۵۰ پرتاب به مدارهای ارتفاع پایین زمین (LEO)، ۴۱ پرتاب به مدارهای بالاتر و تنها یک پرتاب موفق به فضای بیرونی (دیپ اسپیس/ فضای دوردست) بوده است. نکته جالب اینجاس ت که از ۴ پرتاب ناموفق تنها یکی مربوط به پرتابهای مدارهای پایینی زمین (توسط اکراین) و سه عدد مربوط به پرتابهای مداراهای بالاتر (توسط روسیه) است. تمامی این ۹۲ پرتاب توسط هفت کشو به اضافه سازمان فضایی اروپا بوده است.
در این میان روسیه با ۳۵ پرتاب پیشگام بوده و پس از آن آمریکا با ۲۰ پرتاب در مقام بعدی قرار دارد. ۱۶ پرتاب مربوط به چین، ۷ پرتاب مربوط به اروپا، ۶ پرتاب اکریان، ۴ پرتاب ژاپن، ۴ پرتاب هند و در نهایت یک پرتاب مربوط به رژیم اشغالگر قدس بوده است.
ایران جبران کرد
در میان کشورهای دارای فناوری پرتاب تنها ایران و کره جنوبی سال ۲۰۱۴ میلادی نتوانسته بودند پرتابی به فضا انجام دهند که البته جمهوری اسلامی ایران با پرتاب ماهواره فجر در اوایل سال ۲۰۱۵ توانست در سال جدید یک ماهواره در مدار پایینی زمین قرار دهد.
در سال ۲۰۱۴، روی هم رفته ۹۲ بار فضاپیما به فضا پرتاب شده است و از این تعداد ۴ پرتاب با شکست مواجه بود و ۸۸ فضاپیما با موفقیت به فضا فرستاده شده‌اند.
۱۵۵ ماهواره در هر سال
در طول دهه آینده به طور متوسط بیش از ۱۱۵ ماهواره در سال، ساخته و پرتاب خواهدشد و رشد ارزش بازار تجاری فناوری فضایی به خصوص ماهواره‌ها بیشتر از آن پیش‌بینی‌های قبلی است. بر اساس این گزارش، طراحی، ساخت، پرتاب، راه‌اندازی و بهره‌برداری ۱۱۵۵ ماهواره در طی ده سال آینده ۲۴۸ میلیارد دلار هزینه دارد که ۷۵ درصد آن را دولت‌ها در سراسر جهان تامین خواهند کرد. همچنین پیش‌بینی شده که ۹۰ درصد این هزینه‌ها توسط ۱۰ کشور قدرت فضایی جهان انجام خواهد پذیرفت.
یکی از سودآورترین تجارت‌های علمی
سالانه میلیاردها دلار از طرف بیش از ۸۰ کشور فعال در حوزه فضا درزمینه فناوری فضایی هزینه می‌شود و این سرمایه‌گذاری تبدیل به یکی از سودآورترین فعالیت‌های اقتصادی شده است. بخش خصوصی نیز درزمینه فناوری فضایی با فعالیت‌های متنوعی از پرداختن به موضوع توریسم فضایی گرفته تا تولید انواع ماهواره‌ها و سایر تجهیزات مرتبط به‌خوبی سودآوری این بازار را درک کرده است. این فناوری برای میلیون‌ها نفر در سراسر جهان شغل ایجاد کرده و اقتصاد جهانی را به‌خوبی رشد داده است.
به‌عنوان‌مثال شرکت‌ها و سازمان‌های ریزودرشت فعال درزمینه ماهواره‌های مخابراتی (یکی از تجاری‌ترین ابزار صنعت فضایی) تنها از طریق فعالیت اقتصادی درزمینه سرویس‌های پهنای باند، بیش از 100 میلیارد دلار درآمد جهانی دارند. همین‌طور پیش‌بینی می‌شود بازار جهانی حوزه ناوبری و موقعیت‌یابی فضایی تا سال 2020 به 250 میلیارد یورو در سال رشد کند. همچنین پیش‌بینی شده است که بازار سنجش از راه دور به دلیل استفاده دولت‌ها از ماهواره‌ها برای پیشرفت‌های اقتصادی تا 6 میلیارد دلار در سال 2020 رشد داشته باشد. همین پیش‌بینی‌ها می‌گویند بخش توریسم فضایی نیز با توجه به تحولات اخیر به یک حوزه سودآور با ارقام بالا تبدیل خواهد شد.
بودجه‌های دولتی
در یک مقایسه کلی بین ده‌ها کشور دنیا که سازمان فضایی فعال داشته و درزمینه فناوری فضایی سرمایه‌گذاری و هزینه کرده‌اند، سازمان فضایی آمریکا (ناسا) با بودجه حدود 18 میلیارد دلار در سال، پرهزینه‌ترین سازمان فضایی دنیاست. پس از به ترتیب روسیه با حدود 6 میلیارد، آژانس فضایی اروپا (اسا) با حدود 5.5 میلیارد دلار، فرانسه و ژاپن با حدود 2.5 میلیارد دلار، آلمان و ایتالیا با حدود 2 میلیارد دلار، چین و هند با حدود 1 میلیارد دلار و درنهایت کانادا و انگلستان با حدود 0.5 میلیارد دلار در رده‌های بعدی قرار دارند. طبق ادعای این مقایسه ایران در مقایسه با کشورهایی همچون آرژانتین، برزیل، کره جنوبی و اوکراین که حدود 0.2 میلیارد دلار برای بودجه‌های فضایی خود در سال در نظر گرفته‌اند نیز چیزی حدود نصف این کشورها در زمینه فناوری فضایی هزینه می‌کند. البته در حال حاضر حتی کشورهای حوزه خلیج‌فارس به اهمیت فناوری فضایی پی برده و در حال سرمایه‌گذاری‌های عظیم در این حوزه هستند و به نظر می‌رسد کشورهایی مثل امارات متحده عربی و عربستان نیز بسیار فعال شده‌اند و می‌خواهند در این حوزه پیشتازی کنند.
توسعه ماهواره‌برهای بومی
هم‌اکنون تمامی کشورهای صاحب فناوری فضایی، با پی‌بردن به اهمیت استقلال، در دسترسی به فضا، توسعه ماهواره‌برهای بومی را جزو اصلی‌ترین برنامه‌های فضایی خود قرار داده‌اند. توسعه سامانه‌های فضایی به‌ویژه ماهواره‌ها، بدون برخورداری از ماهواره‌برهایی که بتوانند آنها را در مدار قرار دهند، وابستگی صنعت فضایی را به‌دنبال خواهد داشت. در حال حاضر، فضا به یک حوزه جدید اقتصادی تبدیل شده است و فعالیت‌های تجاری در این عرصه به طور خیره‌کننده‌ای هر روز پررنگ‌تر می‌شود؛ به همین دلیل بسیاری از کشورها به دنبال آن هستند که توانمندی خود را در انجام پرتابهای فضایی به حدی گسترش دهند که علاوه بر بی‌نیازشدن از دیگران، محل رجوع سایر کشورها برای فرستادن ماهواره به فضا قرار گیرند. به گفته کارشناسان، بازار بزرگ تجارت فضایی آینده در انحصار قدرت‌هایی قرار خواهد گرفت که توانمندهای خوبی برای قراردادن ماهواره در فضا کسب کرده باشند.
یکی از انگیزه‌های اصلی این حرکت، در دست‌گرفتن گلوگاه اقتصاد فضایی جهان در آینده است. با وجود آنکه بازار ماهواره‌برها، سهم اندکی از کل گردش مالی صنعت فضا در جهان را دارد؛ اما نقش راهبردی ماهواره‌برها در اقتصاد فضایی آینده انکارناپذیر است.
سهم عمده روسیه در بازار ماهواره‌برها
توسعه ماهواره‌برهای بومی روندی است که به تازگی در عرصه جهانی مشاهده می‌شود با این وجود روسیه هنوز سهم عمده بازار پرتاب‌ها را در اختیار دارد. شاید بتوان این بخش را به عنوان برجسته‌ترین نقطه قوت بخش فضایی کشور دانست که موجب ورود ایران به باشگاه فضایی جهان شده و کشورمان را به عنوان یکی از کشورهای پیشگام منطقه در فناوری فضایی مطرح کرده است. ایران همچنین به دلیل موقعیت جغرافیایی مناسب از مزیت نسبی در این بخش برخوردار است.
اندازه‌ها کوچک می‌شود
گسترش ابعاد ماهواره‌های مخابراتی به دلیل نیاز به افزایش طول عمر، افزایش توان و تعداد کانال ها صورت گرفته است. به همین دلیل ابعاد و اندازه ماهواره‌برها هم، بیشتر شده است. گرچه پیشرفت‌های فناوری، امکان انجام ماموریت‌های وسیع علمی را فراهم کرده است ولی طولانی بودن زمان آماده سازی این گونه ماهواره‌ها و هزینه های گزاف ساخت آنها از یک سو و پیچیدگی این گونه پروژه ها از دیگر سو باعث شد تا ساخت و اجرای پرتابگرهای تجاری کوچک دوباره از سرگرفته و پرتاب این سامانه‌ها دوباره عملی شوند. این نوع پرتابگرها علاوه بر کوچکی و ارزانی، امکان پیاده سازی و استقرار ماهواره‌های کوچک مخابراتی را در مدارهای پایین زمین فراهم می‌سازند.
از آن جا که ماهواره‌های کوچک، تجهیزات محدودی را حمل می کنند و پرتاب آنها بسیار ساده تر از ماهواره‌های بزرگ است، این امکان برای کشورهای در حال توسعه و فاقد فناوری‌های پیشرفته فضایی نیز فراهم شده است تا بتوانند ماهواره اختصاصی خود را بدون وابستگی به کشورهای پیشرفته، در مدار قرار دهند. به این ترتیب کشورهای در حال توسعه قادر خواهند بود طرح‌های ارتباطاتی، توانایی‌های دفاعی و مشاهدات و بررسی‌های علمی خود را با هزینه‌های کم و بدون وابستگی به سایر کشورهای پیشرو در صنعت فضایی، اجرا کنند. اگر چه عملکرد این نوع ماهواره های کوچک به هیچ وجه قابل مقایسه با ماهواره‌های بزرگ نیست ولی ایجاد این توانایی برای کشورهای یاد شده از اهمیت بسزایی برخوردار است.
چرا فضا اهمیت دارد؟
فضا ویژگی‌های منحصربفردی دارد که که آن را متمایز می‌کند. از طریق فضا می‌توان به کل جغرافیای کره زمین (فارغ از زمان و مکان و جغرافیای سیاسی) دسترسی نامحدود داشت و زمین را با دید بسیار باز و گسترده دید. از طریق فضا امکان پوشش ناحیه وسیعی از زمین و دسترسی سریع به هر نقطه از زمین نیز وجود دارد. قرار گرفتن در فضا یعنی قرار گرفتن در بالاترین ارتفاع و دست بالا داشتن و حداقل آسیب‌پذیری از رخدادهای روی زمین. مهم‌تر از همه اینکه فضا از نظر حقوقی متعلق به همه مردم جهان است و هیچ کشوری حق مالکیت بر آن را ندارد. این یعنی بهترین ظرفیت جهت ایجاد ارتباطات بین‌المللی مناسب.
از طرفی فناوری فضایی دارای تاثیرات ماندگار قدرتمندی بر سایر بخش‌های صنعت به‌خصوص اقتصاد دارد که این بخش دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی است که شبیه هیچ‌یک از سایر بخش‌های اقتصاد نیست. به‌عنوان‌مثال باوجوداینکه در حال حاضر کشورهای زیادی به فعالیت‌های مرتبط با فضا مشغول هستند، فرستادن یک فضاپیما (از هر نوع آن) به فضا و انجام ماموریت فضایی کار بسیار پیچیده و پرهزینه‌ای است؛ اما اگر کشوری یا جمعی از کشورها با همکاری یکدیگر بتوانند این فعالیت‌های پیچیده و پرهزینه را به سرانجام برسانند، پیشرفت بسیار بزرگی را به دست آورده و از این پیشرفت مردم بسیار سود خواهند برد. به این دلیل که فناوری فضایی مشکلات بخش اشتغال را حل کرده، غرور و اعتماد ملی را افزایش می‌دهد، کیفیت زندگی مردم را دگرگون ساخته و گردش مالی بسیار بالایی نیز ایجاد می‌کند.
