راز کمسو شدن فراغولهای سرخ مشخص شد

یافتههای جدید تلسکوپ فضایی هابل ناسا از راز کمسو شدن فراغولهای (Hypergiant) صور فلکی آسمانی پرده برداشت. اخترشناسان طی مطالعهای برای این منظور به بررسی عملکرد یک ستاره فراغول در صورت فلکی سگ بزرگ یا کلب اکبر (Canis Major) پرداختند. این فراغول سرخ بهنام VY CMa (سرواژه VY Canis Majoris) که بسیار بزرگتر، گستردهتر و درخشانتر از ستاره ابطالجوزا (Betelgeuse) است، شاهد دورههایی بسیار تاریک و طولانیتر نسبتبه فراغول مذکور بوده است. بنابر یافتههای تلسکوپ هابل، VY CMa شرایط مشابهی با کمسو شدن ستاره ابطالجوزا دارد. این امر بهدنبال خروج گازهایی صورت میگیرد که احتمالا با تولید گرد و غبار، امکان دیده شدن نورهای این فراغول را محدود و تابش نوری آن را کم میکند و بدین صورت دفع گسترده مواد و وجود گرد و غبار فراوان منجر به محو شدن موقت نور آن از دید میشود.
VY CMa فراغولی با ۱۸۰۰ تا ۲۱۰۰ شعاع خورشیدی است که بهاحتمال زیاد از بزرگترین و درخشانترین ستارگان شناختهشده محسوب میشود و ۴۹۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد. این فراغول سرخ تکاملیافته که شاهد انفجارهای متعدد و عظیم بوده است، ۳۰۰ هزار برابر خورشید درخشندگی دارد و درصورتیکه بهجای ستاره مذکور در منظومه شمسی قرار گیرد، سطح آن میتواند تا صدها میلیون مایل گسترده شود و بین مدار مشتری و زحل واقع گردد.
این فراغول زندگی خود را بهصورت ستارهای فوقالعاده داغ و درخشان با رنگ آبی بینظیر و جرمی شاید ۳۵ تا ۴۰ برابر جرم خورشید آغاز کرد. پس از چند میلیون سال، با تغییر میزان سوختن همجوشی هیدروژن در هسته، از یک ستاره به یک ابرغول سرخ ارتقا یافته، برای مدتی کوتاه مجددا گرمتر شده و پس از آن به مرحله فراغول بودن رسیده است.
در حال حاضر این فراغول بسیار کمسو و بهحدی تاریک شده است که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیست. بااینحال آنچه باعث خاص بودن آن میشود این است که VY CMa تنها بهمدت کوتاهی بهاندازه چند هزار سال فعال خواهد بود. نکته دیگر اینکه VY CMa قبلا نیمی از جرم خود را از دست داده و یک فراغول بزرگ مرحله دوم است که احتمال دارد پیش از تجربه انفجار ابرنواختری مستقیما به یک سیاهچاله تبدیل شود.