کشف سریعترین ستاره حول ابرسیاهچاله مرکز کهکشان راه شیری

در مرکز کهکشان راه شیری یک منبع قوی امواج رادیویی بهنام کمان A* (یا بهاختصار *Sgr A) قرار دارد؛ سیاهچالهای بسیار بزرگ که ابعاد آن حدود چهار میلیون برابر خورشید است. با در نظر داشتن چنین ابعادی روشن است که اثرات گرانشی آن نیز بسیار بزرگ بوده و این اثرات را میتوان با رصد ستارههایی که در مجاورت آن قرار دارند، تشخیص داد. دور تا دور کمان A* تعدادی ستاره و البته چند جرم آسمانی مرموز قرار دارند که با سرعتهای بسیار بالا به دور این ابرسیاهچاله میچرخند.
اکنون اخترشناسان موفق شدهاند سریعترین ستاره در میان آنها را که با سرعتی برابر با ۸ درصد سرعت نور به دور کمان A* میچرخد، شناسایی کنند. در پژوهشی که نتایج آن بهتازگی منتشر شده، دانشمندان به بررسی فضای پیرامونی این کمان پرداختند تا ردی از ستارههای آن را بیابند. در تحقیقات قبلی ثابت شده بود که دهها ستاره با سرعتهای بسیار بالا گرد این سیاهچاله میچرخند.
فلوریان پیسکر (Florian Peissker)، اخترشناس دانشگاه کلن (University of Cologne) آلمان، با همراهی تیمی از محققان مدتهاست که مطالعه محدوده نزدیک به این ابرسیاهچاله را آغاز کردهاند. چندین ماه پیش آنها نخستین مشاهدات خود از ستارهای بهنام S62 را گزارش دادند و براساس آن S62 هر ۹.۹ سال به دور سیاهچاله مورد بحث میگردد که این کوتاهترین دوره گردش مداری حول سیاهچاله عظیم در قلب کهکشان راه شیری محسوب میشد. بااینحال طولی نکشید که پیسکر و همکارانش رکوردهای تازهای را برای یک ستاره دیگر بهثبت رساندند.
طبق اطلاعاتی که این ستارهشناس منتشر کرده، ستارهای بهنام S4711 هم وجود دارد که هر ۷.۶ سال به دور این سیاهچاله میگردد و در نتیجه رکورد سریعترین ستارهای را به خود اختصاص داده که حول یک سیاهچاله در حرکت است. البته او خاطرنشان میکند هنوز مشخص نیست ستارهها چطور در شرایط سختی که پیرامون سیاهچالهها قرار دارد توانستهاند مداری ثابت برای خود داشته باشند!
تیم محققان با استفاده از ابزارهایی که در رصدخانه جنوبی اروپا (European Southern Observatory) در شیلی نصب کردند، عکسهایی را در بازه زمانی ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۶ از این ستارهها گرفتند و توانستند پنج ستاره جدید شامل S4711 تا S4715 را به مجموعه شناساییشده قبلی اضافه نمایند و حرکات آنها را حول این سیاهچاله شناسایی کنند.
نتایج بهدستآمده حاوی شواهد بیشتری است که نشان میدهد جمعیت مشخصی از ستارهها با مسافتی که در حدود ابعاد منظومه شمسی است، به دور کمان *A میچرخند. از آنجایی که این ستارهها فاصله کمی تا ابرسیاهچاله موجود در قلب راه شیری دارند، بسیاری از ویژگیهایشان هنوز برای اخترشناسان روشن نشده است.