بازگشت ناو کیهانی سایوز به زمین

سیروس برزو: سازمان فضایی روسیه٬ روسکاسموس (Roscosmos)٬ اعلام کرد که ناو کیهانی سایوز ام.اس-۱۱ (Soyuz MS-11) به سرنشینی اولگ کانوننکو (Oleg Kononenko) فضانورد روس٬ دیوید سنت ژاک (David Saint-Jacques) کانادایی و آنه مکلاین (AnneMcClain) آمریکایی در ساعت ۲:۲۴ روز ۲۵ ژوئن به وقت مسکو از ایستگاه فضایی بینالمللی جدا شده و در ساعت ۵:۴۸ به وقت محلی در قزاقستان فرود خواهد آمد و به این ترتیب ماموریت این سه تن پس از ۲۰۴ روز پایان میپذیرد.
اما فرود سایوز مراحل خاص خود را دارد. پس از قرار گرفتن فضانوردان در صندلیهای خود و بسته شدن دریچه ارتباطی با ایستگاه٬ قفلهای بین ایستگاه و سفینه در فاصله سه تا چهار دقیقه بطور کامل باز میشوند و ناو کیهانی هیچ ارتباط فیزیکی با ایستگاه ندارد. جدا شدن سفینه از ایستگاه بدون بکارگیری موتورهای سفینه و با استفاده از یک سامانه فنری انجام میشود تا بدنه بیرونی ایستگاه احتمالا آلوده نشود.
بعد از چند دقیقه٬ زمانی که سفینه سایوز تقریبا در فاصله ۲۰ متری ایستگاه قرار میگیرد، موتورهای سفینه به مدت ۱۵ ثانیه روشن میشوند. سپس موتورهای ترمز با هدف کم کردن سرعت سایوز روشن و مسیر سفینه بتدریج تغییر کرده و وارد جو زمین میشود. زمان بکارگیری موتورها بسیار مهم است. اگر موتورها مدت زمانی کمتر از حد نیاز روشن شوند، سفینه بعد از برخورد به لایههای بیرونی جو، از زمین دور خواهد شد و اگر موتورها زمانی بیش از حد نیاز روشن باشند سرعت٬ بیش از حد لازم کاهش مییابد و زاویه ورود زیاد میشود. در این صورت ممکن است دمای بدنه سفینه به بیش از حد توانایی لایههای ضد حرارتی یعنی ۲ هزار درجه برسد و ناو آتش بگیرد؛ پس خیلی مهم است که سرعت به ۱۲۰ متر در ثانیه برسد. در این حال سایوز در مسیری حرکت میکند که سفینه با اطمینان وارد جو شود و فرودی مطمئن داشته باشد.
تقریبا ۳۰ دقیقه قبل از نشستن سفینه و در ارتفاع ۱۴۰ کیلومتری، سه قسمت سفینه سایوز٬ یعنی بخش فرودی، قسمت موتوری و بخش مداری٬ طی چند ثانیه توسط چند چاشنی انفجاری از هم جدا میشوند. فقط قسمتی که فضانوردان در آن قرار دارند قطعا به زمین باز میگردد و دو بخش دیگر در مسیر حرکت از بین می روند.
در مسیر برگشت و به دلیل اصطکاک، بدنه بسیار داغ میشود اما عایقهای روکش بدنه آن را خنثی میکنند. سفینه در حال چرخش وارد جو میشود و فضانوردان فشار جاذبه را احساس میکنند. بتدریح فشار وزنی اضافه میشود و فضانوردان چند برابر جاذبه زمین را باید تحمل کنند. بیشترین فشار در حالت معمولی ۴ برابر جاذبه است که در ارتفاع ۳۵ کیلومتری حس میگردد.
در فاصله حدود ۹ هزار متری زمین زمانی که سرعت از ۲۸ هزار به ۸۰۰ کیلومتر تقلیل پیدا کرد، دریچه محفظه چتر باز شده و چتر کوچک اولیه که به آن چتر ترمز هم میگویند بیرون کشیده میشود. بعد از چند دقیقه در فاصله حدود ۸ و نیم هزار کیلومتری، چتر ترمز، چتر اصلی را بیرون میکشد که مساحتی معادل ۱۰۰۰ متر مربع دارد و این چتر سرعت را به ۲۲ کیلومتر در ساعت میرساند.
در فاصله ۵ هزار کیلومتری سپر حفاظتی زیر سفینه و پنجرههای سفینه٬ جدا و سوخت و اکسیژنی که در سفینه ذخیره شده از بخش زیرین بیرون ریخته میشود که در زمان فرود خطر انفجار از بین برود. در این زمان با مکانیسم ویژهای زاویه اتصال چتر با سفینه تغییر پیدا میکند تا سفینه تحت زاویه درستی فرود آید. به این ترتیب فضانوردان دقیقا پشت به زمین قرار میگیرند و حالت لازم برای فرود نرم را به دست میآورند.
در زمان فرود٬ فضانوردان کاملا باید در قالب صندلی قرار بگیرند. دستها را روی سینه به صورت مشت گره کرده نگه دارد. نباید حرف بزنند چون ممکن است که زبان بین دندانها گیر کند و منتظر فرود به اصطلاح نرم میمانند. البته فرود نرم آنطور هم گفته میشود نرم نیست؛ آن را میتوان مثل برخورد ماشین کوچک و یک تریلی دانست. همه چیز یک دفعه تکان تکان میخورد و بعد آرام میشود. سپس فرمانده سفینه٬ گیرههای اتصال چتر به سفینه را آزاد میکند تا چتر جدا شود به این دلیل که اگر باد شدید باشد سفینه به دنبال چتر کشیده نشود.
در این زمان سرنشینان صداهای گروه نجات را میشنوند و مطمئن میشوند که ۵ دقیقه دیگر میتوانند با هوای تازه تنفس کنند و به زودی با خانوادههای خودشان ملاقات خواهند کرد.