محققان برای اولین بار سرعت بادهای استراتوسفر سیاره مشتری را اندازهگیری کردند

یک تیم بینالمللی از ستارهشناسان طی پژوهشی برای نخستینبار سرعت بادهای شدید استراتوسفری سیاره مشتری را اندازهگیری کردند. آنها در پژوهش خود به سرپرستی تیبو کاوالیه (Thibault Cavalié)، ستارهشناس رصدخانه بوردوکس (Bordeaux) فرانسه، با بررسی پیامدهای برخورد ستاره دنبالهدار شومیکر-لوی ۹ (Shoemaker–Levy 9) در سال ۱۹۹۴ با سیاره مشتری، از دو ترکیب سیانید هیدروژن و مونوکسید کربن که عمر طولانی دارند و هنوز هم در سیاره مشتری شناور هستند، برای اندازهگیری سرعت بادهای استراتوسفری بهره بردند. این تیم جهت تجزیهوتحلیل مولکولهای سیانید هیدروژن از دادههای رصدخانه آلما (ALMA) در شیلی استفاده کرد تا با اندازهگیری تغییرات فرکانس دریافتی از مولکولها به روش دوپلر (Doppler) سرعت باد را تخمین بزند. بر این اساس، سرعت باد در نزدیکی قطبها به ۱۴۵۰ کیلومتر بر ساعت میرسد و بهعنوان یک پدیده عظیم جوی در منظومه شمسی شناخته میشود.
ستارهشناسان بهطور معمول از ابرهای گازی در حال چرخش برای ردیابی بادها در جو مشتری استفاده میکنند. آنها همچنین تاکنون با دیدن درخشش شفق قطبی در نزدیکی قطبها که بهنظر میرسد با بادهای شدید در جو بالایی سیاره همراه است، نتوانسته بودند الگوهای باد در استراتوسفر را بهطور مستقیم اندازهگیری کنند؛ اما بهنظر میرسد بادهای این سیاره تقریبا بهسمت شرق یا غرب در حال وزیدن هستند و این قانون برای تروپوسفر (Troposphere)، بهجز گردابهای لکه سرخ بزرگ مشتری که بادها در آنجا بهشکل طوفان میچرخند، هم صدق میکند. در لایه استراتوسفر نیز بهنظر میرسد بادها بهشکل شفق قطبی که در قسمتهای شمالی کره زمین هم دیده میشود، ظاهر میشوند.
بهگفته کاوالیه، بادهای با سرعت ۱۴۵۰ کیلومتر بر ساعت در زیر شفقهای قطبی مشتری، بیش از ۲ برابر حداکثر سرعت طوفان در لکه سرخ بزرگ مشتری و بیش از ۳ برابر قویترین بادهای اندازهگیریشده در گردبادهای زمین هستند. همچنین این نتایج پنجره تازهای را برای بررسی نواحی شفق قطبی مشتری میگشاید که قبلا پیشبینی نمیشد. در آینده نیز تلسکوپ بسیار بزرگ اروپایی (European Extremely Large Telescope) مشتری را بیش از گذشته مطالعه خواهد کرد تا اطلاعات دقیقی از شفقهای قطبی این سیاره فراهم آورده و ویژگیهای جو آن را آشکارتر سازد.