یک ابرنواختر احتمالاً عامل انقراض برخی جانوران روی زمین بوده است

پژوهشگران میگویند پرتوهای کیهانی ابرنواختری که تنها ۶۵ سال نوری از زمین فاصله دارد، احتمالاً عامل اصلی رویداد انقراضی بزرگی بوده که حدودا ۳۵۹ میلیون سال پیش روی زمین بهوقوع پیوسته است. محققان دانشگاه ایلینوی (University of Illinois) آمریکا معتقدند این ابرنواختر اگر کمی به زمین نزدیکتر بود، کل موجودات زنده را منقرض میکرد. بنابراین انقراضی که در اواخر دوره دوونین (Devonian) رخ داده، میتوانست بهمراتب بزرگتر باشد و کل زمین را به ورطه نابودی بکشاند!
با این همه، پرتوهای کیهانی ستاره مرکزی این ابرنواختر که با فروپاشی هسته و در نهایت انفجار روبرو شده، بخش اعظمی از لایه ازون را از بین برده و به حیات زمینی آسیب جدی وارد کردهاند. برایان فیلدز (Brian Fields)، اخترشناس دانشگاه ایلینوی، دراینباره میگوید: «الگوهای انقراضی ناشی از پرتوهای یک ابرنواختر با الگوهای انقراضی ناشی از قرارگیری زمین در برابر پرتو فرابنفش خورشید و از دست رفتن لایه ازون یکی است. با این اتفاق، پرتوهای کیهانی به صدها متر پایینتر از لایه استراتوسفر میرسند و در نهایت با سطح زمین برخورد میکنند.»
بهگفته محققان این پژوهش، در پایان دوره دوونین که با انقراض تنوع زیستی زمین همراه شد، برخی رویدادهای انقراضی رخ داد. در واقع، انقراض نهایی احتمالاً با کاهش تراکم استراتوسفر ازون همراه بوده که این مسأله نیز نتیجه افزایش جهانی دمای زمین بوده است. همزمان، افزایش پرتوهای فرابنفش B باعث افزایش سطح انقراضهای زمین و همچنین آسیب ژنتیکی مستقیم به بافتهای گیاهی و جانوری شده است.
دانشمندان میگویند بافتهای صخرهای بهجای مانده از دوران دوونین حاوی صدها هزار نسل از بذر گیاهانی است که ظاهراً در معرض پرتو فرابنفش قرار گرفتهاند؛ امری که دال بر واقعی بودن رویداد از بین رفتن لایه ازون است. پژوهشگران در انتها خاطرنشان کردند شناسایی ایزوتوپهای رادیواکتیو پلوتونیوم ۲۴۴ (Plutonium-244) یا ساماریوم ۱۴۶ (Samarium-146) در صخرهها و فسیلهای بهجا مانده از دوران انقراض دوونین، نقش داشتن ابرنواخترها در این انقراض را تأیید میکند. علت هم این است که هیچکدام از این ایزوتوپها بهصورت طبیعی در زمین وجود ندارند و باید از یک انفجار کیهانی به سطح زمین رسیده باشند.