پایش ماهوارهای دیاکسیدنیتروژن جو در ایران پس از شیوع کرونا

مصطفی منصورپور، مدیرکل سنجش از دور سازمان فضایی ایران، در مورد میزان گاز دیاکسیدنیتروژن در ایران پس از شیوع ویروس کرونای جدید گفت: «رصد دادههای ماهوارهای نشان میدهد که بهدلیل خانهنشینی مردم و کاهش میزان ترافیک شهری در ایام شیوع کرونا، میزان دیاکسیدنیتروژن هوا حداقل تا ۵۰ درصد کاهش یافته است.» وی اضافه کرد: «نمایش میزان تراکم مبتلایان به کرونا در سطح کشور با استفاده از نقشه از جمله اقداماتی است که در ایام ابتدای شیوع کرونا انجام شد. اما پس از آن موضوع رصد ترافیک با استفاده از تصاویر سنجش از دور در دستور کار قرار گرفت.»
منصورپور ادامه داد: «قصد ما این بود که مشخص شود در ایام کرونا و خانهنشینی و دورکاری مردم، شاهد چند درصد کاهش ترافیک هستیم و در شهرها چه میزان ترافیک در جریان است. این موضوع با استفاده از تصاویر ماهوارهها پایش شد و مقایسهای میان ترافیک نوروز۹۹ و نوروز۹۸ صورت پذیرفت؛ اما با توجه به شرایط ابری مناطق مختلف، موفق به ثبت تصاویر ماهوارهای با وضوح بالا نشدیم.»
مدیرکل سنجش از دور سازمان فضایی ایران گفت: «یکی دیگر از اقداماتی که از سال ۹۸ آغاز کردهایم و با توجه به دوران شیوع کرونا تمرکز بیشتری بر آن صورت گرفت، بررسی و پایش مستمر میزان آلایندههای جوی و پارامترهای آلودهکننده هوا با استفاده از تصاویر ماهواره سنتینل-۵ (Sentinel-5) است.» گفتنی است ماهواره سنتینل-۵ که در اکتبر۲۰۱۷ به فضا پرتاب شد، بخشی از برنامه کوپرنیک (Copernicus) میباشد که آژانس فضایی اروپا (ESA) جهت نظارت بر محیط زیست این قاره و پایش آلایندههای هوا در سراسر زمین توسعه داده است. از وظایف این ماهواره، پایش آلایندههایی مانند کربن، دیاکسیدنیتروژن، ازن، دیاکسیدسولفور و فرمالدئید است.
وی در ادامه بیان کرد: «بر این اساس در زمستان۹۸ نیز چندین نقشه از میزان آلودگی و وارونگی هوا در شهر تهران و شهرهای پرجمعیت را منتشر کردیم. هماکنون نیز با توجه به شیوع ویروس کرونا بررسی تغییرات آلایندهها نسبت به زمان عادی در دستور کار قرار گرفت و تأثیرات کاهش و افزایش ترافیک شهری روی آلایندهها مطالعه شد.» منصورپور خاطرنشان کرد: «پایش دیاکسیدنیتروژن جو در مقایسه میان نوروز۹۹ و نوروز۹۸ با استفاده از دادههای سنجش از دور انجام شده و مقایسه میزان این عنصر در جو در کلانشهرهایی مانند تهران، قم و اصفهان کاهش قابلملاحظهای را نشان میدهد.»
وی با بیان اینکه یکی از عوامل تولید دیاکسیدنیتروژن در هوا، سوختهای فسیلی هستند که شامل بنزین و گازوئیل ناشی از ترافیک شهری و بینشهری میشود، گفت: «مقایسه میزان دیاکسیدنیتروژن در جو نشان میدهد که با کاهش ترافیک و فعالیتهای صنعتی در کشور نسبت به سال گذشته، میزان آلایندهای جو کاهش قابلتوجهی داشته است.»
مدیرکل سنجش از دور سازمان فضایی ایران در پایان اظهار کرد: «این بررسیها از کاهش بیش از ۵۰ درصدی دیاکسیدنیتروژن هوا حکایت دارد که البته این مقایسه در ایام عید صورت گرفته و بهطور کلی نیز در این ایام با کاهش ترافیکهای درونشهری روبهرو هستیم. بههمین دلیل برآورد میشود که در صورت ادامه خانهنشینی و دورکاری مردم در ایام کرونا، میزان کاهش آلایندهها از روزهای عادی سال نیز بسیار محسوستر باشد.»