پایش ماهوارهای رطوبت خاک در سطح کشور

اداره سنجش از دور سازمان فضایی ایران با پایش دادههای ماهواره SMAP (سرواژه Soil Moisture Active Passive) ناسا تغییرات رطوبت خاک استانهای کشور را بررسی کرده است. نتایج بهدستآمده نشان میدهد رطوبت خاک در ۵ ماه اخیر، تنها در ۳ استان افزایش داشته است. در این بررسی، رطوبت خاک عمقی در استانهای مختلف کشور در دوره زمانی ۱مهر۱۳۹۹ تا ۱بهمن۱۳۹۹ در مقایسه با دوره زمانی مشابه سال ۱۳۹۸ اندازهگیری شد.
مشاهدات تصاویر ماهوارهای از این پایش نشان میدهد که ۳ استان هرمزگان، آذربایجان شرقی و ایلام تنها استانهایی هستند که بهترتیب با میزان ۱۵۸، ۱۲ و ۹ درصد با افزایش رطوبت خاک مواجه بودهاند. در سایر استانها کاهش رطوبت خاک مشاهده میشود و ۳ استان بوشهر، فارس و سیستان و بلوچستان به ترتیب با مقادیر ۳۷، ۴۰ و ۴۵ درصد بیشترین میزان کاهش رطوبت را در ۵ ماه اخیر نسبت به سال قبل داشتهاند. در جداول زیر میزان رطوبت عمقی خاک استانها در دوره زمانی مذکور درج شده است.
نقشه تغییرات رطوبت خاک استانها در همین دوره زمانی نیز در شکل زیر قابل مشاهده است.
رطوبت خاک یکی از مهمترین مقادیر موجود در چرخه جهانی آب، مطالعات منابع آب و آبخیزداری است و نقش مهمی در پیشبینیهای اقلیمی و مدیریت برخی از مخاطرات مانند خشکسالی و سیل ایفا میکند. در سالهای اخیر روشهای نوین متعددی مبتنی بر دادههای ماهوارهای جهت برآورد و مدلسازی رطوبت خاک توسعه داده شدهاند که اطلاعات حاصل از آنها میتواند به سازمانهای متولی مدیریت بحران کمک قابلتوجهی کند.
ماهواره SMAP با وزنی معادل ۹۴۴ کیلوگرم در سال ۲۰۱۵ به فضا پرتاب شد و اکنون در مدار خورشیدآهنگ به دور زمین میچرخد. عمر طراحی این ماهواره ۳ سال بوده که تاکنون به ماموریت خود ادامه داده است.