وبسایت فضا در آفریقا (Space in Africa) اخیراً گزارش سالانه صنعت فضایی آفریقا در سال ۲۰۲۰ را منتشر نموده و در آن از سیاست‌های کشورهای آفریقایی در عرصه فضایی، برنامه‌های بلندمدت، آمار برنامه‌های ماهوارهای و وضعیت سرمایه‌گذاری خارجی در این حوزه به تفصیل سخن گفته است. این گزارش بر مبنای گزارش سال ۲۰۱۹ و در ادامه آن تهیه شده که از درآمد سالانه ۷ میلیارد دلاری صنعت فضایی و پیش‌بینی رشد ۷.۳ درصدی نرخ سود سالانه و عبور آن از ۱۰ میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۴ خبر می‌دهد. طبق این گزارش، سال ۲۰۱۹ با هزینه ای بالغ بر ۷۱۷ میلیون دلار بر روی پروژه‌های ماهوارهای، بهترین سال برای صنعت فضایی آفریقا در تاریخ فعالیت‌های فضایی آن به‌حساب می‌آید. در حال حاضر بالغ بر ۴ میلیارد دلار بر روی توسعه و پرتاب ماهواره در این قاره هزینه شده است.
رشد سریع مشارکت دولتی و افزایش بودجه‌های ملی فضایی
این بخش اکنون شاهد ظهور برنامه‌های فضایی دولتی جدید در کشورهای مصر و رواندا است که به‌ترتیب، در نیمه دوم ۲۰۱۹ و نیمه اول ۲۰۲۰ موفق به تأسیس سازمان‌های فضایی خود شده‌اند. با توجه به آغاز برنامه‌های فضایی سایر کشورهای آفریقایی، میزان تخصیص بودجه به صنعت فضایی نیز افزایش چشمگیری خواهد یافت. دولت‌های آفریقایی برای سال ۲۰۲۰ بودجه‌ای حدود ۴۹۰ میلیون دلار برای برنامه فضایی تخمین زده‌اند؛ این یعنی مبلغی حدود دو برابر بودجه سال پیشین که ۲۵۰ میلیون دلار، بدون احتساب هزینه‌های صرف‌شده برای خرید ماهواره‌ها، بود.
افزایش میزان پروژه‌ها و هزینه‌های مربوط به ماهواره‌ها
در سال ۲۰۱۹ با پرتاب هشت ماهواره جدید توسط پنج کشور آفریقایی، تعداد کل ماهواره‌های آفریقایی در مدار زمین به ۴۱ عدد رسید و بدین‌ترتیب، تعداد کشورهای آفریقایی دارای حداقل یک ماهواره در مدار زمین از هشت کشور به یازده کشور افزایش یافت. با افزایش تعداد ماهواره‌های در دست تولید در سراسر این قاره، کشورهای بیشتری نیز در حال پیوستن به این گروه هستند. طبق پیش‌بینی‌ها، تا سال ۲۰۲۴ حداقل ۱۹ کشور آفریقایی موفق به پرتاب ماهواره شده‌اند و تعداد کل ماهواره‌های آفریقایی در مدار زمین از ۴۱ به ۱۱۰ افزایش خواهد یافت.
علی‌رغم مشکلات عدیده برنامه‌های ماهوارهای کشورها در سال ۲۰۲۰ در مورد محدودیت‌های بودجه، اختلال در روند تولید و دیدگاه منفی بین‌المللی به‌خاطر شیوع ویروس کرونا، برنامه‌های بلندمدت اغلب دولت‌ها و بخش فضایی تجاری همچنان پابرجاست. حتی در برخی موارد، شیوع بیماری باعث بازبینی راهکارهای موجود و بررسی ایجاد راهکارهای فضاپایه جدید گردید.
افق دید گسترده صنعت فضایی
محصولات و خدمات فضاپایه در حال حاضر اقتصاد فضایی تجاری آفریقا را تصاحب نموده و اکثر درآمد ناشی از آن تحت کنترل اپراتورهای ماهوارهای مخابراتی جهانی و منطقه‌ای است. این صنعت متشکل از یک بخش در حال ظهور شامل سامانه‌های ماهوارهای کوچک بومی و تولیدکنندگان محموله فضایی و یک بخش در حال رشد متشکل از ارائه‌دهندگان خدمات فضایی از جمله اینترنت با پهنای باند بالا، سامانه‌های ماهوارهای ناوبری جهانی، ردیابی ثابت و متحرک اشیاء، نظارت‌های دریایی، پایگاه‌های زمینی و همچنین تولیدکنندگان تجهیزات فضایی است.
آفریقا در حال حاضر در زمینه ارائه محصولات و خدمات مرتبط با علوم فضایی و نجوم رشد چشمگیری داشته و علت اصلی آن، تقاضای بالا از سوی نهادهای دولتی و دانشگاهی در نتیجه سرمایه‌گذاری‌های کلان چند میلیاردی در زمینه رصدخانه‌ها و پروژه‌های توسعه تلسکوپ می‌باشد.
تغییر سیاست
تا ژوئیه۲۰۲۰ تعداد ۱۹ کشور آفریقایی موفق به ایجاد یا اقدام به ایجاد برنامه‌های ماهوارهای شده‌اند. در بین این کشورها، ۱۵ کشور معاهده فضای ماورای جو، ۱۴ کشور موافقتنامه نجات، ۱۲ کشور کنوانسیون مسئولیت، ۴ کشور کنوانسیون ثبت و یک کشور (مراکش) موافقتنامه ماه را امضا نموده‌اند. این روند نشان از پذیرش سیاست‌ها و کنوانسیون‌های بین‌المللی به‌منظور توسعه و رشد فعالیت‌های فضایی داخلی یا منطقه‌ای این قاره است. برای مثال، سازمان فضایی تازه‌تأسیس رواندا، عمده تمرکز خود را معطوف به تدوین قانون ملی فضایی، پیش از تاسیس آژانس فضایی نموده است. بسیاری از کشورهای آفریقایی شروع به اثبات موفقیت برنامه‌های فضایی خود تحت تاثیر زیرساختها و حمایت‌های راهبردی موجود نموده‌اند. تونس و سنگال تدوین سیاست‌های جدید را سرلوحه کار خود قرار داده و راهبرد آفریقای جنوبی نیز، تهیه یک لایحه بودجه جدید با در نظر گرفتن تحولات اخیر در صنعت فضایی است.
فضا برای توسعه پایدار
در سال ۲۰۱۵ سند اهداف توسعه پایدار نزد سازمان ملل متحد ثبت شده و توسط بسیاری از کشورهای عضو تصویب گردید. در سال ۲۰۱۶ کشورهای مختلف در سراسر جهان شروع به پیاده‌سازی اهداف توسعه پایدار نمودند. کشورهای آفریقایی با توجه به مشارکت فعال در اجرای اهداف توسعه هزاره، در زمینه اجرای اهداف توسعه پایدار نیز از بسیاری از کشورها پیشی گرفتند. تعداد زیادی از کشورها فضا را ابزاری مناسب برای اجرای اهداف توسعه پایدار می‌پندارند. در دو سال اخیر، آفریقا چندین پروژه توسعه پایدار را با استفاده از فناوری فضایی و همسو با اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد و دستور کار ۲۰۶۳ آفریقا پیاده‌سازی نموده است.
علاقه ژئوپولیتیکی و تجاری روبهرشد شرکای خارجی به بخش فضایی آفریقا
کمیسیون اتحادیه آفریقا (African Union Commission) پس از اجرای سیاست فضایی آفریقایی و تأیید راهبرد فضایی این قاره، همچنان در صدد اجرای برنامه فضایی قاره‌ای و برنامه‌ریزی به‌منظور عملیاتی نمودن آژانس فضایی آفریقا است. در حال حاضر علاقه دولت‌های خارجی به این حوزه جهت به‌دست آوردن بخش عظیمی از سهم بازار صنعت فضایی آفریقا افزایش یافته و بعضاً به‌دنبال ایجاد نوعی برتری ژئوپولیتیک در این صنعت در قالب ائتلاف‌های سیاسی یا نظامی می‌باشند.
در گزارش سالانه، مطالعه موردی کشورهای چین، روسیه، فرانسه، ایالات متحده، انگلستان، ژاپن و اتحادیه اروپا در زمینه‌های تجاری، توسعه و دیپلماتیک مورد بررسی قرار گرفته است. گزارش مذکور داده‌ها و تحلیل‌هایی درباره پروژه‌ها، معامله‌ها، مشارکت‌ها و سرمایه‌گذاری‌هایی که در سراسر این قاره صورت گرفته، ارائه می‌دهد. در این گزارش همچنین نرخ روبهرشد تقاضا برای فناوری‌ها و داده‌های فضایی درباره قاره‌ها، فرصت‌های تجاری موجود و همچنین محیط قانونی لازم در کشورهای مختلف مورد ارزیابی قرار گرفته است.