تغییر مسیر ربات سازمان فضایی روسیه به سمت اهداف تجاری

الکساندر لاپاتا (Alexander Lapata) مدیر و طراح اصلی پژوهشگاه تحقیقات مرکزی رباتیک و فناوری سایبرنتیک (ROBCIB) در مصاحبه با خبرگزاری روسی ریانووستی گفت: «قرار است از ربات کازمو (Cozmo) آژانس فضایی روسیه، روسکاسموس (Roscosmos)، که در محافل فضایی از آن به عنوان دستیار فضانوردان نام برده میشود، در برنامههای تجاری غیرفضایی استفاده گردد. هزینه پروژه این ربات طبق قرارداد منعقد شده در سال ۲۰۱۶ بالغ بر ۲.۴ میلیارد روبل میباشد.»
پیشتر خبرگزاری ریانووستی گزارش داده بود که به دلیل عدم پرداخت بودجه لازم، کار روی برنامه ربات کازمو متوقف شده است. به این ترتیب شاید ربات فدور (FEDOR) که اینک در اسناد رسمی از آن با عنوان اسکایبات (Skybot) نام برده میشود تا در عملیات در ایستگاه فضایی بینالمللی شرکت کند، آخرین نمونه فضایی باشد.
لاپاتا اظهار کرد: «تصمیم اتخاذ شده توسط روسکاسموس مبنی بر تعلیق کار بر روی این طرح برای مدت نامحدود، باعث تأسف و ناراحتی کارشناسان پژوهشگاه تحقیقات مرکزی رباتیک و فناوری سایبرنتیک شد. کارکنان ما بیش از پنج سال تمام توان و تجربه علمی و فنی خود را برای ساخت ربات فضایی بکار گرفتند. گرچه تجربه، ذخیره علمی، فنی و صنعتی ایجاد شده این پروژه براساس قانون مالکیت معنوی (کپی رایت) برای متخصصان این مرکز حفظ میشود و آنان میتوانند ساخت انواع دیگری را با کاربرد و استفاده در اهداف تجاری در دستور کار خود قرار دهند، اما از نظر چشمانداز صنایع فضایی روسیه و بسته شدن راه آنها برای توسعه صنعت فضانوردی، کارکنان پژوهشگاه احساس تلخی عمیقی دارند.»
ربات کازمو قادر به انجام عملیات بر روی سطح بیرونی ایستگاه فضایی است بدون اینکه فضانوردان به فضای کیهانی قدم بگذارند؛ همچنین در مواقعی که احیانا نیاز باشد فضانوردان عملیاتی را در فضا انجام دهند، این ربات قادر است به آنها به عنوان یک دستیار توانمند کمک نماید.
سامانههای ربات کازمو به شکل واحدهای مستقل طراحی شدهاند که باعث میشود در مدت زمان کوتاهی توسط فضانوردان سوار شده یا تغییر سامانه معیوب آن انجام پذیرد. به این ترتیب خدمه ایستگاه به راحتی میتوانند عناصر فرسوده و قدیمی را با لوازم یدکی جدید تعویض کنند. چنین رویکردی امکان نوسازی بیشتر مجموعه رباتیک را نیز فراهم میسازد.
به عقیده لاپاتا، سامانههای رباتیک در فضا چشماندازهای وسیعی دارند و لازم است برای ادامه کار روی توسعه آنها به صورت جدی سرمایهگذاری شود. وی همچنین گفت: «در حال حاضر باید در مورد زیرساختهای وسایل رباتیک فکر و برنامهریزی شود تا در مورد عملکرد سامانههای مداری فضاپیما اطمینان حاصل نماییم. بدون تجربه عملی در زمینه توسعه فناوری رباتیک در فضا، رقابت نه تنها با سازمانهای فضایی آمریکا یا اروپا بلکه با قدرتهایی که تازه دوران فضایی خود را آغاز میکنند، دشوار خواهد بود.»
ربات فدور حاصل همکاری موسسات علمی و شرکتهای مختلف روسی است. این ربات برای جابجایی کالاهایی با وزن حداکثر ۲۰۰ کیلوگرم بر روی سطح بیرونی ایستگاه فضایی طراحی شده است. نمونه اولیه آن با سایوز ام.اس-۱۴ (Soyuz MS-14) در ۲۲ اوت به فضا پرتاب خواهد شد و نمونه فوق پیشرفته آن قرار است در سال ۲۰۲۲ راهی ایستگاه فضایی بینالمللی شود. این ربات قادر به نصب و حذف تجهیزات، اتصال کابلهای برقی و بازرسی سطح خارجی ایستگاه از طریق دوربینها است.