مدیر پروژه «رصدخانه ملی ایران» از اتمام فعالیت‌های عمرانی رصدخانه ملی ایران در کاشان خبر داد. حبیب خسروشاهی دراین‌باره گفت: «پایان فعالیت عمرانی بدین معناست که ساختمان‌ها، امکانات و تجهیزات مورد نیاز از جمله تلسکوپ‌ها در رصدخانه نصب شده است. همچنین ۹۵ درصد از کار گنبد به اتمام رسیده و برخی از مسئولان از آن بازدید کردند.» وی ادامه داد: «هدف ما برای سال آینده این است که کار نصب تلسکوپ‌ها را درون گنبد آغاز کنیم.»
مدیر پروژه رصدخانه ملی ایران با اشاره به اینکه قدم اول برای نصب تلسکوپ نیازمند آماده‌سازی کامل گنبد است، بیان کرد: «پس از آماده‌سازی کامل گنبد و انجام ظریف‌کاری‌ها، گنبد تا دو هفته دیگر به‌صورت کامل نصب و آماده می‌شود تا تلسکوپ ها در ابتدای سال آینده داخل آن مستقر شوند.»
خسروشاهی درباره ویژگی‌های تجهیزات موجود در رصدخانه گفت: «این گنبد که سازه بسیار عظیمی می‌باشد، ۲۷۰ تن وزن دارد. تلسکوپ ها نیز ۹۰ تن وزن داشته، قطر آینه‌های آن ۳.۴ متر بوده و وزن آن به ۴ تن می‌رسد. همه سازه‌های رصدخانه بسیار بزرگ می‌باشد؛ این در حالی است که دقت حرکت‌هایی که این تلسکوپ انجام می‌دهد بسیار ریز و مقدار آن معادل ۱ بر روی ۳۶ هزارم درجه است.»
مدیر پروژه رصدخانه ملی ایران در پایان با بیان اینکه در ابتدای تابستان سال ۱۴۰۰ نورگیری رصدخانه را خواهیم داشت، تصریح کرد: «تصمیم ما بر این بود که این امر را تا پایان سال جاری انجام دهیم، اما به‌دلیل شیوع ویروس کرونا و مسائل اقتصادی شرایط دشواری داشته‌ایم.»
با وجود آنکه طرح احداث رصدخانه‌ای در مقیاس جهانی از سال‌های دور مطرح بوده، اما عملیات رسمی برای اجرایی کردن آن در سال ۱۳۷۷ آغاز شد و با تصویب این طرح به‌عنوان یکی از دو طرح کلان پژوهشی در شورای پژوهش‌های علمی، مکان‌یابی آن در سال ۱۳۷۸ تأیید و نخستین جستجوها از سال ۱۳۷۹ آغاز شد.
در عین چالش‌های بودجه‌ای که احداث این رصدخانه همواره با آن روبه‌رو بوده است، در سال ۱۳۸۸ و از میان چندین گزینه‌ی احتمالی، سرانجام قله گرگش در نزدیکی کاشان به‌عنوان محل احداث انتخاب شد. این انتخاب بر پایه جستجوی هشت ساله از بین نقاطی در سراسر کشور انجام گرفت و تاریخچه داده‌های هواشناسی، بررسی آلودگی‌های نوری و همچنین میزان دسترسی از جمله عواملی بودند که در انتخاب این محل برای رصدخانه‌ی ملی مطالعه شدند.
پس از انتخاب محل احداث رصدخانه، فعالیت‌های گوناگونی در جهت تربیت نیروی متخصص، طراحی مفهومی و تفصیلی آن و همچنین ساخت رصدخانه و امکانات ارتباطی صورت گرفته که از جمله آن‌ها می‌توان به احداث ۱۱.۲ کیلومتر جاده اختصاصی برای دسترسی به شبکه راه‌های کشور اشاره کرد.
بخش عمده سازه گنبد هم که شامل دریچه رصد، پنجره‌های هواشویی، پوسته گنبد و عایق گرمایی می‌شود، پایان یافته است. این گنبد ۱۶ متر عرض و ۱۵ متر ارتفاع دارد. آزمون اولیه چرخش این گنبد عظیم نیز در روزهای گذشته انجام شد تا این رصدخانه برای نصب گنبد تا پایان سال کاری ۱۳۹۹ آماده باشد و بتواند به‌زودی نخستین نورگیری کامل را انجام دهد.
این تلسکوپ در زمینه‌های رصدی بسیاری به فعالیت خواهد پرداخت و به پژوهش‌های دانشگاهی ایران کمک خواهد کرد که از جمله آن‌ها می‌توان به مطالعه منظومه‌ی شمسی، ستاره‌ها و خوشه‌های ستاره‌ای، سیاره‌های فراخورشیدی، کهکشان‌ها و همچنین انرژی و ماده تاریک اشاره کرد.
امیدواریم این بار دیگه تاریخ که مسئولین می دهند عملیاتی بشه و شاهد شروع به کار این رصد خانه باشیم، همین پروژوه رو امارت در کمتر از 1 سال انجام داد ولی برای ایران بیش زا 2 دهه طول کشیده، تازه اگه سال دیگه افتتاح بشه…