سفر در آسمان؛ پدیدههای رصدی نیمه دوم دی۹۹

مریم فخیمی: در نخستین ماه زمستان سپید رنگ، به سراغ پدیدههای رصدی که میتوان در آسمان تاریک شب مشاهده کرد، میرویم. این رویدادها را در تقویمتان یادداشت کنید تا فرصت تماشای زیباییهای آسمان شب را از دست ندهید. صورت فلکی پرابهت جبار این شبها نیز در نیمه جنوبی آسمان قرار دارد.
جبار، حکمران قدرتمند آسمان زمستانی
جبار يا اوريون (Orion) شكارچی بزرگ آسمان شبهای زمستان میباشد. شكارچی، صورت فلكی زيبا و پرابهت با ستارگانی بارز است. طلوع ستارگان اين صورت فلكی نويدبخش آغاز زمستان در نيمكره شمالی زمين است.
اما چگونه اين صورت فلكي بزرگ را در آسمان پيدا كنيم؟ در شبهای زمستانی به نيمه جنوبی آسمان كه نگاه كنيد سه ستاره همنور خواهيد يافت كه روی يك خط مورب در كنار هم به صف شدهاند. اين سه ستاره، كمربند صورت فلكی جبار هستند. دو ستاره در بالا و دو ستاره در پايين اين كمربند، تنه اصلی صورت فلكی جبار را تشكيل میدهند.
يكی از ستارگانی كه در بالا (چپ تصوير) به رنگ سرخ است، يك ستاره غول پير و رو به مرگ میباشد. ستارهای كه درپايين (راست تصوير) و به رنگ آبی دیده میشود، جوان و بسيار داغ است.
به ستارگان كمربند جبار كمی دقت كنيد، اندكی پايينتر از آنها يك لكه مات را خواهيد يافت. اين لكه مات كه در آسمان صاف قابل رؤيت است، سحابی جبار نام دارد. سحابی جبار محل زايش ستارگان است؛ مهد كودكی از ستارگان جوان و تازه متولدشده.
رویدادهای رصدی نیمه دوم دی۱۳۹۹
۱۴دی: بارش شهابی ربعی با ۱۱۰ شهاب در ساعت
۱۴دی: نزدیکی ماه و ستاره قلبالاسد
۱۷دی: ماه در تربیع دوم ساعت ۱۳:۰۷
۱۸دی: ساعت ۱۳:۰۷ نزدیکی ماه و ستاره سماک اعزل؛ فاصله زاویهای ۶.۲ درجه
۲۴دی: ماه نو ساعت ۰۸:۳۲
وضعیت سیارههایی که با چشم غیرمسلح قابل رؤیت هستند
سیاره زهره، نگین درخشان آسمان صبحگاهی است که اندکی پیش از طلوع آفتاب در ارتفاع کمی از افق جنوب شرق آسمان نمایان میشود. درخشندگی (قدر) سیاره زهره ۳.۸- است. سیارههای مشتری و زحل نیز با غروب آفتاب در ارتفاع کمی از افق جنوب غرب آسمان دیده میشوند. درخشش سیاره مشتری با قدر ۱.۸- از سیاره زحل با قدر ۰.۶ بیشتر بوده و این راهی است برای پیدا کردن و تمایز این دو سیاره جذاب از یکدیگر.
سیاره مریخ با تاریک شدن آسمان تا ساعتی بعد از نیمهشب در بالای سر قابل رؤیت خواهد بود. درخشندگی مریخ سرخ رنگ کمتر از ۰.۱ است.