تصحیح سطح مبنای آبهای آزاد با کمک تصاویرماهوارهای
علی سلطانپور به همراه تیم تحقیقاتی خود در سازمان نقشهبرداری کشور سال گذشته، طی پژوهش جامعی با کمک تصاویرماهوارهای اقدام به اصلاح اندازهگیری سطح مبنای آبهای آزاد کردند.
در ایران، سطح متوسط آب خلیج فارس در بندر شهید رجایی به عنوان سطح مرجع انتخاب شده است،که بنا بر نظر کارشناسان تعیین دقیق سطح متوسط آّب در این منطقه ساحلی(تاید گیج) یک مسئله دشوار به شمار میرود. زیرا عوامل بسیاری بر نوسانات آن ازجمله جزر و مد، باد، فشار اتمسفر، تفاوت در گرانش محلی، دما، شوری و عوامل دیگر دخیل و موثر هستند. با توجه به موارد ذکرشده تعیین دقیق سطح متوسط دریا اهمیت بسیار زیادی برخوردار است درنتیجه نیاز به روشی جدیدتر و دقیقتراست.
علی سلطانپور در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار اسپاش در این رابطه بیان داشت:«ارتفاع آب در همه کشورها به سطح متوسط آبهای آزاد ارجاع داده میشود.این سطح متوسط آبهای آزاد بایستی که به وسیلهی ایستگاههای ساحلی اندازه گیری شده و حداقل این اندازه گیری باید در فاصلهی زمانی 18 الی 19 سال انجام شود تا سطح متوسط دریایی به دست آید.که از 25 سال پیش،در اسکلهی شهید رجایی این داده برداری آغاز شده است. بنابراین من و همکارانم این دادهها را مورد آنالیز قرار داده و اطلاعات آن را پایش کردیم.»
مدیر آبنگاری و امور جذر و مد سازمان نقشهبرداری کشور، صحبت خود را اینگونه ادامه داد:«اما متاسفانه به دلیل آن که این منطقه دریایی، منطقهی فعالی است،با مشکلاتی روبرو شدیم که به این علت، نرخ تغییرات سطح آب که در این منطقه بیشتر از نرخ تغییرات جهانی به دست آمد.»
فناوری فضایی راهکار حل مسئله
با توجه به مشکل فعال بودن منطقهی ساحلی بندر شهید رجایی برای ارتفاع سنجی آب، به روشی جدیدتر و دقیقتر احساس نیاز شد. از دهههای قبلی، این مسئله در دنیا با کمک فناوری فضایی قابل حل شد.ا ستفاده از روشهای سنجشازدوری مانند ارتفاعسنجی ماهوارهای گستردگی قابلتوجهی برای درک تغییرات دارند. با پرتاب ماهواره TOPEX/POSEIDON (قدرت تفکیک نزدیک به 7 کیلومتر) در سال ۱۹۹۲ اندازهگیریهای دقیقی از سطح آبها ارائه گردید. بهدنبال آن طی یک ماموریت مشترک بین NASA و CNES ماهواره Jason-1 در سال ۲۰۰۱ و ماهواره Jason-2 (قدرت تفکیک نزدیک به 2 الی 5کیلومتر) در سال ۲۰۰۸ (بهمنظور بررسی توپوگرافی سطح اقیانوسها) در مدار قرار گرفتند.
از این رو سلطانپور و همکارانش نیز تلاش کردند به کمک تصاویر ماهوارهای اقدام به تصحیح و رفع خطاهای اندازهگیری کنند. وی در باره نتایج این تحقیقات میگوید:«با استفاده از تصاویر ماهوارهای خطاهای آن را حذف کردیم که این امر در نهایت منجر به کسب یک متوسط سطح آب برای ایران در تطابق با استاندارد جهانی به لحاظ تغییرات شد.»