مصطفی منصورپور، مدیرکل سنجش از دور سازمان فضایی ایران، از اجرای پروژه پایش ماهواره‌ای تغییرات خطوط ساحلی خلیج فارس و دریای عمان با هدف شناسایی عوامل محیطی در تغییر میزان این پهنه آبی خبر داد. به‌گفته منصورپور یکی از برنامه‌های سازمان فضایی ایران، پایش ماهواره‌ای وضعیت پهنه‌های آبی کشور است که در بازه‌های زمانی مختلف توسط کارشناسان اداره کل سنجش از دور انجام می‌گیرد.
وی اظهار کرد: «به‌جرأت می‌توان گفت خلیج فارس مهم‌ترین پهنه‌های آبی در خاورمیانه است که به‌دلایل متعدد از جمله وضع طبیعی و جغرافیایی، وجود منابع عظیم نفت و گاز و حضور همسایگان متعدد در مجاورت آن، حائز اهمیت راهبردی است. در این راستا سازمان فضایی ایران، پایش ماهواره‌ای اکوسیستم خلیج فارس را در برنامه پایش ماهواره‌ای خود قرار داده است.»
منصورپور با بیان اینکه این پروژه از نیمه دوم سال ۹۸ آغاز شده و بررسی تغییرات خطوط ساحلی خلیج فارس بر مبنای داده‌های ماهواره‌ای از جمله اهداف آن است، ادامه داد: «در مورد خلیج فارس آرشیو بسیار عظیمی از داده‌های ماهواره‌ای طی ۱۰ سال گذشته جمع‌آوری شده و شناسایی این تغییرات و بررسی خطوط ساحلی نسبت به گذشته، اطلاعات ارزشمندی است که می‌تواند در اختیار مراجع ذی‌ربط قرار گیرد.»
مدیرکل سنجش از دور سازمان فضایی ایران با اشاره به بررسی‌های انجام شده، تأکید کرد: «مطابق داده‌های ماهواره‌ای تغییرات خطوط ساحلی اکوسیستم خلیج فارس هم در شمال خلیج و مرز سواحل ایران و هم در جنوب خلیج فارس دیده می‌شود که به عوامل مختلفی بستگی دارد.»
وی با اشاره به اینکه در پایش ماهواره‌ای خلیج فارس و دریای عمان در اداره کل سنجش از دور سازمان فضایی پایش تغییرات در خطوط ساحلی و ساخت جزایر مصنوعی در سواحل جنوبی خلیج فارس دنبال می‌شود، افزود: «همان‌طور که می‌دانید در دو سه دهه گذشته پروژه‌های متعدد ساخت جزایر مصنوعی در خلیج فارس و دریای عمان توسط کشورهایی نظیر بحرین، کویت، امارات متحده عربی و قطر در حال انجام یا بهره‌برداری است که هر کدام از این جزایر به نوبه خود پیامدهای منفی زیست‌محیطی بر این دریای نیمه بسته دارند.»
منصورپور اضافه کرد: «از جمله این اثرات سوء زیست‌محیطی می‌توان به از بین رفتن بخشی از محیط زیست جانوری، تغییر مسیر جریانات آبی، تغییر الگوی جریانات جزر و مدی و افزایش ورود فاضلاب انسانی به آب‌ها اشاره کرد. در همین راستا اداره کل سنجش از دور با استفاده از سری داده‌های ماهواره‌ای سال ۱۳۶۴ و سال ۱۳۹۸ نقشه تغییرات خطوط ساحلی در جنوب خلیج فارس را تهیه کرد.»
منصورپور ادامه داد: «برای سال ۶۴ از داده‌های ماهواره‌های برنامه لندست (landsat) و برای سال ۹۸ از تصاویر ماهواره سنتینل-۲ (Sentinel-2) استفاده شده است.»
نمونه‌هایی از نقشه‌های تهیه‌شده به‌شکل زیر است:
پایش ماهواره‌ای پروژه ساخت نخل جبل علی
تصویر ماهواره‌ای لندست سال ۱۳۶۴ از ساحل امارات، قبل از پروژه ساخت نخل جبل علی
تصویر ماهواره‌ای Sentinel-۲A سال ۱۳۹۸ منطقه توریستی، تجاری، مسکونی نخل جبل علی
پایش ماهواره‌ای جزیره مرجان در منطقه راس‌الخیمه در کشور امارات متحده عربی
تصویر ماهواره‌ای لندست (سنجنده TM) سال ۱۳۶۴ محدوده جزیره مرجان راس‌الخیمه
تصویر ماهواره‌ای سنتینل-۲آ سال ۱۳۹۸- جزیره مرجان- راس الخیمه
تصویر ماهواره‌ای لندست (سنجنده TM) سال ۱۳۶۴ از ساحل جنوب شرق بحرین
تصویر ماهواره‌ای سنتینل-۲آ سال ۱۳۹۸- منطقه دره‌البحرین
تصویر ماهواره‌ای لندست (سنجنده TM) سال ۱۳۶۴ از ساحل شمال شرق قطر
تصویر ماهواره‌ای سنتینل-۲آ سال ۱۳۹۸- قطر – راس لفان
منصورپور گفت: «یکی دیگر از عواملی که بر زیستگاه دریایی مؤثر می‌باشد میزان کلروفیل a ناشی از رشد و تکثیر فیتوپلانکتون‌ها در آب است که افزایش بیش از حد آن می‌تواند بر زندگی سایر آبزیان تأثیر منفی داشته باشد. به‌عنوان نمونه تصاویر ماهواره‌ای در اردیبهشت نشان‌دهنده افزایش غیرمعمول میزان کلروفیل a در جنوب جزیره قشم است.»
منصورپور ادامه داد: «عامل دیگری که در اکوسیستم خلیج فارس پایش می‌شود، دمای سطح آب (Sea Surface Temperature) است.» وی با بیان اینکه درجه حرارت سطح دریا عامل بسیار مؤثری در اقلیم جهانی و بررسی منابع غذایی است، خاطرنشان کرد: «نقشه‌های درجه حرارت سطح دریاها می‌توانند نقش مهمی در تعیین محل مناطق مناسب جهت تغذیه و تخم‌ریزی ماهی‌ها داشته باشند.»
مدیرکل سنجش از دور سازمان فضایی ایران افزود: «مهم‌ترین عوامل شرایط رشد ماهی‌ها مانند عمق، سرما و تجمع مواد غذایی از طریق تصاویر ماهواره‌ای قابل تشخیص است. همچنین تجربیات نشان داده که بعضی از انواع ماهی‌های ارزشمند از لحاظ تجاری، مانند ماهی سفید و ماهی تون، شدیداً به درجه حرارت آب وابسته هستند.»
منصورپور گفت: «نقشه‌های درجه حرارت سطح دریا از نقطه‌نظر اقلیم جهانی نیز حائز اهمیت هستند. جریان‌های دریایی و درجه حرارت سطح دریاها مستقیماً به همدیگر وابسته‌اند و مشاهدات سطح دریاها کمک مؤثری در پردازش داده‌های هواشناسی دارند. از آنجایی که بین درجه حرارت سطح دریا و میزان بارندگی همبستگی بالایی وجود دارد، داده دمای سطح آب می‌تواند در پیش‌بینی وضعیت بارش‌ها مورد استفاده قرار گیرد.»