پیشبینی محل قرارگیری زبالههای فضایی با بهرهگیری از مدلهای یادگیری ماشین

شرکت چندملیتی IBM (سرواژه International Business Machines) بهمرکزیت آمریکا اعلام کرده دو پروژه متن باز (open source) را برای مقابله با برخوردهای ناشی از وجود زبالههای فضایی با استفاده از مدلهای یادگیری ماشین و همچنین بهبود ارتباط بین ماهوارههای یک منظومه ماهوارهای توسعه داده است. اصطلاح منبع باز یا متن باز اشاره به چیزی است که بهدلیل ساختار قابل دسترس توسط عموم، مردم میتوانند آن را تغییر داده و یا اشتراک بگذارند. نرمافزار متن باز یا منبع باز به نرمافزاری اطلاق میشود که کد منبع (source code) آن توسط هر کسی قابل بازبینی، بررسی، ویرایش و توسعه است.
پروژه اول یک نرمافزار جهت تعیین مکان قرارگیری زبالههای فضایی و همچنین پیشبینی محل آنها در آینده است. در حال حاضر دهها هزار زباله فضایی با ابعاد مختلف و با سرعتی در حدود ۸ هزار متر بر ثانیه به دور زمین در حال گردش هستند؛ اجسامی که روزبهروز بر تعداد آنها افزوده میشود. کارشناسان برای جلوگیری از هرگونه برخورد باید بدانند که این زبالهها در کجا قرار دارند. محققان IBM برای این منظور پروژه SSA (سرواژه Space Situational Awareness) را برای تعیین محل قرارگیری زبالهها (تعیین مدار) و مکان قرارگیری آنها در آینده (پیشبینی مدار) توسعه دادند.
پروژه SSA از مدلهای یادگیری ماشین برای بهبود پیشبینی مدار با استفاده از دادههای ارائهشده توسط فرماندهی راهبردی ایالات متحده (U.S. Strategic Command) استفاده میکند. محققان طی این پروژه یک مدل مبتنی بر فیزیک برای پیشبینی مدار زبالههای فضایی در مدار لئو ایجاد کردند. آنها همچنین یک مدل یادگیری ماشین را برای پیشبینی اشتباهات مدل اول توسعه دادند. بهگفته محققان IBM دادههای مکانی که در مورد زبالههای فضایی از حسگرهای زمینی دریافت میشود، منظم نبوده و دارای اختلالاتی هستند. آنها عنوان میکنند چنین مسئلهای با عدم آگاهی کافی از چگونگی تأثیر پدیدههایی مانند آب و هوای فضایی و تراکم جوی بر این اجسام پیچیدهتر نیز میشود. ازاینرو چنین پروژهای میتواند نسبت به دادههای حاصل از ایستگاههای زمینی برتری داشته باشد.
پروژه دوم نیز نرمافزاری است که امکان شبیهسازی و بهینهسازی ارتباطات بین ماهوارههای یک منظومه ماهوارهای را فراهم میکند. این پروژه موسوم به کیوبست (KubeSat) مختص ماهوارههای مکعبی است و بهمنظور سهولت استفاده از منظومههای ماهوارهای برای استارتآپها و شرکتهای کوچک طراحی شده است. با بهرهگیری از این نرمافزار میتوان مدلهای یادگیری ماشین را متناسب با موارد استفاده از منظومههای ماهوارهای ایجاد کرد. بهگفته محققان IBM ارائه این نرمافزار با متن باز امکان بهرهگیری هرچه بهتر از فناوری فضایی، بهویژه در مورد منظومههای ماهوارهای را برای اپراتورهای کوچکتر فراهم میآورد.