جولانگاه سیمرغ چگونه آماده شد؟

امیرحسین مجیدیان: پس از مدتی سکوت در حوزهی فضایی کشور، شاهد چند اتفاق همزمان در این عرصه بودیم؛ اتفاقهایی که بیشک توجهها را به فعالیتهای داخلی معطوف کرد و موجب شگفتی بسیاری کشورها شد. پایگاه ملی فضایی امام خمینی با پرتاب آزمایشی و موفقیتآمیز ماهوارهبر سیمرغ به فضا به طور رسمی افتتاح شد و اولین پایگاه سکوی ثابت ایران محسوب میشود. این سایت، مجموعه بسیار بزرگی است که تمامی مراحل آمادهسازی، کنترل و هدایت ماهوارهبرها در آن انجام میشود. همچنین از نظر فناوری مطابق با استانداردهای روز دنیا طراحی و ساخته شده و میتواند در فاز نهایی، کلیه نیازهای کشور در مدار LEO را تحت پوشش قرار دهد.طبق اظهارت مسئولین در مصاحبه با رسانهها، ساخت آن، مابین اردیبهشت و شهریور ۱۳۸۹ آغاز شده است. پایگاه امام خمینی سکوی پرتابی به مساحت ۱۴۰ در ۲۰۰ متر دارد و دارای دو پرتابه اگزوز است.
شروع داستان سایت فضایی ایرانی
در سال ۶۸ به دستور اکبر ترکان اولین حرکت جدی و رسمی در حوزه فضایی بعد از انقلاب کلید خورد. پس از آن اولین موشک فضایی ایران در سال ۷۰ با دانش بومی تولید شد. در سال ۶۹ نیز طرح ماهواره غدیر کلید خورد. متأسفانه پیشرفتهای سریع ایران در دهه اول انقلاب با کاهش بودجه و اعمال تحریمهای سنگین تا حد زیادی متوقف شد و تقریباً تا سال ۷۷ هیچگونه فعالیت برجستهای صورت نپذیرفت.
همچنین علی شمخانی وزیر دفاع دولت محمد خاتمی در سال ۱۳۷۷ خواست جدی ایران مبنی بر حضور داشتن در فضا را مورد تاکید قرار داد. سازمان صنایع هوافضا در همان سال تاسیس و اولین ماهواره ایران یعنی سینا-۱ کمتر از دو ماه بعد از آغاز کار دولت نهم به فضا پرتاب شد. در سالهای گذشته ایران برنامه فضایی خود را با جدیت ادامه داده و موفق شده با پرتاب ماهواره امید با موشکی ایرانی، نهمین کشوری باشد که توانسته خود ماهوارهاش را در مدار قرار دهد.
طبق آنچه که در خبرها آمده است، مسئولین در سال ۹۰ اشاره کرده بودند که پایگاه فضایی جدیدی در دست ساخت است. حمید فاضلی رییس وقت سازمان فضایی ایران در آبان ماه ۹۰ از راه اندازی پایگاه پرتاب ملی با همکاری وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح خبر داده و منطقه جنوب شرقی کشور را بهترین نقطه از نظر ایمنی برای تاسیس این مرکز دانسته بود: «این منطقه در نزدیکی اقیانوس هند قرار دارد و تعداد ساکنان آن بسیار کم است و بنابراین بهترین نقطه در کشور برای تاسیس این مرکز محسوب میشود.»
الزام بر احداث شهرک فضایی خارج از تهران
او چند ماه بعد گفت دولت اصرار داشته و دارد که شهرک فضایی خارج از استان تهران احداث شود: «سازمان فضایی کشور در این زمینه سعی کرده است تا بر فضای مورد نیاز برای احداث این شهرک متمرکز شود و بر این اساس حدود ۱۰ نقطه مورد مطالعه قرار گرفته است که امیدواریم احداث این مرکز بزودی در مجاورت استان تهران آغاز شود.» چند ماه بعد احمد وحیدی وزیر دفاع وقت خبر داد که ۸۰ درصد کار ساخت پایگاه جدید پرتاب ماهوارهها به اتمام رسیده و به عنوان پایگاه فضایی امام خمینی نامگذاری شده است.آقای وحیدی به محل این پایگاه اشاره نکرد. اما با توجه به اینکه تصاویر ماهوارهای ساخت پایگاهی در سمنان را نشان داده بودند تصور شد پایگاه سمنان همان پایگاه امام خمینی است.
در ادامه، حمید فاضلی خردادماه ۹۳ در حاشیه مراسم اختتامیه دوره آموزشی بینالمللی مدیریت برنامه های فضایی واستانداردهای مرتبط در گفتوگو با خبرنگاران اعلام کرده بود که «ماهواره طلوع و ماهواره های ظفر و آت ست پیشرفت های خوبی داشته و تقریبا آمادگی پرتاب را دارند» و «سازمان صنایع هوا فضا پروژه سیمرغ را در برنامه خود دارد که طی امسال یا سال آینده آماده شود».
اعلام عزم جدی در سال۹۴
در مهرماه ۱۳۹۴، منوچهر منطقی رییس مرکز ملی فضایی،با بیان این که مرکز بر اساس ماموریت های خود، هماهنگی لازم بین معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و سازمانهای صنایع هوافضا و صنایع الکترونیک وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح را برای پیگیری این پروژهها انجام داده است، مدت زمان اجرای این سه پروژه را بر اساس قراردادهای امضاء شده ۱۸ ماه ذکر کرد و گفت: «نظارت بر صحت اجرای این برنامه بر اساس استانداردهای بینالمللی بر عهده مرکز ملی فضایی است.» همچنین وی با اشاره به اینکه بر اساس قراردادهای انجام شده ۵۰ درصد اعتبارات این پروژهها از سوی معاونت علمی و ۵۰ درصد اعتبارات از سوی وزارت دفاع تامین خواهد شد، اظهار داشت که بر اساس برنامههای پیشبینی شده این ایستگاه پرتاب تا اواخر سال ۹۴ به بهرهبرداری آزمایشی میرسد.
افتتاح رسمی
سرانجام و پس از کش و قوسهای فراوان، در ابتدای مرداد ماه امسال پایگاه ملی فضایی امام خمینی (ره) با پرتاب آزمایشی موفقیت آمیز ماهواره بر سیمرغ به فضا به طور رسمی افتتاح شد. حسین شهرابی رئیس گروه فضایی صاایران درخصوص ویژگی های این پایگاه، با بیان اینکه کشورهای بزرگ دنیا در سال های اخیر به پرتاب پرتعداد ماهواره های سبک در مدارهای پایین جو روی آورده اند، اظهار داشت که پایگاه فضایی امام خمینی این قابلیت را برای کشورمان فراهم می کند که به زودی در عرصه پرتاب ماهواره های سبک در مدارهای پایین زمین وارد رقابت با قدرت های بزرگ جهانی شویم.