مریخ زمانی همانند زمین دریاچههای آب شور داشته است

دانشمندان دانشگاه اِی اَند اِم تگزاس (Texas A&M University) اخیراً اظهار کردهاند که سیاره سرخ زمانی دریاچههای آب شور مشابه دریاچههای آب شور زمین داشته است که این دریاچهها برای مدتی دارای آب بودهاند و سپس خشک شدهاند.
ماریون ناچون (Marion Nachon) پژوهشگر مقطع فوق دکترا دانشکده زمینشناسی و ژئوفیزیک دانشگاه اِی اَند اِم تگزاس و همکارانش تحقیق درباره ناهمواریهای زمینشناسی مریخ را از دهانه گِیل (Gale) شروع کردند و یک بخش سنگی بزرگ به طول ۹۵ مایل که توسط کاوشگر کنجکاوی (Curiosity) متعلق به سازمان ناسا (NASA) از سال ۲۰۱۲ به عنوان بخشی از آزمایشگاه علمی مریخ (MSL) مورد کاوش قرار گرفته بود، مورد بررسی قرار دادند.
نتایج نشان داد دریاچهای که بیش از سه میلیارد سال پیش در دهانه گِیل وجود داشته است، یک دوره خشک شده که به طور بالقوه با خشک شدن کلی مریخ در ارتباط است. دهانه گیل حدود ۳.۶ میلیارد سال پیش و هنگامی که یک شهابسنگ به مریخ برخورد کرد، شکل گرفت.
ناچون در این باره گفت: «از آن زمان تاکنون ناهمواریهای زمینشناسی مریخ را ثبت کردهایم و مطالعات نشان دادهاند در دهانه گِیل آب مایع وجود داشته است و همانطور که میدانیم این ماده اصلی زندگی میکروبی است. طی دورههای خشکسالی دریاچه، سرانجام حوضچههای آب شور شکل گرفتند. گفتن اینکه این دریاچهها دقیقا چقدر بزرگ بودهاند کار آسانی نیست اما میتوانیم بگوییم این دریاچه برای مدت زمان طولانی حداقل صدها سال تا شاید دهها هزار سال پیش در دهانه مذکور وجود داشته است.»
ناچون در پاسخ به این سؤال که برای این دریاچههای آب شور چه اتفاقی افتاده است، گفت: «مریخ احتمالاً با گذشت زمان خشکتر شد و میدان مغناطیسی سیارهای خود را از دست داد و این باعث شد که جو آن طی میلیونها سال در معرض باد و تابش خورشیدی قرار گیرد. با نازکتر شدن لایه جو، فشار روی سطح کمتر شده و دیگر شرایطی برای پایداری آب مایع در سطح این سیاره ایجاد نشد. بنابراین آب مایع ناپایدار و تبخیر گردید.»
اعتقاد بر این است که حوضچههای نمکی موجود در مریخ شبیه به برخی از حوضچههای نمکی روی کره زمین هستند؛ به ویژه حوضچههای نمکی که در منطقهای به نام آلتیپلانو (Altiplano) در نزدیکی مرز بولیوی و پرو قرار دارند.
ناچون در ادامه افزود: «آلتیپلانو یک فلات مرتفع و خشک است که در آن رودخانهها و نهرها از ارتفاعات کوهستان به دریا نمیریزند بلکه به حوضچههای بسته آن ریخته میشوند و این دقیقاً مشابه آنچه است که در گذشته برای دهانه گیل مریخ اتفاق افتاده است. این هیدرولوژی، دریاچههایی ایجاد میکند که سطح آب آنها به شدت تحت تأثیر آب و هوا است. در دورههای خشکی دریاچههای آلتیپلانو به دلیل تبخیر، کمعمق میشوند و برخی حتی کاملاً خشک میگردند. این واقعیت که آلتیپلانو اکثراً دارای پوشش گیاهی آزاد است باعث میشود منطقه حتی بیشتر شبیه به مریخ باشد. این مطالعه نشان میدهد که دریاچه باستانی در دهانه گِیل پیش از جاری بودن حداقل یک دوره خشکی را پشت سر گذاشته است. همچنین ممکن است که این دریاچه به حوضچههای جداگانه تقسیم شده باشد جایی که برخی از حوضچهها میتوانستند تبخیر بیشتری داشته باشند.» لازم به توضیح است هیدرولوژی یا آبشناسی (Hydrology) به معنای وسیع کلمه، علم آب است؛ یعنی علمی که در مورد پیدایش، خصوصیات و نحوه توزیع آب در طبیعت بحث میکند.
ناچون در پایان گفت: «این میتواند نشان دهنده این باشد که آب و هوای مریخ در مدت طولانی خشک بوده است.» پژوهشگران همچنین در مورد انواع عناصر شیمیایی (گوگرد به عنوان یک ماده اصلی برای زندگی) گفتند که در آب مایع موجود در سطح مریخ آن زمان موجود بوده است.