ضرر آمریکاییها از نگاه امنیتی به صنعت اطلاعات زمینمکانی ماهوارهای

نتایج یک مطالعه نشان میدهد صنعت اطلاعات زمینمکانی ماهوارهای در آمریکا طی سالهای اخیر پیشرفت چندانی نداشته و برخی کشورهای دیگر در این زمینه در حال پیشی گرفتن از ایالات متحده هستند. بر اساس گزارش سازمان میتر (MITRE Corporation) آمریکا، میزان سرمایهگذاریها در حوزه دادههای زمینمکانی ماهوارهای تجاری طی پنج سال اخیر در این کشور تقریباً ثابت بوده، درحالیکه سرمایهگذاریهای خارجی در حوزه مذکور در ایالات متحده طی دو سال گذشته افزایش قابلتوجهی داشته است.
دلیل این امر طرز تفکری است که در میان نهادهای دولتی دفاعی و اطلاعاتی وجود دارد و آن اینکه تصور بر این است تولید دادهها در سازمانهای دولتی مشکلات امنیتی کمتری را در قیاس با شرکتهای خصوصی ایجاد میکند؛ امری که باعث توجه کمتر دولت به شرکتهای تجاری فعال در این حوزه شده است. بهعلاوه، دولت نوعی مقاومت در برابر اتخاذ استانداردها و رویههای جدید برای تسهیل سرمایهگذاری در زمینه دادههای زمینمکانی در بخش خصوصی از خود نشان میدهد؛ موضوعی که خود به استفاده کمتر سازمانهای دولتی از تولیدات شرکتها در این حوزه دامن میزند.
امروزه شرکتها در سراسر دنیا در حال توسعه قابلیتهای جدیدی از جمله منظومههای ماهوارهای مجهز به فناوریهایی مانند رادار دهانه ترکیبی (SAR)، سامانه شناسایی خودکار (AIS) و انواع مختلفی از حسگرها هستند. در این میان شرکتهای خارجی تاکنون تعداد ۱۵ ماهواره SAR را در مدار قرار دادهاند؛ ماهوارههایی که امکان تصویربرداری در تمام ساعات شبانهروز و از پشت ابرها را فراهم میآورند. این در حالی است که ایالات متحده فقط یک ماهواره متعلق به شرکت کاپلا اسپیس (Capella Space) را که مجهز به این فناوری میباشد، به مدار تزریق کرده است.
این موضوع در مورد برخی از انواع دیگر ماهوارهها نیز صادق است که برای مقایسه، ایالات متحده تاکنون دو ماهواره با قابلیت تصویربرداری ابرطیفی متعلق به شرکتهای تلهداین براون (Teledyne Brown Engineering) و اوربیتال سایدکیک (Orbital Sidekick) را به فضا پرتاب کرده، درحالیکه شرکتهای خارجی ۱۴ ماهواره از این نوع را در مدار دارند. همچنین با وجود پرتاب ۱۳ ماهواره چند حسگره توسط شرکتهای خارجی، هیچ ماهوارهای از این نوع توسط شرکتهای آمریکایی اپراتوری نمیشود. بر اساس مطالعه یادشده، شرکتهای ایالات متحده تمرکز خود را بر روی توسعه حسگرهای الکترو اپتیکال و AIS قرار دادهاند و تنوع حسگرهای موجود در سامانههای شرکتهای خارجی را ندارند.
مطابق این گزارش، سیاستهای سختگیرانه دولت آمریکا در صدور مجوز برای انتشار دادههای بهدستآمده از ماهوارههای SAR عامل اصلی ایجاد چنین وضعیتی در این حوزه است. تا پیش از سال ۲۰۱۵ سیاست سنجش از دور تجاری ایالات متحده اجازه انتشار تصاویر ماهوارههای SAR با قدرت تفکیک مکانی کمتر از یک متر را نمیداد، درحالیکه رقبای خارجی با چنین محدودیتی مواجه نبودند. اکنون دولت آمریکا در حال بازنویسی قوانین و مقررات در این حوزه است تا زمینه را برای امکان بهرهبرداری از چنین دادههایی فراهم آورد. با وجود اینکه نویسندگان گزارش مذکور چنین امری را گامی مثبت در راستای رفع مشکلات این حوزه قلمداد میکنند، معتقدند باید منتظر قوانین جدید و نحوه اجرای آنها بود تا پس از آن بتوان قضاوتی صحیح دراینباره ارائه کرد.