تصاویر ماهوارهای ابزاری ارزان برای هیدروگرافی
امیرحسین مجیدیان: امروزه برای مدیریت بهینه سواحل، اطلاع داشتن از توپوگرافی مناطق ساحلی امری ضروری است. این اطلاعات را میتوان از طریق اندازهگیریهای محلی، عسکبرداریهای هوایی و یا از تصاویر ماهوارهای به دست آورد. استفاده از دادههای ماهوارهای احتیاج به وقت زیاد برای جمعآوری و تجهیزات گرانقیمت ندارد و در حال حاضر به عنوان جدیدترین و اقتصادیترین روش مطرح در دنیا به حساب میآید.
علی سلطانپور در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار اسپاش در این رابطه بیان داشت: «72 درصد زمین از آب تشکیلشده است و بیشتر مناطق آبی کرهی زمین چارت (نقشه دریایی) ندارند و هیدرو گرافی تمامی مناطق پرهزینه و در شرایط فعلی کاری بسیار دشوار میباشد. به همین منظور رویکرد سازمان جهانی هیدرو گرافی این است که از این تصاویر ماهوارهای برای شناخت مناطقی که چارت وجود ندارد، بهرهبرداری کند.»
ماهوارههای تصاویر مرئی برای تعیین حدود ساحلی
مدیر آبنگاری و امور جذر و مد سازمان نقشهبرداری کشور، صحبت خود را اینگونه ادامه داد: «در حوزهی استفاده از دادههای ماهوارهای، هماکنون در کشور از دو نوع ماهوارهی تصویربرداری استفاده میکنیم. باید اشارهکنم که بر اساس کاربرد در هیدروگرافی، ماهوارههای تصویربرداری در دو حوزه تفکیک میشود.»
وی افزود: «اولی حوزهی تصاویر مرئی میباشد که از آنها برای استخراج عوارض ساحلی و خط ساحلی استفاده میشود. از اطلاعات نتیجه شده از تصاویر ماهوارهای مرئی، برای استخراج چارتهای دریایی و به روز رسانی خطوط ساحلی در این چارتها استفاده میشود. در این مورد باید توجه کنیم که اسکلهها و بندرها به جهت کارهای تجاری و فعالیتهای بشری مراکز مهم اقتصادی به شمار میروند، به لحاظ قلمرو آبی تغییرات خیلی سریع دارند و باید بهطور مرتب نقشهی آنها بروز رسانی گردد.»
ماهوارههای چند طیفی برای تعیین عمق دریا
طبق نظر سلطانپور از تصاویر چند طیفی برای مدلسازی عمق در مناطق ساحلی مورداستفاده میشوند. وی میگوید، باوجودآنکه دقت تصاویر ماهوارهای چند طیفی پایین است، ولی سرعت کار تحلیل این تصاویر بالاست. وی ادامه داد: «تصاویر ماهوارهای، مناطق وسیعی را پوشش میدهد، و این سبب میشود که با سرعت مناسب، نقشههای ساحلی با دقت عمق مناسب فراهم شود. همچنین از ماهوارههای طیفهای نزدیک طیف مرئی، مثل مادونقرمز و نزدیک مادونقرمز برای جاهایی که عمق هست، مورداستفاده قرار میگیرد.»
سلطانپور افزود: «بخش دیگری که برای تعیین عمق از دادههای ماهوارهای استفاده میشود، دادههای ماهوارههای ارتفاع سنجی (SATELITTE ULTIMETRY) است. در این بخش از ماهوارههای قدیمیتر مثل توپکس و زیدون (قدرت تفکیک نزدیک به 7 کیلومتر) تا سری جدید ماهوارههای اروپایی مثل ERS1 (با قدرت تفکیک نزدیک به 30 متر) و ERS2 (با قدرت تفکیک نزدیک به 30 متر)،جیسون 1 تا 3 (قدرت تفکیک نزدیک به 2 الی 5کیلومتر) و همچنین ENVISAT (قدرت تفکیک نزدیک به 30 تا 150 متر) استفاده میشود. دادههای این ماهوارهها اطلاعاتی از عمق را به ما میدهند.»