ستارهشناسان برای اولین بار موفق به شناسایی نور سبز درخشان در اطراف مریخ شدند
مدارگرد ردیاب گاز اگزومارس (ExoMars Trace Gas Orbiter بهاختصار TGO) اخیراً موفق به شناسایی رنگ سبز در اتمسفر مریخ شده که برای اولین بار چنین پدیدهای شبیه به شفق قطبی در سیارهای غیر از زمین به چشم میخورد. تابش و درخشش رنگ سبز آسمان در سیاره ما بهعلت درخشش اکسیژنی است که در نتیجه برخورد با الکترونهایی که از باد خورشیدی به درون اتمسفر منتقل میشوند، برانگیخته میگردد. در حالی که شفق قطبی یکی از نمونههای بارز این پدیده است، تقریباً در تمام مواقع با آن روبهرو میشویم. این پدیده میتواند شبها بهعلت ترکیب دوباره مولکولهایی که در طول روز توسط بادهای خورشیدی از هم جدا شدهاند، ایجاد شود.
قبلاً پیشبینی میشد چنین پدیدهای در سیارههای دیگر نیز وجود دارد، اما مشاهده آن بسیار سخت بود؛ چرا که این پدیدهها سطح روشنی دارند. برای مشاهده این پوشش سبز رنگ باید زاویه دید را تغییر داد. برخی از جذابترین تصاویر هاله سبز رنگ زمین توسط ایستگاه فضایی بینالمللی از نقطه خاصی گرفته شدهاند. برای مشاهده این هاله بهجای نگاه مستقیم به سطح زمین، باید زاویه دید افقی داشت. پژوهشگران نیز از همین منطق برای مریخ استفاده کردند؛ آنها زاویه طیفسنج فرابنفش و نور مرئی (UVIS)، وسیلهای را روی TGO که اغلب بهسمت سطح سیاره است، دستکاری کردند.
آن کارین (Ann Carine)، یکی از نویسندگان این مطاله، میگوید: «مشاهدات قبلی هیچگونه درخشش رنگ سبز در مریخ را ثبت نکرده بودند؛ بنابراین تصمیم گرفتیم زاویه UVIS را تغییر دهیم و آن را بهسمت لبه مریخ بگیریم، مشابه چشماندازی که شما در تصاویر تهیهشده از زمین توسط فضانوردان ایستگاه فضایی بینالمللی میبینید.» این تیم تصاویر گرفتهشده از اتمسفر در این زاویه را برای مدت ۷ ماه مورد مطالعه قرار داد و آنها را از ارتفاعات مختلف، ۲۰ تا ۴۰۰ کیلومتر، اسکن کرد. در تمام این موارد درخشش سبز رنگ ایجادشده توسط اکسیژن وجود داشت. جو زمین شامل ۷۸ درصد نیتروژن، ۲۱ درصد اکسیژن، ۰٫۹ درصد آرگون، ۰٫۰۳ درصد کربن دیاکسید و مقادیری بخار آب و ذرات معلق است. درحالیکه در جو مریخ ۹۵ درصد دیاکسید کربن، ۳ درصد نیتروژن، ۱٫۶ درصد آرگون و فقط مقدار ناچیز اکسیژن و آب وجود دارد.
گفتنی است مدارگرد ردیاب گاز اگزومارس یک پروژه مشترک در قالب پروژه اگزومارس میان آژانس فضایی اروپا (ESA) و آژانس فضایی روسیه (Roscosmos) که در سال ۲۰۱۶ به فضا پرتاب شد.