تشخیص لکههای نفتی در خلیج فارس با استفاده از تصاویر ماهوارهای

اداره کل سنجش از دور سازمان فضایی ایران با استفاده از تصاویر ماهوارهای راداری به شناسایی و پایش لکههای نفتی برای مناطق نفتخیز خلیج فارس پرداخته است. با بهرهگیری از تصاویر راداری ماهواره سنتینل-۱ (Sentinel-1) متعلق به آژانس فضایی اروپا (ESA) که در ۳مرداد سال جاری در محدوده جزیره خارک و میدان نفتی ابوذر اخذ شده، چندین لکه نفتی قابل مشاهده میباشد. این لکههای نفتی با کادرهای قرمز رنگ نشان داده شدهاند و در نمای نزدیکتر هر یک از این کادرها، جزئیات دقیقتری از لکههای نفتی قابل تشخیص است. در کادرهای ۱، ۲ و ۳ لکههایی با طول بیش از ۲۰ کیلومتر شناسایی شدهاند.
عوامل بسیاری بر روی قدرت سیگنال راداری بازپخششده تأثیر میگذارند. بازتاب سیگنال تابششده در تصاویر ماهوارهای راداری نسبت به زبری و جهتگیری عوارض سطح زمین بسیار حساس است. لکههای نفتی بر روی زبری سطح دریا تأثیرگذار هستند و بهشکل آینهای عمل میکنند که سبب کاهش پراکنش سیگنال رادار میشود؛ بنابراین منجر به ایجاد مناطق تاریک در تصاویر ماهوارهای راداری میشوند که با سطح آب اطراف آن تمایر ایجاد میکند. این موضوع عامل اصلی در تشخیص لکههای نفتی با استفاده از تصاویر راداری است.
سنتینل-۱ یک مأموریت فضایی است که سرمایهگذاری آن توسط اتحادیه اروپا و امور اجرایی آن توسط آژانس فضایی اروپا در قالب برنامه کوپرنیک (Copernicus) انجام شده و شامل مجموعهای از دو ماهواره سنتینل-۱آ و سنتینل-۱بی میشود. این دو ماهواره بهترتیب در سالهای ۲۰۱۴ و ۲۰۱۶ به فضا پرتاب شدهاند و هر دو مجهز به فناوری رادار دهانه ترکیبی (SAR) در باند C هستند. سنتینل-۱آ دارای وزن ۲۲۸۰ کیلوگرم و سنتینل-۱بی دارای وزن ۲۱۶۴ کیلوگرم میباشد.
هر دوی این ماهوارهها توسط شرکت فرانسوی-ایتالیایی تالس آلنیا اسپیس (Thales Alenia Space) توسعه یافتهاند و از باس ماهوارهای Prima بهره میبرند. ماهوارههای سنتینل-۱ با عمر طراحی ۷.۲۵ سال در فاصله حدوداً ۷۰۰ کیلومتری از سطح زمین قرار گرفتهاند. قرار است دو ماهواره دیگر سنتینل-۱ نیز طی سالهای آینده به فضا پرتاب شوند.