روش جدید تلسکوپ ناسا برای شکار سیارههای فراخورشیدی
ناسا در حال توسعه ابزار جدیدی بهنام «تلسکوپ بررسی مادون قرمز میدان عریض» (WFIRST) برای یافتن سیارههای فراخورشیدی دوردست میباشد؛ تلسکوپی که بنابر اعلام این سازمان از روش جدیدی موسوم به میکرولنزینگ (microlensing) استفاده خواهد کرد. این تلسکوپ نه تنها سیارههای فراخورشیدی دور و کوچک را کشف میکند، بلکه به رصد انواع گستردهای از اجرام کیهانی مانند کوتولههای قهوهای و سیاهچالهها نیز خواهد پرداخت.
بسیاری از ابزارهایی که برای ردیابی و مطالعه سیارههای فراخورشیدی استفاده میشوند، مانند تلسکوپ فضایی تس (TESS) ناسا، با روشی موسوم به انتقال یا ترانزیت (Transit) کار میکنند. این روش فرآیندی است که براساس آن تلسکوپها به ستارگان دوردست خیره میشوند و بهدنبال کاهش درخشندگی دورهای آنها هستند تا حضور یک سیاره در حال عبور را میان تلسکوپ و ستاره رصد کنند.
اما تلسکوپ WFIRST با اضافه کردن روش جدید یادشده، کار را به شکل دیگری پیش میبرد. هنگامی که یک سیاره کوچک از بین دید تلسکوپ و ستاره میزبان خود میگذرد، نیروی گرانشی نسبتاً کم آن، نور ستاره را به شکلی خم میکند که میتوانیم آن را از فاصله بسیار دور تشخیص دهیم. در این روش سیگنال بهدست آمده از آنچه در روش ترانزیت دریافت میشود، قویتر است و امکان شناسایی سیارههای دورتر را نیز فراهم میکند.
دیوید بنت (David Bennett)، سرپرست گروه میکرولنزینگ گرانشی در مرکز پرواز فضایی گادرد (Goddard Space Flight Center) ناسا، میگوید: «سیگنالهای میکرولنزینگ از سیارههای کوچک، نادر و کوتاه هستند، اما از سیگنالهای سایر روشها قویتر میباشند. از آنجا که احتمال وقوع این رویداد یک در میلیون است، کلید توانایی شکار WFIRST در یافتن سیارههای کمجرم، جستجو میان صدها میلیون ستاره است.»
متیو پنی (Matthew Penny)، استاد نجوم و فیزیک در دانشگاه ایالتی لوئیزیانا (Louisiana State University) آمریکا و یکی از محققان این پروژه، اظهار میکند: «بررسی میکرولنزینگ WFIRST در پیشبرد دانش ما در مورد منظومههای سیارهای کاربرد بسیار خواهد داشت. بهعلاوه، روش مذکور این امکان را به ما میدهد که یک پژوهش کامل دیگر در مورد ۲۰۰ میلیون ستاره، ساختار و شکلگیری درونی کهکشان راه شیری و همچنین جمعیت سیاهچالهها و دیگر اجرام تاریک و کوچک که مطالعه آنها سخت است، انجام دهیم.»