رصد بزرگترین انفجار کیهانی شناساییشده تاکنون

بزرگترین انفجار پرتوی گاما در فاصله بیش از یک میلیارد سال نوری از زمین ثبت شد و نظریه مربوط به نحوه ایجاد پرتوهای گاما در انفجارهای بزرگ ستارهای را که باعث ایجاد سیاهچاله میشوند، به چالش کشید. این انفجار که توسط تلسکوپهای فضایی فرمی (Fermi) و سوئیفت (Swift) با کمک تلسکوپ زمینی قدرتمند استریوسکوپی (H.E.S.S) در کشور نامیبیا بهثبت رسید، GRB 190829A نام دارد و فاصله نسبتا کم آن به محققان امکان اندازهگیری دقیق طیف پرتوهای منتشرشده پس از انفجار را داد که شامل فوتونهای پرانرژی میشود.
بهگفته ادنا رویز-ولاسکو (Edna Ruiz-Velasco)، دانشجوی انجمن مکسپلانک (Max Planck Society) آلمان، آنها قادر به تعیین طیف پرتوها تا اندازه ۳.۳ ترا الکترون ولت بودند که یک تریلیون برابر انرژی فوتونها در نور مرئی است. همچنین محققان توانستند پرتوهای باقیمانده پس از انفجار GRB 190829A را بهمدت سه روز دنبال کنند؛ درحالیکه پرتوهای انفجارهای پیشین که در فاصله دورتری قرار داشتند، تنها برای مدت چند ساعت پس از انفجار اولیه قابل مشاهده بود.
لازم بهذکر است نتایج مشاهدات، شباهت قابلتوجهی بین اشعه ایکس و این پرتوهای پرانرژی گاما را نشان داد. بر طبق نظریهها این دو پرتو توسط مکانیسمهای متفاوتی ایجاد میشوند، اما مشاهدات GRB 190829A نشان میدهد هر دوی آنها همزمان محو شدهاند و همچنین طیفهای آنها با یکدیگر تطابق دارد. این نتایج شواهدی قوی مبنیبر آن است که اشعه ایکس و پرتوهای پرانرژی گامای این انفجار توسط مکانیسمی مشابه تولید شدهاند و برای بررسی این موضوع باید مطالعات بیشتری بر روی انفجار مذکور انجام شود.