برخورد کیهانی عجیب؛ کشف بزرگترین ستاره نورتونی یا کوچکترین سیاهچاله؟
ستارهشناسان عجیبترین موج گرانشی (Gravitational wave) تاریخ را شناسایی کردند. آنها از ثبت اولین موج گرانشی ناشی از برخورد جرمی بزرگتر از بزرگترین ستاره نوترونی شناختهشده و کوچکتر از کوچکترین سیاهچاله شناختهشده تاکنون خبر دادهاند. رصد این سیگنال دانشمندان را به شناسایی موجهای گرانشی در آینده امیدوار کرده و حتی میتواند اطلاعات تازهای در مورد چگونگی ابرنواخترها به آنها بدهد. موجهای گرانشی زمانی شکل میگیرند که اجرام فوقالعاده بزرگ در فضا-زمان اطراف خود تداخل ایجاد کرده و امواج را در فضا پخش میکنند.
دانشمندان این موج گرانشی را سال گذشته میلادی ثبت کرده بودند. اطلاعات اولیه نشان میداد که این موج احتمالاً ناشی از برخورد و ترکیب سیاهچاله با یک ستاره نوترونی بوده است. آنها با تحلیل بیشتر دادهها متوجه شدند اتفاق عجیبتری رخ داده است! بهگفته این محققان جرم سیاهچاله تقریباً ۲۳ برابر خورشید و جرم دیگری که گمان میرفت ستاره نوترونی باشد، حدود ۲.۵ برابر خورشید بوده است.
ابعاد جرم دوم در دستهای قرار میگیرد که دانشمندان از آن به عنوان «شکاف جرمی» (Mass Gap) یاد میکنند. این دسته شامل اجرامی بسیار کوچکتر از تمام سیاهچالههای شناختهشده و در عین حال بزرگتر از تمام ستارههای نوترونی شناختهشده تا به امروز است. جرم سیاهچاله بهطور قابلتوجهی (۹ برابر) از جرم دیگر بیشتر بوده و یک برخورد بسیار نامتقارن بهوجود آورده است. این مورد در کنار فاصله بسیار زیاد برخورد (حدود ۸۰۰ میلیون سال نوری) کار دانشمندان را برای تحلیل دقیق سیگنال سختتر کرده است.
ویکی کالوگرا (Vicky Kalogera)، اخترشناس دانشگاه نورثوسترن (Northwestern University)، میگوید: «محققان چندین دهه است که برخورد سیاهچالهها با ستارههای نوترونی را پیشبینی کردهاند، اما قرارگیری این جرم کوچک در شکاف جرمی شگفتی آنها را بهدنبال داشته است.» بهگفته او نمیتوان با قاطعیت ماهیت جرم دوم را تعیین کرد، اما دانشمندان احتمالاً سنگینترین ستاره نوترونی و یا سبکترین سیاهچاله را رصد کردهاند که در هر دو صورت بیسابقه بوده است. اگر شکاف جرمی بهطور قابلتوجهی کوچکتر از برآوردهای قبلی باشد یا اصلا وجود نداشته باشد، دانشمندان باید در مدلهای کیهانشناسی تجدیدنظر کرده و یا آنها را تغییر دهند.