کهکشان راه شیری توسط هالهای از گازهای داغ احاطه شده است

ستارهشناسان دانشگاه آیووا (University of Iowa) آمریکا با استفاده از دادههای ماهواره کوچک خود بهنام هالوسَت (HaloSat) متوجه شدند یک هاله سنگین از گازهای داغ، کهکشان راه شیری را احاطه کرده است. این هاله داغ که با نام «محیط اطراف کهکشانی متوسط» (CGM سرواژه circumgalactic medium) نیز خوانده میشود، بهطور مداوم با مواد خارجشده توسط ستارههای در حال تولید یا در حال مرگ، ایجاد میگردد. بهگفته دانشمندان، CGM بر اساس شدت انتشار اشعه ایکس خود، هندسهای شبه دیسک دارد.
فیلیپ کارت (Philip Kaaret)، استاد دانشگاه آیووا و نویسنده این مطالعه، میگوید: «جایی که کهکشان راه شیری با شدت بیشتری ستارهها را تشکیل میدهد، انتشار اشعه ایکس حاصل از CGM بیشتر است. این نشان میدهد که CGM با تشکیل ستاره مرتبط است و ما برخی گازها را در آن محیط مشاهده کردیم که به تولید ستارهها کمک میکنند.»
هر کهکشان یک CGM دارد که درک آن میتواند اطلاعات بیشتری در مورد شکلگیری کهکشان و تکامل آن در اختیار دانشمندان قرار دهد. این امر همچنین میتواند جزئیات مربوط به چگونگی پیشرفت جهان از یک هسته هلیوم و هیدروژن به یک فضای کیهانی را که مملو از ستارهها، سیارهها، ستارههای دنبالهدار و انواع دیگر اجرام آسمانی است، ارائه دهد.
کارت ادامه میدهد: «ما در این مطالعه نشان دادیم در بخشی از CGM چگالی بالاست که این موضوع در مشاهدات اشعه ایکس با نور زیاد قابل رصد است؛ اما هنوز هم میتواند یک هاله دیگر بسیار بزرگ و گسترده وجود داشته باشد که در نور کم قابل مشاهده میباشد و شاید دیدن آن هاله کمنور دشوارتر باشد.» وی میافزاید: «بهنظر میرسد که کهکشان راه شیری و کهکشانهای دیگر، سامانههای بستهای نیستند؛ بدین معنی که آنها با یکدیگر در تعامل هستند، بهگونهای که مواد را به CGM پرتاب کرده و در ادامه مواد را از آنجا خارج میکنند.»
هالوست یک ماهواره با ابعاد 6U است که در فاصله حدوداً ۴۰۰ کیلومتری از سطح زمین قرار دارد. این ماهواره که با مقاصد کاوشهای نجومی به فضا پرتاب شده، به تهیه نقشه انتشار گاز داغ در راه شیری میپردازد تا مشخص کند آیا توزیع این گاز، هالهای گسترده را پر میکند یا اینکه این چنین نیست و هاله مذکور فشرده بوده، در نتیجه نقشی در جرم کلی کهکشان ندارد. هالوست در سال ۲۰۱۸ به فضا پرتاب شده و باس آن را شرکت آمریکایی بلو کنیون (Blue Canyon Technologies) ساخته است.
نمای ماهواره هالوست
در آینده دانشمندان دادههای هالوست را با دادههای مشاهدات دیگر اشعه ایکس ترکیب خواهند کرد تا مشخص کنند آیا هاله گسترده دیگری نیز در اطراف کهکشان راه شیری وجود دارد یا خیر و در صورت وجود، اندازه آن را محاسبه نمایند. این کار همچنین میتواند به دانشمندان در حل معمای میزان باقیمانده باریون (Baryon) کمک کند. در نجوم و کیهانشناسی، ماده تاریک باریونی ماده تاریکی میباشد که از باریون تشکیل شده است. احتمالاً فقط بخش کمی از ماده تاریک جهان باریونیک باشد.