مدارگرد خورشیدی آژانس فضایی اروپا آمادۀ مأموریت اکتشاف خورشید

آژانس فضایی اروپا (ESA) با همکاری ناسا (NASA) در تلاش برای ساخت یک مدارگرد خورشیدی است؛ ابزاری که هدفش اکتشاف ستارۀ خورشید در دل منظومه شمسی تعیین شده است. اکنون با تکمیل مراحل تست و آزمایش، مدارگرد مذکور به پایگاه نیروی هوایی کیپ کاناورال (Cape Canaveral Air Force Station) آمریکا منتقل شده و برای پرتاب سال آیندۀ خود آماده است.
این مدارگرد که به اختصار SolO نامیده میشود یک مسیر بیضی شکل را به دور خورشید در پیش خواهد گرفت و در نزدیکترین حالت، از فاصلۀ ۴۲میلیون کیلومتری این ستاره عبور میکند؛ بنابراین بخشهایی از این کاوشگر که رو در روی خورشید قرار میگیرند، باید دمای بسیار زیادی را تحمل کنند. دمای پیشبینی شده برای این بخشها بالای ۵۰۰ درجۀ سانتیگراد است. این در حالی است که دیگر بخشهای این کاوشگر در معرض سرمای سوزان فضا با دماهایی چون ۱۸۰- درجۀ سانتیگراد قرار خواهند گرفت. به منظور مدیریت این گرما و سرمای شدید، مدارگرد خورشیدی مذکور به تجهیزاتی چون آرایههای خورشیدی چرخان مجهز شده است.
نکتۀ مهم در مأموریت SolO، تلسکوپی است که برای مشاهده و تصویربرداری از سطح خورشید روی آن نصب است. تصویرگر هلیوسفری مدارگرد خورشید (SoloHI)، یک تلسکوپ اپتیکال است که توسط مرکز تحقیقات دریایی آمریکا (NRL) برای این مأموریت ساخته شده است. تصویرگر SoloHI قرار است به عنوان بخشی از محمولۀ علمی مأموریت SolO، تصاویری با دقت بالا از کرونای خورشید یا تاج خورشیدی و بادهای خورشیدی تهیه کند. این تلسکوپ مانند برخی از دوربینهای عکاسی از فناوری CMOS استفاده میکند و با استفاده از چهار دوربین ۴مگاپیکسلی تصاویری با کیفیت ۱۶مگاپیکسل تهیه خواهد کرد.
شایان ذکر است که این در مأموریت برای اولین بار از فناوری CMOS در چنین مقیاس بزرگی استفاده میشود. CMOS مخفف عبارت Complementary metal oxide semiconductor است. این فناوری با فناوری CCD از نظر ماهیت تفاوت چندانی ندارد؛ اما در نحوۀ استفاده از نور دریافت شده و انتقال آن به صورت سیگنالهای الکتریکی متفاوت است. حسگرهای CMOS را گاهی با نام DIS نیز میشناسند. این سنسور از هزاران سلول بسیار ریز حساس به نور تشکیل شده است. در حقیقت از برخورد نور با این سلولها، الکتریسته ایجاد میگردد و این الکتریسته پس از پردازش تبدیل به تصویر میشود.
تصویرگر SoloHI همچنین با استفاده از محدودۀ تصویربرداری وسیع خود میتواند مشاهدات سنجشازدور ارزشمندی را از سطح خورشید در اختیار دانشمندان بگذارد. دانشمندان با استفاده از این تصاویر میتوانند از پدیدۀ خروج جرم از تاج خورشیدی یا به اختصار CME درک بهتری داشته باشند. CME
ها بر میدانهای الکترومغناطیسی زمین تأثیر میگذارند و باعث ایجاد اختلال در شبکههای توزیع برق، مخابرات ماهوارهای و خدمات تلفن همراه میگردند. این پدیده نخستین بار در سال ۱۹۷۱ توسط مرکز تحقیقات دریایی آمریکاکشف شد.
در نهایت مقصود از انجام این مأموریت آن است که اطلاعات بیشتری در مورد ارتباط میان خورشید و زمین و به ویژه حباب پلاسمایی تولید شده توسط خورشید به دست آید که سراسر منظومۀ شمسی را احاطه کرده است. این پلاسما بر آبوهوای فضایی تأثیر میگذارد ومیتواند در ارتباطات ماهوارهای اختلال ایجاد کرده و در کار ابزارهای الکترونیکی موجود در مدار سیاره ما مداخله نماید. امید بر آن است که مطالعۀ نزدیکتر خورشید بتوانددر مورد نقشی فعالیت خورشیدی در این نوسانات پاسخ دهد.
پرتاب این مدارگرد خورشیدی برای فوریۀ سال ۲۰۲۰ (بهمن- اسفند ۹۸) برنامهریزی شده است. کمتر از دو سال برای این کاوشگر فضایی زمان نیاز است تا به کمک گرانش زمین و زهره به خورشید سفر کند. مدارگرد یاد شده حدود پنج سال در مدار خورشید باقی خواهد ماند.