محمد امین آهنگری: موسسه سنجش از دور بصیر به همراه شرکت مخابراتی فنآوا ماهواره، دو ارائه دهنده خدمات فضایی هستند که در نمایشگاه مدیریت بحران، به معرفی توانمندیهای خود پرداختند. شرکت آذربایجانی آذرکاسموس که با در اختیار داشتن دو ماهواره سنجشی Spot 6 و Spot 7 ساخت ایرباس به عنوان یکی از ارائه دهندگان اصلی تصاویر ماهوارهای در منطقه به شمار میرود نیز به عنوان همکار موسسه بصیر در این نمایشگاه حضور یافت.
استفاده از فناوریهای فضایی در بخش مدیریت بحران به لحاظ قابلیتهای بیشمار آنها امری رایج در کشورهای توسعه یافته است، با این وجود سازمان فضایی ایران و سایر نهادهای فضایی دولتی، این نمایشگاه که از بیستم تا بیست و سوم آذرماه در مجموعه شهر آفتاب برگزار شد را نادیده گرفتند. اما بخش خصوصی ایران نشان داد اهمیت اقتصادی فناوریهای فضایی و کاربردهای آن را به خوبی دریافته و تلاش میکند از این ظرفیت بهره بگیرد.
ماهوارهها، چشمانی تیزبین برای مدیران بحران
موسسه سنجش از دور بصیر که به همراه همکار تجاری خود، شرکت آذرکاسموس در نمایشگاه مدیریت بحران شرکت کرده بود، یکی از تامین کنندگان اصلی تصاویر ماهوارهای در کشور به شمار میرود. این موسسه که به تازگی همکاری خود را با شرکت آذرکاسموس آغاز کرده، طی روزهای برگزاری نمایشگاه، خدمات مختلفی را در راستای کمک به مدیریت بحران معرفی کرد.
محمدرضا اسماعیلی ، مدیر دپارتمان فنی موسسه بصیر به خبرنگار اسپاش توضیح داد:« تصاویر ماهوارهای در مراحل مختلف مدیریت بحران از جمله پیش از رخداد، حین و بعد از بروز بحران، خدمات ارزندهای را ارائه میدهند.» وی برای نمونه به شبیهسازی سیلاب اشاره کرد و گفت:« میتوان با پردازش و آنالیز تصاویر ماهوارهای و ترکیب آن با دادههای موجود، نقاط آسیب پذیر و حساس در حین بروز سیلاب را پیدا و خسارت به بار آمده را پیش از وقوع، پیش بینی کرد. علاوه بر این میتوان نقشههایی تهیه کرد که توزیع خسارتهای جانی، مالی و غیره را به صورت دقیق نشان دهد تا مدیران شهری جهت انجام اصلاحات لازم اقدام کنند.»
اسماعیلی به کاربردهای تصاویر ماهوارهای در حین وقوع بحران اشاره کرد و گفت:« بلافاصله پس از وقوع بحران میتوان با تهیه و بررسی تصاویر ماهوارهای نقطه بحران زده اطلاعات مورد نیاز جهت مدیریت بحران را به سرعت در اختیار تیمهای عمل کننده قرار داد. شناسایی عوارض ایجاد شده به علت بروز بحران، مشخص کردن بهترین نقاط برای ایجاد کمپها و تعیین بهترین مسیرهای کمک رسانی برای افراد گرفتار، از جمله خدماتی هستند که فناوریهای سنجش از دور فضایی برای مدیریت بحران فراهم میکنند.»
یکی از مهمترین فعالیتها، پس از فروکش کردن بحران، برآورد سریع خسارتهای وارده به منطقه است که به گفته اسماعیلی این کار به سادگی با بهره گیری از تصاویر ماهوارهای قابل انجام است. مدیر دپارتمان فنی موسسه بصیر در این رابطه اظهار داشت:« در حال حاضر با امکانات موجود در موسسه بصیر و با همکاری شرکت آذراسپیس این امکان وجود دارد که تنها ۷ تا ۱۲ ساعت پس از وقوع بحران برآوردهای خسارت به صورتی دقیق انجام شده و به مراکز ذیربط اعلام گردد.»
ارتباط نزدیک از نوع ماهوارهای
هنگام بروز بحران معمولا زیرساختهای مخابراتی از مواردی هستند که به دلیل خسارتهای وارده غیر قابل استفاده خواهند شد. این در حالی است که نیروهای امدادی و تیمهای عمل کننده جهت مدیریت بحران نیاز مبرمی به برقراری ارتباط دارند. امروزه فناوری مخابرات ماهوارهای تا حد زیادی این مسئله را حل کرده است.
شرکت فنآوا ماهواره یکی از هشت شرکت دارنده پروانه خدمات عمومی انتقال دادهها از طریق ماهواره (SAP) در ایران، یکی دیگر از شرکت کنندگان فضایی نمایشگاه مدیریت بحران بود که توانمندیهای خود را در این حوزه به نمایش گذاشت. بنا به گفته مسئولین حاضر در نمایشگاه، شرکت فن آوا ماهواره با در اختیار داشتن بخشی از پهنای باند ماهوارههای ASTRA-2E و BADR قادر است در کوتاهترین زمان ممکنه به ویژه در حین بروز بحران ارتباطات داده از جمله صوت و تصویر و خدمات اینترنتی را در هر مکان برقرار کند. این شرکت که سامانه تله پورت ماهوارهای خود را از سال ۱۳۹۰ راه اندازی کرده است و ۲ آنتن قدرتمند با قطری بیش از ۶ متر را در اختیار داارد، با استفاده از فناوری VSAT خودروهای بحران را برای ایجاد پوشش مخابراتی تلفن همراه به صورت محلی تجهیز نموده است.
این خودروها با در اختیار داشتن یک آنتن ارتباط ماهوارهای که به صورت خودکار قادر به جهت یابی است میتواند به سرعت به محل بحران زده اعزام شده و تا شعاع بسیار زیادی ارتباطات تلفن همراه را برقرار کند.
فناوری فضایی، نه فقط برای بحران
فناوریهای فضایی کاربردهای فراوانی دارند. به همین دلیل مشاهده شرکتها و موسسات فضایی در نمایشگاههای تخصصی نامرتبط با هوافضا از جمله نمایشگاه مدیریت بحران، امری طبیعی است. بدین ترتیب انتظار میرود با گسترش این فناوریها در کشور و توجه بیشتر بخش خصوصی به خدمات فضایی، ظرفیتی تازه در بخشهای مختلف اقتصادی و صنعتی کشور ایجاد شود.