دار مجموعه صهفا ماهواره تاسیس شد. از آنجایی که فناوری فضایی صنعت و دانش بسیار جوانی در آن مقطع بود، اولین استراتژی ما این بود که یک همکار مقبول با توجه به شرایط حال و روز سیاسی و اقتصادی آن موقع پیدا بکنیم. با توجه به محدودیت های تکنولوژیکی که در این صنعت برای کشور عزیز ما وجود دارد توانستیم با یک مجموعه در مالزی به نام ATSB وارد مذاکره شویم. این شرکت یک شرکت تولید و طراحی ماهواره در مالزی است و صد در صد دولتی بوده و زیر مجموعه وزارت علوم و فناوری مالزی محسوب می شود. تفاهمات بسیار خوبی با آن مجموعه برای طراحی و ساخت یک پلتفورم ماهواره با قدرت تفکیک 2.5 متر برقرار شد. این یک دستاورد خیره کننده برای بخش خصوصی محسوب میشد، چرا که در آن زمان در طراحی های داخلی قدرت تفکیک بین 50 تا 150 متر بود.
عضو هیات مدیره صهفا ماهواره افزود: ایجاد شرکت مشترک، دریافت مجوز در اختیار قرار دادن زمین به صهفا ماهواره برای ایجاد ایستگاه دریافت وپردازش اطلاعات، تفاهم نامه برای تحصیلات تکمیلی پژوهشگران ما درکشور مالزی از دیگر مفاد این تفاهم نامه بود. همچنین در این قرار داد تفاهم کرده بودیم که بر روی ساخت دو ماهواره همزمان با هم کار کنیم. یک تیم مشترک در مالزی با برند مالزی و پرتاب با مسئولیت طرف مالزیائی یک مورد هم به صورت موازی در داخل این کار را انجام دهند. ضمناً مسئولیت در مدار قرار دادن هم با پرتابگر های داخلی بود.
وی تاکیدکرد: در آن مقطع از این تفاهم نامه به شدت استقبال شد. به یاد دارم معاونت وقت سازمان فضایی دکتر مردانی بسیار از این ماجرا استقبال کرد. نزدیک به 6 ماه جلسات کارشناسی برگزا شد که در هر جلسه بین 15 تا 20 نفر از همکاران ما برای دفاع از پروپوزال های فنی، اقتصادی و ساختار سازمانی انجام پروژه شرکت داشتند. بعد از 6 ماه که الحاقات، ضمائم و اسناد بالادستی این قرار داد تنظیم شد درست در روزی که قرار بود امضای رسمی این قرار داد را در داخل سازمان فضایی با دعوت از خبرگزاری ها و صدا و سیما جشن بگیریم ریاست وقت سازمان یعنی دکتر فرقانی برکنار و فرد دیگری جایگزین شد.
سیفی گفت: در آن دوران سیاست بر این بود که نه جواب نه رسمی و نه تائید رسمی به ما بدهند. نتیجتاً بدون هیچ گونه پاسخ شفاف و رسمی موضوع را کان لم یکن تلقی کردند و ما را در یک رالی هزینه زمانی بردند. متاسفانه همکاران مالزیایی ما این را پیش بینی کرده بودند و به ما می گفتند بعید می دانیم دولت شما جدی باشد و ما اصرار داشتیم که جدی هستیم و حمایت نهادهای دولتی را داریم ولی نهایتاً پیش بینی آن دوستان به واقعیت نزدیک تر بود و علی رغم حمایت ها و تلاشی که در آن مقطع دفتر فنی ریاست جمهوری هم از ما داشت اما متاسفانه نتوانستیم به نقطه عقد قرارداد برسیم.
مدیر اجرایی شرکت صهفا ماهواره اذعان داشت: بعد از این ماجرا آنقدر سطح درخواست های همکاری را تقلیل دادیم تا گشایشی حاصل شود، اما متاسفانه سازمان فضائی باز هم حاضر نشدند یک پروژه حداقلی به این شرکت بدهند. شاید برای اولین بار یک معیار برای میزان سنجش شراکت شرکا تعیین شده بود. شش ماه همکاران من و اساتید دانشگاهی برای وزن دهی و اعتبار سنجی شرکای این کنسرسیوم کار کردند تا هر شرکت براساس میزان توانمندی و اعتباری که دارد مشارکت داشته باشد، اما متاسفانه تمام انرژی وپتانسیلی که در این مجموعه جمع شده بود با همت عالی دوستان دولتی به باد فنا رفت. این در حالی است که تنها در فاز اول یعنی تا پایان کار با دوستان مالزیایی، خود دوستان در سازمان فضایی اذعان داشتند که کاری که ما تا آن مقطع توانستیم انجام دهیم پانصد هزار دلار ارزش داشت.
وی گفت: ابتدا برداشت ما این بود که شاید رقیب دولتی که موازی با ما کار می کرد و بعدها فهمیدیم قیمتی که ما دادیم یک سوم قیمت آن دوستان بوده عامل این بی مهری است. اما بعدا دیدیم سازمان فضائی به آن پروژه هم چراغ سبز نشان نداد. لذا چیزی که در نهایت به آن رسیدیم این بود که دوستان در حوزه فضایی در آن مقطع بیشتر دنبال پروژه های با خروجی تبلیغاتی بودند. یعنی هزینه ها و پول ها را بردند در مسیرهایی که بتوانند بیشترین بازده تبلیغاتی را داشته باشند. همانطور که می دانیم پروژه ماهواره از استارت مطالعات تا طراحی، مهندسی ساخت، مونتاژ و پرتاب بین سه تا پنج سال طول میکشد و این برای دولت هایی که دنبال خروجی های تبلیغاتی و با مقاطع زمانی بسیار کوتاه هستند خیلی قابل قبول نیست که سرمایه زیادی را برای کاری هزینه کنند که سه تا پنج سال طول بکشد و شاید در مقطع چهار ساله دولت نگنجد وخروجی کار در دولت بعدی پدیدار شود.
سیفی اعلام کرد: در اواخر دولت نهم تقریباً کنسرسیوم به شکل نیمه تعطیل در آمد. اکثر اعضا دنبال پروژه های شخصی و شرکتی خود بودند. در سال 92 که مجمع صهفا ماهواره برگزار شد، تصمیم بر این بود که شرکت را منحل اعلام بکنند، چرا که هیچ امید و افقی متصور نبود. بنده پیشنهاد دادم یک نفر از اعضا لیدر بشود و با سرمایه گذاری شخصی خود مجموعه را مدیریت کند و در مقابل اگر توانست پروژه ای را بگیرد، قطعا در انجام پروژه و منافع آن سهم معقول تری داشته باشد. اما پس از چند ماه مکاتبه با سهامداران کسی حاضر به انجام این مسئولیت نشد. از آنجا که اعتقاد داشتم که می شود با اراده و استفاده از پتانسیل تمام اعضاء هر کاری هرچند سخت را انجام داد خودم مسئولیت اجرایی و هزینه های آن را به عهده گرفتم و تقریباً از سال 92 یک تیم از افراد جوان و با انرژی که عمدتاً فوق لیسانس مهندسی فضایی را داشتند را به مجموعه صهفا ماهواره اضافه کردم.
وی گفت: در این دوره با مراجعه به سازمان نقشه برداری، جنگل ها و مراتع، محیط زیست، سازمان زمین شناسی و سازمان جغرافیائی نیروهای مسلح و با تعریف ایده های جدید وارد عمل شدیم. با مجموعه ها صحبت کردیم و گفتیم ما از شما پول نمی خواهیم فقط بیایید تعهد کنید اگر ما خدمت مدنظر شما را توانستیم در سال های آتی به شما ارائه دهیم خدمت را از ما بخرید و تامین مالی این پروژه بر عهده خودمان است. اما متاسفانه علی رغم همه شعارهایی که می دادند هیچ سازمان دولتی حاضر نشد حتی در این حد یک تعهد خرید خدمت داخلی را بدهند. چرا که بعضی از این سازمان ها درگیر دلالی خرید این خدمات از منابع خارجی هستند. اکنون در دوبی، پاریس، استانبول، آمستردام، مسکو شرکت هایی وجود دارد که کارشان، تخصصشان دلالی و فروش تصاویر ماهواره ای به مجموعه های ایرانی است.
شش سال به دنبال رئیس سازمان فضائی
سیفی عنوان کرد: متاسفانه سازمان فضایی هم اصلا برای بخش خصوصی وزنی قائل نبود تا جایی که به یاد دارم این سازمان بیش از یک سال و نیم رئیس نداشت و دارای سرپرست بود، بعد هم که رئیس دار شد، رئیس به بخش خصوصی توجهی نداشت و علی رغم درخواست های بیشماری که دادیم، بعد از 6 سال رئیس این سازمان حاضر نشد با مجموعه ما حتی یک جلسه برگزار کند و تمام نامه ها و مکاتبات ما یا بایگانی شد و یا به معاونت های دیگر ارجاع شد.
مدیر اجرایی شرکت صهفا ماهواره اظهار کرد: در نهایت بعد از کلی رفت و آمد توانستیم دو جلسه با دو معاونت سازمان بگذاریم. یکی از آنها گفت سیاست ما اصلا بر اساس طراحی و ساخت ماهواره نیست و به دنبال خرید هستیم و اولویت اول ما نیز خرید ماهواره مخابراتی است. برای همین تمایلی به همکاری با مجموعه شما ندارییم. معاون دیگر هم خیلی به وضوح گفت در یک مقطعی درکشوری وجود مجموعه هایی مثل صفها ماهواره مفید بوده، اما به نظر بنده الان دیگر وجود آن لزومی ندارد. این صحبت ها مربوط به قبل از برجام بود. آقایان گمان می کردند با برجام کلیه درهای بهشتی به رویشان باز است و الان ویترین ماهواره ها را جلوی آنها می چینند و میگویند هر کدام را می خواهید انتخاب کنید.
وی ادامه داد: حتی در مورد ماهواره مخابراتی هم که خواست آقایان بود ما با یکی از بزرگترین سازنده ها در دنیا وارد مذاکره شدیم و چندین جلسه در تهران با حضور مقامات دولتی برگزار کردیم. اما کار که جدی تر شد از طرف دوستان دولتی در این موضوع هم بای پس شدیم. آقایان ابراز تمایل کردند که این مساله را خودشان مستقیما پیگیری کنند، در صورتی که در جلساتی که داشتیم سازندگان خارجی به وضوح اعلام کرده بودند برای کار کردن در این حوزه با بخش دولتی ایران منع دارند اما مشکلی برای همکاری با بخش خصوصی واقعی وجود ندارد. اما متاسفانه در این قسمت هم همراهی مناسبی با ما نشد. دو بار دو مجموعه خارجی که طراحی و ساخت پلتفورم های مخابراتی را انجام می دادند، حاضر شدند انتقال دانش فنی را انجام دهند، اما مسئولین ما همراهی نکردند.
سیفی افزود: این همه ماجرا نبود چهار سال قبل نیز موفق شدیم در نمایشگاه ماکس قرار داد طراحی و ساخت ماهواره را با بخش خصوصی روسی منعقد کنیم. بعد از نمایشگاه ریاست محترم سازمان فضایی به قدری عصبانی شد که فرمودند این مجموعه باید تنبیه شود که بدون اجازه ما چنین کاری کرده اند. از آن زمان رسماً در لیست سیاه سازمان رفتیم.
وی گفت: حقیقت این است که تفاهم نامه هایی که ما با مجموعه های روسی بدان دست یافتم، مایه رشک و حسادت دوستان شد. تفاهم نامه طراحی و ساخت پلتفورم، تاسیس شرکت مشترک در پارک فناوری مسکو، قرار داد انتقال فناوری زیر سیستم ها درحوزه اپتیک از این جمله بود. همچنین ما موفق شدیم قرار داد با یکی از بزرگترین مجموعه های پرتاب کننده روسی قرارداد پرتاب را ببندیم و بر اساس آن ما نماینده آنها در ایران شدیم. بر اساس این قرار داد ما می توانستیم ماهواره های دانشگاهی که تمایل دارند پرتاب شوند در بازه زمانی شش ماهه این کار را انجام دهیم، در حالی که رزرو پرواز بین دو تا سه سال قبل اتفاق می افتد یعنی باید حداقل سه سال قبل رزرو شود. ما حتی پیش نویس قرار داد استاندار بین الملی پرتاب را هم دریافت کردیم که به جرات می گویم در کشور ما کسی این پیش نویس را ندارد. این را هم ارائه کردیم اما باز هم به در بسته خوردیم. این در حالی است که خود آقایان نتوانستند برای آن جایگزین بدهند.
عضو هیات مدیره شرکت صهفا ماهواره بیان داشت: همچنین اخیراً یک ایده کاملا جدید برای تشکیل منظومه ای از ماهواره های سبک با رزولوشن بین 15 تا 25 متر را طراحی کردیم و پیشنهاد دادیم اما بلافاصله به وسیله رقبای دولتی بای پس شدیم. بزرگترین علت این اتفاقات این است که مجموعه های دولتی ما ظرف 15 تا 20 سال گذشته صدها میلیارد تومان از بودجه بیت المال در این حوزه را هزینه کردند، بدون اینکه دستاورد ملموسی برای نظام جمهوری اسلامی در بر داشته باشد.لذا برایشان بسیار ثقیل بود که یک مجموعه چابک بخش خصوصی بتواند چنین دستاوردها و خروجی هایی داشته باشد و به همین خاطر صلاح دیدند این حرکت را در نطفه خفه کنند. برای همین هم صورت مساله را پاک کردند.
سیفی اعلام کرد: بنده در این حوزه حدودأ 300 میلیون تومان از جیب خودم هزینه کردم هنوز هم به همکاران بابت حقوق و سنوات بدهکاریم. متاسفانه مجبور به قطع همکاری با جوانانی که با خلوص نیت و عشق به ما پیوستند، آن هم بعد از سه سال شدیم. هیچ چیز به اندازه دلسردی و افسردگی این دوستان من را متاثر نکرد جوانانی که با هزینه این نظام تحصیل کردند و شبانه روز زحمت کشیدند حال باید در حوزه های غیر مرتبط کار کنند.
وی درپایان اذعان داشت: در یک مقطعی اعتقاد داشتم اگر بخواهیم می توانیم هر کاری انجام بدهیم، زیرا اراده جمهوری اسلامی این است که در این حوزه ورود محکم و با صلابت داشته باشد ولی الان می بینم اراده بر این است که نشود. شاید هیچ کس به اندازه من درگیر حوزه بخش خصوصی صنعت فضایی نبوده، به عنوان چنین فردی عرض می کنم الان به این نقطه رسیده ام که بیشتر در این حوزه تحریم داخلی بودیم تا تحریم خارجی. و نتيجه اين برخورد نامناسب و ناصواب بخش دولتي علاوه بر خسارت هاي فوق الذكر، كار را به جاييي رسانده است كه فعاليت گروهي و كنيرسيومي در بين شركت هاي خصوصي هوايي و فضايي به كلي تعطيل شده است.