روسیه حامل فضایی قابل بازیابی برای پرتابهای مقرونبهصرفه توسعه میدهد

آژانس فضایی روسیه (Roscosmos) طراحی فنی حامل فضایی جدیدی را تأیید کرده که انجام مأموریتهای پرتاب توسط آن کاهش هزینهها را بههمراه خواهد داشت. این حامل موسوم به آمور (Amur) از متان و اکسیژن مایع بهعنوان سوخت بهره میبرد و مرحله اول آن قابل بازیابی است. مطابق برآوردها هزینه انجام هر عملیات پرتاب بدون مرحله فوقانی حدود ۲۲ میلیون دلار خواهد بود. همچنین در صورت عدم بازیابی مرحله اول در پرتابها به مدار ژئو هزینه هر عملیات حداکثر ۳۰ میلیون دلار برآورد میشود؛ مبلغی که در صورت استفاده از مرحله فوقانی نهایتاً به ۳۵ میلیون دلار خواهد رسید.
بر اساس طراحی آمور، مرحله اول این حامل با کمک موتورهای خود قادر به فرود میباشد. طی این پروژه برای اولین بار از اصل «طراحی بر مبنای هزینه» (Design to Cost) در صنعت فضایی روسیه استفاده خواهد شد؛ روشی که طـی آن طراحـان سـعی در رسیدن به اهداف هزینهای دارند و میخواهند هزینه تهیه یک محصـول را تا حد امکان بـا هزینه بهکارگیری آن تطابق دهنـد. هزینه نهایی پرتاب در نهایت با توجه به قیمتهای روز بازار جهانی تعیین میشود.
بهنظر میرسد تلاشهای روسیه برای توسعه یک حامل فضایی قابل بازیابی تا حد زیادی در واکنش به موفقیت شرکتهای خصوصی فعال در حوزه پرتابهای کمهزینه باشد؛ بهویژه موفقیتهای شرکت آمریکایی اسپیسایکس (SpaceX) در توسعه و بهرهبرداری از حامل فضایی فالکون-۹ (Falcon-9) که تأثیر عمیقی بر بازار و صنعت پرتابهای فضایی گذاشته است. پیش از عملیاتی شدن فالکون-۹ بازگشتپذیر، روسیه با حامل فضایی سایوز-۲ (Soyuz-2) ارزانترین و مورداعتمادترین حامل فضایی جهان را در اختیار داشت. هزینه پرتاب هر کیلوگرم محموله برای سایوز-۲ حدود ۶۰۰۰ دلار است. این رقم برای فالکون-۹ تا قبل از بازگشتپذیری نزدیک به رقیب روس و تقریباً معادل همان ۶۰۰۰ دلار بود، اما با بازگشتپذیر شدن فالکون-۹ هزینهها به حدود ۲۲۰۰ دلار بهازای هر کیلوگرم کاهش یافت.
این کاهش هزینه اسپیسایکس در پرتاب فضانوردان نیز مؤثر است. قبل از اولین پرتاب سرنشیندار فالکون-۹ در قالب مأموریت دمو-۲ (Demo-2) که طی آن فضانوردان ناسا پس از قریب به یک دهه از خاک آمریکا به ایستگاه فضایی بینالمللی اعزام شدند، انحصار پرتابهای سرنشیندار در اختیار روسیه بود. این کشور نیز برای اعزام هر فضانورد آمریکایی به فضا مبلغی در حدود ۸۰ میلیون دلار از ایالات متحده دریافت میکرد. اما با موفقیت دمو-۲ وعده اسپیسایکس برای پرتاب هر فضانورد با رقم ۲۰ میلیون دلار به واقعیت پیوست و اکنون باید دید روسیه با حاملهای فضایی قابل بازیابی جدید خود تا چه حد قادر به رقابت با این شرکت آمریکایی خواهد بود.