پایش ماهانه مساحت آب سدهای مهم کشور با استفاده از فناوری سنجش از دور

مصطفی منصورپور، مدیر کل سنجش از دور سازمان فضایی ایران، از راهاندازی سامانه پایش پهنههای آبی و میزان ریسک سیلاب بر مبنای فناوری سنجش از دور در راستای پایش ماهانه مساحت آب سدهای مهم کشور در سال ۹۹ خبر داد. وی پایش منظم مساحت آبی سدهای مهم کشور با استفاده از فناوری سنجش از دور را یکی از برنامههای امسال عنوان کرد و گفت: «تاکنون پایش ماهوارهای مساحت سدهای کشور بهصورت منظم انجام نمیشد، بلکه با توجه به نیاز و حسب مورد بارندگیهای قابلتوجه، این کار صورت میگرفت؛ به این معنی که تغییرات سدهایی که در پی بارندگی آبگیری قابل توجهی داشتند، با استفاده از تصاویر ماهوارهای محاسبه شده و به سازمانهای مرتبط گزارش میشد.»
منصورپور ادامه داد: «اما در سال ۹۹ برنامه پایش سدها با تغییراتی همراه شده است؛ به این نحو که سدهای مهم کشور را بهصورت ماهیانه و مستمر با استفاده از دادههای ماهوارهای بر مبنای نمودار تغییرات سطح آب و میزان تأثیر بارندگیها بر آبگیری آنها پایش کرده و گزارشها را در پرتال سنجش از دور سازمان فضایی ایران اعلام میکنیم.»
وی با بیان اینکه کمیته هشدار به موقع و پایش سریع مخاطرات طبیعی را اواخر سال ۹۸ در سازمان فضایی ایران ایجاد کردیم، گفت: «از طریق ارتباط با سازمانهای مدیریت بحران و هلال احمر، نقشههای مناطق و پهنههای سیلگرفته و نیز میزان خسارات را در سریعترین زمان ممکن با استفاده از تصاویر ماهوارهای تولید و در اختیار این سازمانهای امدادرسان قرار میدهیم.»
مدیر کل سنجش از دور سازمان فضایی ایران اضافه کرد: «با توجه به تجربه سالهای گذشته در پایش سیلاب، ما در ایام تعطیلات عید نوروز ۹۹ نیز بهصورت شبانهروزی به تولید نقشهها و پایش سیلاب اقدام کردیم که این دادهها از نظر دقت و محتوای اطلاعاتی در حد استانداردهای اروپایی تولید و در اختیار کاربران قرار گرفت. با این ویژگی، این نقشه برای پایش ماهوارهای وضعیت سیلابها در سریعترین زمان ممکن تولید و در اختیار مراجع امدادرسان و سازمانهای متولی مدیریت بحران گذاشته شد.»
منصورپور گفت: «ما در سال ۹۹ به موضوع پایش مخاطرات طبیعی و پاسخ سریع، بحث هشدار را نیز اضافه کردهایم؛ به این معنی که بنا به تقاضای سازمانها و نهادهای متولی بحران، بحث هشدار بهموقع مخاطرات را با توجه به اطلاعات سازمان هواشناسی و تحلیلهای مختلف و همچنین میزان ریسک و وقوع سیلاب را در نقشههای خاص تولید کرده و قبل از رخداد، در اختیار سازمانها قرار میدهیم تا تمهیدات لازم را ببینند.»
وی خاطرنشان کرد: «راهاندازی سامانه و داشبورد مدیریتی پایش سیلاب بر مبنای فناوری سنجش از دور نیز در دستور کار قرار دارد که احتمالاً اوایل تابستان به بهرهبرداری میرسد. این سامانه به ما کمک میکند تا سدها را بهصورت مستمر پایش کرده و وضعیت پهنههای آبی و میزان ریسک سیلاب را بهطور منظم در اختیار داشته باشیم.»
منصورپور اضافه کرد: «در همین حال با توجه به تغییر اقلیم و بارشهایی که ظرف پارسال و امسال رخ داده، یک پروژه بینالمللی با سازمان همکاریهای فضایی آسیا و اقیانوسیه موسوم به اپسکو (APSCO) تعریف کردهایم که نتایج آن میتواند برای کشور مفید باشد. این پروژه نیز مربوط به بحث مدیریت مخاطرات طبیعی ناشی از سیل و بارشهای سیلآسا است و ما این دو اقدام را همزمان جلو میبریم.»
مدیرکل سنجش از دور سازمان فضایی ایران گفت: «مدل همکاریمان مشخص است و این پروژه بینالمللی برمبنای انتقال تجربیات میان ۸ کشور و با توجه به ظرفیتهای اپسکو و دادههایی که چین در اختیار ما قرار میدهد، اجرایی میشود. در همین حال در این پروژه، تجربیات سایر کشورها مانند پاکستان نیز به ما منتقل میشود و ما هم میتوانیم تجربیاتمان را منتقل کنیم.»
وی اضافه کرد: «در فاز بعدی نیز یک همکاری بینالمللی در خصوص پایش مخاطرات طبیعی بین کشورهای عضو اپسکو صورت میگیرد تا در صورت وقوع بحران بتوان از کمک یکدیگر در لحظه برای پایش ماهوارهای استفاده کرد. همچنین همکاری در تولید محصولات پایش ماهوارهای در زمان وقوع سیل از دیگر موضوعهای این پروژه بینالمللی است.»
منصورپور افزود: «از سوی دیگر پیرو وقوع سیلهای اوایل سال ۹۸، پیشبینی تصاویر ماهوارهای این بود که این موضوع باعث رشد پوشش گیاهی فصلی و سرسبز شدن مراتع میشود که بلافاصله با گرمای هوا، همه تبدیل به علفزارهای خشک شده و احتمال حریق را بالا میبرد. از این رو بهدلیل بارندگیها و تغییر دما و همچنین خشک شدن علفزارهای موقتی، بحث پایش ماهوارهای آتشسوزی را نیز در دستور کار قرار دادیم که پهنههای آتشگرفته و مساحت آن را با تصاویر ماهوارهای شناسایی کنیم.»
وی در پایان اظهار کرد: «امسال هم در نظر داریم هشدار و ریسک آتشسوزی را بهتر از قبل به سازمانها و مراکز مرتبط اعلام کنیم؛ به این معنی که نه تنها قصد شناسایی حریق را مانند سال گذشته در دستور کار داریم، بلکه قبل از وقوع حریق نیز هشدارهای لازم را به سازمانهای مختلف مانند محیط زیست و مدیریت بحران خواهیم داد و احتمال وقوع حریق، آتشسوزی و نقشه وقوع ریسک حریق را منتشر میکنیم.»