امیرحسین مجیدیان: بیش‌ازپیش، انسان نسبت به بهره‌برداری از منابع معدنی سیاره‌های دیگر مصمم‌تر شده است. بر اساس نظر کارشناسان، ضمن آنکه در آینده «معدنکاری فضایی» یکی از گزینه‌های بشر برای تأمین منابع معدنی موردنیاز خود است، گاهی چاره‌ای به‌جز آن برای انجام برخی فعالیت‌های فضایی آینده وجود ندارد. در چند سال اخیر، شرکت‌های بسیاری سرمایه‌گذاری‌های خود را معطوف به ایده معدنکاری فضایی کرده‌اند و امیدوارند که در آینده درآمدهای هنگفتی از این راه کسب کنند. اکنون در بین سیارات و اجرام فضایی، نگاه‌ها به سمت سیارک‌ها معطوف می‌شود. اجرام آسمانی کوچکی که در منظومه شمسی غوطه‌ور هستند و در مدارهایی به دور خورشید یا سیارات دیگر می‌چرخند. این سیارک‌ها منابع معدنی بسیاری دارند که می‌توانند نیازهای آینده بشر را تأمین کنند.
در همین راستا مصاحبه‌ای با مسئولین شرکت “Ramaspace”، آقایان راجو داس و آندری ماکسیموف به‌عنوان فعالین این عرصه انجام‌شده است.
SWME: می‌خواهیم بحث را از ایجاد و شکل‌گیری این تفکر شروع کنیم، چه چیزی باعث شده شما به دنیای معدن سیارک و معدن بروید؟
راجو داس: گروه مدیریت شرکت رامااسپیس “Ramaspace” به دنبال توسعه صنعت فضایی و بهره‌وری در این صنعت است. این گروه مدیریتی شامل من، شریک تجاری‌مان از شرکت دوریا ارواسپیس “Dauria Aerospace”، و آندری ماکسیموف که تخصص فناوری اطلاعات و توسعه فناوری را دارد، است.
استفاده از سامانه‌های ارتباط ماهواره‌ای همچون ماهواره مخابراتی، یک کسب‌وکار بسیار خوب و درآمدزا است، اما ما متوجه شدیم که می‌توانیم با تلاش بهینه، کاوشگری را طراحی کنیم تا در اکتشاف معادن فضایی نیز مورداستفاده قرار گیرد. ما تصمیم گرفتیم یک خط‌مشی را در اکتشاف فضا ایجاد کنیم که تجاری نیز باشد. تاکنون اکتشافات فضایی یک قلمرو علمی بوده است و هرگز به سمت تجاری شدن پیش نرفته است. با این نگاه، ما پس از بررسی و ساعت‌ها تفکر به این رسیدیم که پیدا کردن معادن سیارک‌ها و کاوش و استخراج از آن‌ها، چهره‌ای تجاری به آن اضافه می‌کند. البته باید اضافه کنم که این رویکرد به این معنی نیست که ما در مأموریت‌های علمی قرار نگیریم، بلکه علاوه بر نگاه علمی، ما ماهیت سیارک‌ها را به لحاظ تجاری دنبال کرده‌ایم و طی سه سال گذشته با تبلیغات و اشتراک گذاشتن روند تحقیقاتمان، رشد سرمایه‌گذاران را افزایش داده‌ایم. حقیقتاً از این امر بسیار هیجان‌زده شده‌ایم و فکر می‌کنیم فرصت‌های زیادی در این موضوع وجود دارد و به نظر من زمان اجرایی کردن این پروژه هم‌اکنون است.
اتفاق جالبی که اتفاق می‌افتد این است که به خاطر علاقه زیاد به صنعت فضایی، سبب ایجاد نیروی محرکه‌ای برای افرادی نظیر ایلان ماسک و جف بیزوس و دیگر کارآفرینان شده است. همه این افراد، ایده‌های امکان زندگی و کاوش انسان در فضا را دنبال می‌کنند و سعی در اجرایی کردن آن‌ها و خلق زیستگاه انسانی در فضا را دارند. توجه به این نکته الزامی است که شما نمی‌توانید زیستگاه را بدون نیاز به زنجیره‌ی تأمین، ایجاد کنید. ازاین‌رو ما درباره مسئله زنجیره تأمین فکر کردیم و متوجه شدیم که می‌توانیم مواد را به همان صورت که موردنیاز است، فراهم کنیم. سیارک‌ها سرشار از مواد حیاتی برای زندگانی هستند که این امکان وجود دارد که به آن‌ها دست پیدا کرد و پس از استخراج، در فضا و یا بر روی زمین استفاده شوند. ما معتقدیم که می‌توانیم خط تولید برای کسب‌وکار اکتشاف فضا باشیم.
آندری ماکسیموف: باید به این اشاره شود که برای سرمایه‌گذاران این حوزه، بازده عمل استخراج مواد حیاتی از سیارک‌ها در مقایسه با بازده دیگر فعالیت‌های فضایی همچون مشاهده و نظارت بر زمین و ارتباط ماهواره‌ای، معقول و ریسک‌پذیر دیده شود.
SWME: مأموریت Ramaspace این است که قابلیت دسترسی به معادن یک سیارک را مقرون و به‌صرفه کند اما موانع بسیار بزرگی برای رسیدن به این هدف، برای این بخش از صنعت فضایی در حال ظهور وجود دارد. چالش‌های اصلی شما در حال حاضر چیست؟
راجو داس: من فکر می‌کنم که رسیدن به این فناوری باقیمتی مناسب، بزرگ‌ترین چالش پیش روی ماست. اساساً در حال حاضر این فناوری وجود دارد، اما بسیار گران است. ما باید آن را مقرون‌به‌صرفه کنیم. ما در حال ایجاد یک مأموریتی هستیم که تا این فناوری برای شرکت‌های تجاری، کشورهای پیشرو صنعت فضایی یا سازمان‌های فضایی فعال مناسب باشد و قابلیت انجام و سرمایه‌گذاری باشد، بنابراین این فناوری می‌بایست تجاری‌تر شود.
SWME: به‌طور خلاصه، چگونه Ramaspace امیدوار است که اکتشاف از سیارک‌ها و منابع معدنی آن‌ها آسان‌تر شود؟
راجو داس: شرکت Ramaspace اساساً تجهیزات و منابع را برای اکتشاف و معدنکاری در سیارک فراهم می‌کند. در این راه، هم خود شرکت می‌تواند سیارک را موردبررسی و استخراج قرار دهد و هم اینکه شرکت دیگری می‌تواند معدنکاری را انجام دهد و ما موادی را ارائه می‌دهیم که اکتشافات فضایی و معدنکاری در سیارک را میسر می‌سازد. در این رابطه، یکی از اهداف و کارهای ما سرمایه‌گذاری در فناوری و ساخت فضاپیماهای سبک‌تر از نمونه‌های فعلی و طولانی کردن عمر باتری‌ها و کارآمد کردن آن‌ها است.
چالش دیگر برای هر مشتری کاوش فضایی، حامل فضایی است که در حال حاضر بسیار گران است. ما در حال تلاش برای ساختن فضاپیماهای سبک‌تر هستیم تا بتوانیم با مصرف سوخت بهینه و حداقلی، انتقال انجام شود تا به مدار زمین آهنگ برسد. چالش بزرگی است که باید از گرانش زمین فرار کرد و نیاز به فضاپیمایی هست که با حداقل وزن، از زمین بگریزد.
همچنین یکی دیگر از جنبه‌های مهم، نیروی محرکه و مدیریت انرژی است. ما به فناوری‌های مختلف برای تامین نیروی پیشرانش نگاه می‌کنیم. بنابراین ما در حال حاضر به‌شدت بر این دو حوزه تمرکز داریم. ما با چند شرکت کار می‌کنیم تا ببینیم چگونه می‌توانیم سیستم نیروی پیشران را کارآمد‌تر کنیم.
آندری ماکسیموف: در صحبت از چالش‌ها، من فکر می‌کنم که علاوه بر چالش‌های کیفی که راجو داس ذکر کرد، یکی از مهم‌ترین چیزهایی که باید در نظر داشت، مدل کسب‌وکار مناسب است که برای مشتریان قابل‌درک باشد. در یک صنعت نوظهور مثل اکتشاف فضایی، برنامه‌ریزی برای آینده و برنامه‌ریزی مرحله بعدی بسیار دشوار است. برای تبیین درست این مدل دولت لوکزامبورگ به ما کمک می‌کند. آن‌ها به کمک این بخش از صنعت فضایی آمده‌اند و در حال تعیین چارچوب قانونی محکم و ارائه برنامه‌های لازم را برای پایداری شرکت‌هایی که به این صنعت می‌آیند، هستند.
SWME: در حال حاضر چه نوع ملاحظاتی را در این طرح لحاظ می‌کنید و چه شرکت‌ها و گروه‌هایی را به‌عنوان هدف قرارداده‌اید؟ آیا در پیش روی شما مشتری بالقوه‌ای وجود دارد؟
راجو داس: درزمینه‌ی بازاریابی مشتریان، سه بستر اصلی وجود دارد. اولین بستر این است که با سازمان‌های مختلف فضایی کارکرد که این قابلیت‌ها را ندارند. ما با آن‌ها کارخواهیم کرد تا مأموریت‌ها را به‌طور مشترک یا به‌طور مستقل توسعه دهیم. ما شناسایی کرده‌ایم، چند کشور وجود دارد که این اهداف فضایی را دارند، اما فناوری موجود برای آن‌ها وجود ندارد.
زمینه دوم این است که شخصیت‌هایی حقیقی و حقوقی را پیدا کرد که علاقه‌مند به اکتشاف و معدنکاری در سیارک‌ها هستند. خوشبختانه در مورد کاوش فضایی مطبوعات به‌خوبی مطالب را پوشش داده‌اند و با ایجاد انگیزه و شوق در میان آحاد مردم و نهادها، آگاهی عمومی را در این موضوع ایجاد کرده‌اند. ما به دنبال مشتاقانی هستیم که آماده‌اند در یک مأموریت فضایی با چشم‌انداز روشن سرمایه‌گذاری کنند.
درنهایت، واقعیت این است که استخراج معادن در فضا واقعاً متفاوت از معادن روی زمین نیست. در ابتدا، شما چندین سال صرف حداقل کاوش و یا پیدا کردن چیزی که ارزش معدنکاری را دارد، می‌کنید. سپس چندین سال طول می‌کشد تا ملزومات حقوق بین‌المللی را تأمین کنید و پس از حل کردن مسائل قانونی و اقتصادی، به سراغ مرحله اصلی یعنی اکتشاف بروید. معدن سیارک واقعاً متفاوت نیست. در ابتدا باید بدانید کدام سیارک می‌تواند استخراج شود. ما یک قرارداد با نهادهای فعال در حوزه نجوم برای پیدا کردن سیارک مناسب منعقد کرده‌ایم. مرحله بعدی این است که بدانیم چه مسیرهایی برای کسب مجوز حقوق وجود دارد. در این قسمت، لوکزامبورگ قبلاً قدم بسیار قوی و جسورانه‌ای برداشته است ولی هنوز مسائل حل‌نشده‌ای، وجود دارد.
بنابراین این طرز نگاه به مسئله می‌تواند چشم‌اندازی بسیار جالب برای شرکت‌های استخراج معدن باشد. آن‌ها ممکن است علاقه‌مند به معدنکاری در سیارک‌ها باشند، چراکه پس از مدتی منابع بر روی زمین کم می‌شود و فضا هدف بعدی قرار می‌گیرد. بنابراین و به‌طور خلاصه، من فکر می‌کنم ما به سرمایه‌گذاران فردی، کشورها و سازمان‌های فضایی و شرکت‌های استخراج معدن به‌عنوان مشتری‌های هدفمان نگاه می‌کنیم.
SWME: چقدر این ایده،سرمایه‌گذاران را به خود جذب می‌کند؟ این کار به لحاظ تجاری اثبات نشده و ریسک بالایی دارد.
راجو داس: این ایده بسیار هیجان‌انگیز است. دو نوع سرمایه‌گذار وجود دارد. در ابتدا، سرمایه‌گذاران شناخته‌شده‌ای هستند که آینده را دیده‌اند و یا در سایر صنایع فضایی سرمایه‌گذاری کرده‌اند. به‌عنوان‌مثال، اولین سرمایه‌گذار ما شرکت “I2BF Global Ventures” است و آن‌ها در مورد این صنعت بسیار آگاه هستند. آن‌ها اولین کسانی بودند که در اکتشاف منابع سیاره‌ای سرمایه‌گذاری کرده‌اند و درک خوبی از این زمینه‌دارند.
نوع دوم سرمایه‌گذارانی هستند که به‌طورکلی اطلاعی از معدن سیارک‌ها و یا منابع موجود در فضا نمی‌دانند. ما با سرمایه‌گذاران احتمالی که برای سرمایه‌گذاری فضایی آگاهی ندارند و یا سرمایه‌گذاری فضایی انجام نداده‌اند ولی احساسات ماجراجویانه دارند، مواجه هستیم. در حال حاضر و باگذشت هفت ماه از شروع پروژه، 5 میلیون نفر سرمایه‌گذار جذب کرده‌ایم که برای هفت ماه، این تعداد بد نیست. پیش‌بینی می‌کنیم، در پایان سال نزدیک به 15 میلیون نفر برای سرمایه‌گذاری اعلام آمادگی کنند.
آندری ماکسیموف: بهترین راه برای ما این است که سرمایه‌گذاری لازم را از شرکت‌ها و صندوق‌هایی که افق برنامه‌ریزی بلندمدت 15الی20 سال دارند، به دست آوریم. این نگاه شمارا به برخی از نهادهای صنعتی مانند شرکت‌های معدنی، ابرقدرت‌های نفت و گاز، برخی صندوق‌های مستقل و سرمایه‌گذاران سازمانی هدایت می‌کند.
SWME: به نظر می‌رسد که مشکلی در مورد حامل‌های جدید ماهواره‌های کوچک وجود دارد. حامل‌های جدید که درحال‌توسعه هستند، عملکردشان اثبات نشده‌اند و در صورت شکست ممکن است باعث عقب ماندن پروژه‌ها شود. آیا این را به‌عنوان یک مشکل برای Ramaspace می‌بینید؟
راجو داس: مسلما پرتابگر برای پرتاب وجود دارد. بااین‌حال، من فکر می‌کنم که اگر شما به آزمایشگاه‌های تست و پرتاب پرتابگرهای فضایی و همچنین سایر شرکت‌هایی که درحال‌توسعه حامل‌های فضایی، هستند نگاه کنید، افزایش ظرفیت تعداد پرتاب را مشاهده می‌کنید که به این معنی است که شرکت‌ها ظرفیت پرتاب خود را روزبه‌روز افزایش می‌دهند.
ما فقط باید هوشمندانه عمل کنیم، زیرا هدف ما این است که قیمت مناسب برای پرتاب را کسب کنیم. در حال حاضر برای انجام برنامه‌ریزی اولیه، دو سال طول می‌کشد و در گام اول به دنبال بهینه کردن پرتاب هستیم. ما به دنبال پرتاب در سال 2019 (1398) هستیم و می‌خواهیم به مدار انتقال ثابت برویم. ما فقط در جستجوی بهترین پرتاب و پرتابگر هستیم و من معتقدم که اگر در هرکاری شما به‌خوبی برنامه‌ریزی کنید، نباید مشکل پیش آید.
SWME: هنگامی‌که معدنی در سیارکی کشف می‌شود، چگونه می‌توان آن را پردازش کرد؟ آیا این پردازش دز زمین اتفاق می‌افتد و یا در فضا یا هر در دو مکان؟
راجو داس: این‌یک سؤال بسیار دشوار است چراکه بسیاری از نظریه‌ها امروز موردبحث قرار می‌گیرند و ما در حال جستجوی بسیاری از امکانات هستیم. اولین قدم‌های مأموریت ما در یک مدار ثابت بین ماه و زمین اتفاق می‌افتد. ما معتقدیم که این مدار می‌تواند نوعی ایستگاهی باشد که در آن منابع می‌توانند در آینده پردازش شوند و یا اطلاعات ذخیره شوند. ما همچنین در آینده خواهیم دید که آیا بازنگری داده‌ها امکان‌پذیر است یا خیر.
گزینه دیگر این است که سیارک را در مدارهای نزدیک ماه قرارداد و سپس اکتشاف را انجام داد، حال بسته به اینکه چه چیزی در معدن کشف می‌شود، مکان پردازش انتخاب می‌گردد. اگر شما در معادن آب هستید، ممکن است بتواند در مدار سیارک انجام شود، اما اگر استخراج از معادن فلزات صورت گرفته، ممکن است مجبور شوید آن را به مدار ماه برسانید. این موضوع هنوز روشن نیست.
آندری ماکسیموف: همه‌چیز بستگی دارد به‌جایی که بازار تقاضا می‌رود، بنابراین ما باید برای سناریوهای مختلف آماده شویم. اگر اسپیس‌ایکس “SpaceX” با برنامه‌های خود را برای فتح مریخ پیش ببرد، بیگلو“Bigelow” و نانوراکس“Nanoracks” ایستگاه‌های فضایی تجاری خود را در مدار LEO و ناسا ایستگاهی در مدار ماه تولید می‌کنند ، این‌همه می‌تواند یک بازار برای خدمات در مدار را ایجاد کند. بااین‌حال، شرکت‌های نفت و گاز و شرکت‌های استخراج معدن ممکن است ترجیح دهند که نمونه خود را به زمین بازگردانند زیرا ممکن است تصمیم به انجام تجزیه‌وتحلیل در آزمایشگاه‌های خود در زمین داشته باشند. آن‌ها در کسب‌وکار فضایی نیستند و روش‌های سنتی اکتشاف و کاهش خطر را انتخاب می‌کنند. انواع مختلفی از مشتریان وجود دارد و ما باید به نحوه توسعه بازار نگاه کنیم.
SWME: بسیاری از سؤالات حقوقی در مورد مالکیت هر ماده معدنی در فضا وجود دارد. این چگونه تعیین می‌شود؟
راجو داس: با توجه به کارهایی که لوکزامبورگ در این زمینه حقوقی انجام می‌دهد، ما در حمایت کامل هستیم. همچنین اگرچه این‌یک صنعت تجاری است، ولی باید به یاد داشته باشیم که آنچه امروز انجام می‌دهیم چیزی است که به بشریت کمک می‌کند. فضا باید برای اهداف صلح‌آمیز برای بشریت مورداستفاده قرار گیرد و این از اهداف سازمان ملل متحد است. من واقعاً معتقد هستم که آنچه در حال حاضر درزمینهٔ اکتشافات فضایی یا معدنکاری سیارک‌ها انجام می‌شود، برای بهبود زندگی مردم است. من فکر می‌کنم که ما باید با بسیاری از سازمان‌های فضایی صحبت کنیم تا هر سازمان و گروه مسئولیت آنچه را که انجام می‌دهد، بر عهده بگیرد و چارچوب قانونی مشخصی وضع شود. در حال حاضر لوکزامبورگ این تلاش‌ها را هدفمند و هماهنگ می‌کند.
SWME: نقشه راه شما در سال آینده چگونه است؟
راجو داس: مطمئناً اولین برنامه نشان دادن توانایی‌هایمان در توسعه فنّاوری است. ما پلتفرم کوچکی به جهت آزمودن و آزمایش و برای انجام مأموریت سال 2019 آماده می‌کنیم. سپس اقدام به طراحی و ساخت نمونه بزرگ‌تر می‌کنیم و آن را به مدار GEO می‌فرستیم تا مطمئن شویم که به‌خوبی عمل می‌کند. بخش دیگری از تمرکز ما بر روی قابلیت‌هایمان برای ارائه به مشتریان است.
ما همچنین در حال ایجاد یک مرکز منابع فنی در لوکزامبورگ هستیم. ما چند فناوری داریم که باید توسعه دهیم و همگی در آنجا اتفاق می‌افتد. ما همچنین در جستجوی یک شرکت ارائه‌دهنده خدمات پرتاب هستیم. ما در حال حاضر با برخی از پرتاب‌کنندگان ازجمله آریان‌اسپیس“Arianespace” و ایسرو“ISRO” صحبت کرده‌ایم.ما نیز در تلاش برای حفظ قوانین و رگلاتوری اینترنت ماهواره‌ای هستیم چراکه انعطاف‌پذیری شرکت را برای رسیدن به هدف بیشتر می‌کند. این‌ها چیزهایی هستند که ما باید انجام دهیم تا برنامه‌ی مأموریت را کامل کنیم.