مریم فخیمی: زمستان امسال را در حالی آغاز خواهیم کرد که شاهد مقارنه بسیار نزدیک و نادر سیارههای مشتری و زحل حواهیم بود. درصورتیکه تماشای این مقارنه را از دست دهیم، باید تا ۲۵اسفند۱۴۵۸ منتظر بمانیم؛ البته اگر در قید حیات باشیم!
در غروب نخستین روز زمستان در افق جنوبغرب آسمان شاهد نزدیکی این دو سیاره در آسمان خواهید بود. طی این مقارنه شگفتانگیز، جدایی زاویهای مشتری و زحل از هم به ۰.۱ درجه میرسد؛ یعنی یک پنجم عرض ماه کامل. این نزدیکی آنقدر زیاد است که ناظران عادی شاید تصور کنند ستاره درخشان جدیدی در آسمان ظهور کرده است!
چگونه این رویداد را ببینیم؟
با نزدیک شدن به غروب دوشنبه ۱دی، در افق جنوبغرب و در ارتفاع ۲۰ درجهای آسمان، میتوانید این مقارنه را تماشا کنید. نزدیکی مشتری و زحل بهقدری زیاد است که آن را بهصورت ستارهای کشیده خواهید دید. مقارنه مذکور با چشم غیرمسلح قابل رؤیت است، اما اگر به ابزار دسترسی دارید تماشای آن بسیار لذتبخش خواهد بود، ضمن اینکه توسط ابزارهای رصدی چون تلسکوپ میتوانید اقمار مشتری و حلقههای زحل را ببینید.
درحالیکه در شبهای دیگر هر کدام از این سیارهها را باید جداگانه از طریق تلسکوپ مشاهده کرد، در این مقارنه نزدیک، مشتری و زحل هر دو در میدان دید تلسکوپ قابل رؤیت خواهند بود؛ یعنی بدون حرکت دادن تلسکوپ میتوانید هر دوی این اجرام را ببینید.
در این تاریخ، سیارههای مشتری و زحل در صورت فلکی بزغاله (جدی) قرار خواهند داشت.
نقشه آسمان مربوط به دوشنبه ۱دی ساعت ۱۸ بهوقت ایران
جدایی زاویهای چیست؟
به زاویه بین مراکز دو جرم سماوی که رأس آن چشم ناظر میباشد «جدایی زاویهای یا فاصله زاویهای» مکان مرکزی آنها گفته میشود. در مقارنه دو جرم با یکدیگر از این مفهوم استفاده میشود و جدایی زاویهای تا ۴.۸ درجه را جزو مقارنه میدانند. در این حالت از مرکز جسم بزرگتر تا مرکز جسم کوچکتر بر اساس قرص کامل ماه (قطر زاویهای ۰.۵ درجه) جدایی زاویهای را بهدست میآورند.
.jpg)
توضیح تصویر: برای پیدا کردن زوایا در آسمان از دستتان کمک بگیرید؛ بازویتان را کشیده و در مقابل صورتتان نگه دارید. پهنای انگشت کوچکتان یک درجه و مشت بسته شما ۱۰ درجه از آسمان را میپوشاند
این رویداد و اجرام آسمانی هیچ تأثیری در طالع شما ندارند!
قمر در عقرب، حرکت ستارهها و سیارهها هیچ تأثیری در سرنوشت انسانها ندارند. این رویداد و موارد مشابه، تنها رخدادهای نجومی جذابی هستند که از لحاظ علمی مهمند.
تماشای این رویداد را فراموش نکنید
آخرین بار در سال ۱۲۲۶ میلادی بود که مشتری و زحل به این نزدیکی رسیده بودند؛ زمانی که چنگیزخان در حال فتح مناطق وسیعی از آسیا بود و اروپا از رنسانس فاصله داشت. پس سعی کنید در شبهای پیشرو در افق جنوبغرب، سیارههای مشتری و زحل را پیدا کنید تا در زمان مقارنه یافتن آنها برای شما سخت نباشد.
در حال حاضر سیاره مشتری که به غول گازی منظومه شمسی معروف است، با قدر حدود ۲- میدرخشد و سیاره زحل با درخششی کمتر به رنگ زرد طلایی مشخص است. این دو سیاره اکنون در صورت فلکی کمان (قوس) قرار دارند. این مقارنه ساعت ۳:۳۰ بامداد سهشنبه ۲دی بهوقت ایران از رصدخانه لوول (Lowell) آمریکا بهطور مستقیم پخش خواهد شد که از یوتیوب از طریق این لینک قابل مشاهده است. گاهی به آسمان بالای سر نگاهی بیاندازید و از تماشای شگفتیهای آن لذت ببرید!