کشف کهکشانی شبیه راه شیری در اعماق فضا موجب شگفتی دانشمندان شد

اخترشناسان کهکشانی را رصد کردهاند که بسیار شبیه کهکشان راه شیری بهنظر میرسد. محققان مؤسسه مکس پلانک (Max Planck Institute) آلمان با استفاده از تلسکوپ آلما (ALMA) در شیلی و روشهای پیچیده نجومی این کهکشان را که ۱۲ میلیارد سال نوری از زمین فاصله دارد، شناسایی کردهاند. نور ساطعشده از این کهکشان با نام SPT0418-47 حدوداً ۱۲ میلیارد سال سفر کرده تا به زمین برسد؛ این یعنی اخترشناسان با سفر به گذشته در حال رصد کهکشانی هستند که حدوداً ۱.۵ میلیارد سال پس از تولد گیتی شکل گرفته است!
آنها با توجه به مدلسازی ها و تحقیقات، این فرضیه را مطرح کرده بودند که دوران پس از شکلگیری جهان بسیار نامنظم بوده است. کهکشانهای تازه متولدشده احتمالاً با هم برخورد کرده و ادغام میشدند و خوشههایی عظیم از ستارگان را بهوجود میآوردند. بنابراین فرضیه شکلگیری کهکشانهای تخت و دیسکمانند منتفی شد. اما کهکشان SPT0418-47 از این قاعده پیروی نمیکند؛ امری که سبب شگفتی اخترشناسان شده و تصورات آنها در مورد فعالیتهای کیهانی در آغاز تولد جهان را دگرگون مینماید.
فرانسسکا ریزو (Francesca Rizzo)، اخترشناس مؤسسه مکس پلانک، میگوید: «این کشفی بزرگ در زمینه شکلگیری کهکشانها محسوب شده و نشان میدهد ساختارهایی که هماکنون در کهکشانهای مارپیچی نزدیک و راه شیری میبینیم، از ۱۲ میلیارد سال قبل وجود داشتهاند.»
بهدلیل فاصله فوقالعاده زیاد کهکشان SPT0418-47 با زمین، رصد آن در اعماق فضا بسیار مشکل است. بههمین خاطر اخترشناسان برای پیدا کردن آن از پدیدهای موسوم به همگرایی گرانشی کمک گرفتند. محققان با استفاده از این روش و همچنین دادههای رصدخانه آلما، نور ساطعشده از این کهکشان را بزرگنمایی کرده و خصوصیات آن را مورد بررسی قرار دادند.
آنها با استفاده از مدلسازی رایانهای شمایل کهکشان SPT0418-47 را بازسازی کردند که حاوی خبرهای شگفتانگیزی بود. تصاویر بازسازیشده نشان میدهد که این کهکشان برخلاف کهکشان راه شیری فاقد بازوهای پیچشی بزرگ است، اما همانند آن دارای دیسک بوده و در مرکزش برآمدگی عظیمی وجود دارد.
اخترشناسان رصدخانه جنوبی اروپا (ESO) میگویند جرم SPT0418-47 تنها ۲۵ درصد جرم کهکشان راه شیری بوده و اندازه آن حدوداً نصف کهکشان خانگی ماست. نرخ تشکیل ستاره در این کهکشان برابر با جرم ۳۵۰ خورشید میباشد که محققان آن را بسیار عظیم توصیف کردهاند. نرخ تشکیل ستاره آن نیز دانشمندان را شگفتزده کرده، چرا که نشان میدهد فرآیندهایی بسیار پرانرژی در آن در حال رخ دادن است ولی این کهکشان با وجود چنین فعالیتهایی همچنان خنک و آرام باقی مانده است.
محققان اظهار میکنند کهکشان SPT0418-47 در آینده مانند کهکشان راه شیری مارپیچی نخواهد شد، بلکه مثل کهکشان Messier 87 که نخستین تصویر واقعی از یک سیاهچاله از آن بهدست آمد، بیضیشکل میشود؛ اتفاقی که البته میلیونها سال دیگر رخ خواهد داد.