بازار پرتابهای دستهجمعی در حال تغییر است

در بازار پرتابهای تجاری فضایی، مدتی است که شرکت آمریکایی اسپیس فلایت (Spaceflight) با جمعآوری ماهوارههای کوچک و پرتاب دستهجمعی آنها سوار بر ماهوارهبرهای شرکتهای دیگر برای خود نامی دست و پا کرده است. اما اکنون برخی صاحبان ماهوارهبرها تصمیم گرفتهاند که خود وارد بازار شوند و برای پرتابهایشان مشتری پیدا کنند.
اسپیس فلایت در حال حاضر برای انجام دومین پرتاب دستهجمعی توسط ماهوارهبر الکترون شرکت راکت لب (Rocket Lab) آماده میشود. در این ماموریت که قرار است روز ۱۶ آگوست سال جاری انجام شود سه ماهواره متعلق به مشتریان این شرکت به فضا ارسال خواهند شد. یکی از این ماهوارهها، گلوبال-۴ (Global-4) متعلق به بلک اسکای (BlackSky) میباشد که چهارمین ماهواره منظومه سنجشی این شرکت بوده دقت تصویربرداری تقریبا ۱ متری داشته و طول عمری سه ساله دارد. دیگر محمولههای این پرتاب دو نانوماهواره آزمایشی شرکت تایگر اینوویشنز (Tiger Innovations) هستند که فناوریهایی جدید در زمینه پیشرانش و مخابرات را آزمایش میکنند. البته در پرتاب الکترون ماهوارههایی دیگر نیز قرار خواهند داشت که واسطه قرارگیری آنها در پرتاب، اسپیس فلایت نخواهد بود.
علاوه بر راکت لب، این شرکت با شرکتهای دیگری نیز همکاری میکند که از مهمترین آنها میتوان به اسپیس ایکس (SpaceX)، آرین اسپیس (Arianespace)، نورثروپ گرومن (Northrop Grumman)، سازمان تحقیقات فضایی هند (ISRO) و شرکت دولتی هندی آنتریکس (Antrix Corp.) اشاره نمود. با این حال اخیرا اسپیس ایکس اعلام کرد که قصد دارد جذب مشتری برای پرتابهای دستهجمعی آتی فالکون 9 را خود بدست بگیرد و واسطهای در این میان حضور نداشته باشد.
برنامه پرتابهای دستهجمعی ماهوارههای کوچک اسپیس ایکس (SmallSat Rideshare Program) هر پرتاب به مدار SSO را با هزینه ۲.۲۵ میلیون دلار برای محمولههای تا ۱۵۰ کیلوگرم و ۴.۵ میلیون دلار برای ماهوارههای سنگینتر تا ۳۰۰ کیلوگرم اجاره میدهد. اسپیس ایکس تاریخ اولین ماموریت را بین نوامبر سال ۲۰۲۰ و مارچ سال ۲۰۲۱ اعلام کرده است. ماموریتهای دوم و سوم نیز به ترتیب برای سه ماهه اول سالهای ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ برنامهریزی شدهاند.
ماموریت پرتاب ۶۴ ماهواره که با عنوان SSO-A شناخته میشود و به صورت مشترک توسط اسپیس فلایت و اسپیس ایکس انجام گرفت نشان داد که هماهنگی و جمعآوری محمولههای مختلف برای یک پرتاب دستهجمعی چقدر میتواند دشوار باشد. این ماموریت ابتدا قرار بود در سال ۲۰۱۷ انجام شود اما با چندین تاخیر به دلایل مختلف مواجه شد. اسپیس ایکس به همین دلیل قصد دارد چرخه سنتی عرضه و تقاضا را در پیش گرفته و همچون شرکتهای اتوبوسرانی و هواپیماییها بر روی پر کردن ظرفیت ماهوارهبرهایش در هر پرتاب تمرکز کند. ضمن اینکه با توجه به حجم عظیم منظومه استارلینک به این زودی از بابت پر شدن ظرفیت احساس نگرانی نخواهد داشت.