تلاش سازمان فضایی ایران برای رصد زبالههای فضایی
کوروش رکنی، رئیس گروه نجوم سازمان فضایی ایران، با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۶ هزار ماهواره در فضا وجود دارد، گفت: «از این تعداد تنها ۸۰۰ ماهواره فعال است. از آنجایی که بازگرداندن ماهوارههایی که مأموریت آنها به پایان رسیده هزینهبر است، بهعنوان زباله در فضا باقی میمانند و ما دائما در حال پایش و رصد این زبالهها هستیم.» وی با اشاره به اهمیت موضوع زبالههای فضایی افزود: «زبالههای فضایی به بازماندههای ماهوارهبرها یا ماهوارههایی که عمر مأموریت آنها به پایان رسیده و یا ابزارهای رهاشده از سوی فضانوردان گفته میشود.»
رکنی ادامه داد: «برخورد این زبالهها به ماهوارهها موجب آسیب آنها میشود و تعمیر ماهوارههای آسیبدیده هزینههای زیادی به دولتها تحمیل میکند.» رئیس گروه نجوم سازمان فضایی ایران با اشاره به مدارهای قرارگیری ماهوارهها در فضا یادآور شد: «مدار ۲۵۰ کیلومتری از جمله مدارهایی است که اغلب ماهوارههای ایران در آن قرار میگیرند.» وی مدار ۳۶ هزار کیلومتری را از دیگر مدارهای زمین نام برد و گفت: «ماهوارههای مخابراتی در این مدار قرار میگیرند و خدمات لازم را ارائه میدهند.»
وی برخورد ماهواره کاسموس (Kosmos) روسیه به ماهواره ایریدیم (Iridium) آمریکا را که در حال ارائه خدمات بوده، از جمله تهدیدهای زبالههای فضایی نام برد و افزود: «این برخورد، زبالههای زیادی را ایجاد کرد؛ از این رو کشورهای صاحب فناوری فضایی باید بهطور مداوم موقعیت زبالههای فضایی را رصد کنند.» رکنی ایران را کشوری صاحب چرخه کامل فضایی توصیف کرد و ادامه داد: «بر این اساس در رصدخانه سازمان فضایی ایران با استفاده از روش های اپتیکی اقدام به رصد موقعیت این زبالهها میکنیم.» بهگفته وی، برای این منظور دستگاه تصویربرداری روی هر تلسکوپ نصب میشود و با کمک موقعیت مکانی ستارگان اقدام به رصد این زبالهها خواهد شد.
وی با تأکید بر اینکه این رصد با مشارکت ۸ کشور انجام میشود، اظهار کرد: «بررسیها نشان میدهد که نرخ رشد زبالههای فضایی بعد از سال ۲۰۰۷ بر اثر دو سانحه برخورد کاسموس و ایریدیم و برخورد حامل فضایی چین به یک ماهواره هواشناسی که از رده خارج شده بود، افزایش یافته است.» رکنی با بیان اینکه همه کشورهای دنیا بر کاهش زبالههای فضایی تأکید دارند، گفت: «از آنجایی که جمعآوری زبالههای فضایی هزینهبر است، قوانینی در راستای کاهش تولید چنین زبالههایی در دنیا وضع شده و ایران نیز بهعنوان یک کشور فضایی ملزم به رعایت این قوانین است.»
رئیس گروه نجوم سازمان فضایی ایران با بیان اینکه زبالههای فضایی در همه مدارها پخش شدهاند، افزود: «دلیل این امر غیر یکنواخت بودن گرانش زمین است؛ چون جاذبه در اقیانوسها کمتر و در قارهها بیشتر است و این اختلاف گرانش موجب شده تا مسیر ماهوارهها و زبالهها تغییر کند. از این رو مأموریت ما شناسایی و ردیابی زبالههای فضایی است.»