رقابت های بین آمریکا و شوروی در جریان سال های نخست عصر

سیروس برزو: فضانوردی در برخی مواقع باعث میشد یکی از طرفین برای آنکه در عرصه تبلیغات خودنمایی کند دست به عملیات بیهوده و در بعضی مواقع خطرناک بزند. با آغاز سال ۱۳۴۸ آمریکاییها در چند قدمی مرحله فرود انسان بر ماه بودند که سروصدای بسياري بپا کرده و تيتر بيشتر روزنامههای دنيا شده بود. به همين دليل مسئولين شوروي به دنبال برنامهای هیجانانگیز و جنجالي بودند تا آثار تبليغاتي سفر آمریکاییها به ماه را تا حدودي کم کند.
آنها تصمیم گرفتند با پرواز همزمان سه ناو سايوز، تا حدودی وضع را ازنظر تبلیغاتی خنثی کند. قرار شد سه ناو به فضا پرتاب شوند. در کنار آزمايش و پژوهشهای مختلف، اتصال دو ناو باهم انجام گیرد و ناو ديگر ، به آنها نزديک شده و از اين عمليات فیلمبرداری کند.
روز ۲۰ مهر ۱۳۴۸ خبرگزاریها خبر پرتاب یک ناو سایوز (Soyuz) با دو فضانورد را اعلام کردند که چندان موردتوجه رسانهها قرار نگرفت . روز بعد خبر پرتاب سایوزی دیگر، این بار با سه سرنشین به اطلاع مردم رسید که آنهم تکراری بود چون سال قبل دو سایوز پروازهای همزمانی داشتند. اما زمانی که در ۲۲ مهر خبر سومین سایوز منتشر شد همه متوجه شدند روسها میخواهند عملیات هیجانانگیزی را در مدار زمین صورت دهند. ولی در میان ناباوری مردم هر سه ناو بعد از یکفاصله دوروزه از هم ، پس از حدود ۵روز به زمین بازگشتند. خبرگزاری رسمی شوروی این پرواز را موفقیتآمیز خواند و اعلام کرد فضانوردان در انجام مأموریتشان موفق بودند . اما واقعیت این پرواز پرهزینه را بهتر است از زبان ولادیمیر شاتالف فرمانده ناو سایوز-۸ بشنویم:
در روز ۱۳ اکتبر (۲۲ مهر )، من و یلیسیف با سومين ناو يعني سايوز- ۸ راهی مدار شدیم. طبق برنامه، یک روز بعد بايد سايوز-۸ با سايوز-۷ پهلوگيري میکرد . اما در موقع شروع عمليات، مشخص شد دستگاه پهلوگيری و هدايت سايوز-۷ دچار اشکال شده است و توانايي ارتباط راديويي بين دو ناو سايوز۷ و ۸ از بين رفت. درنتیجه اين اشکال، ما به فاصله چند کيلومتری از کنار هم ديگر رد شدیم. کارشناسان در مرکز هدايت پرواز، پيشنهاد کردند فاصله بين ناوها را به چند متر برسانیم و من با استفاده از روش هدايت دستي، سفینهمان را به سایوز-۷ متصل کنم. اما این بار هم دو ناو از کنار هم عبور کردند . بررسي کارشناسان نشان داد ناو سایوز مشکل سختافزاری دارد و به ما گفتند الحاق صورت نخواهد گرفت.
اين شکست برای ما خیلی ناراحتکننده و تأسفآور بود اما چاره دیگری وجود نداشت. البته مطبوعات شوروي جنجال تبليغاتي وسيعي درباره پرواز سهگانه سايوز به راه انداختند و عکسهای دستهجمعی ۷ فضانورد را در قطع بزرگ چاپ کردند گرچه فضانوردان سایوز-۶ آزمايش منحصربهفردی درزمینه جوشکاري و برشکاری فلزات با استفاده از دستگاه ولکان را به اجرا درآورد که تا آن زمان سابقه نداشت. ما هم توانستیم يک آزمايش مهم را انجام دهیم و براي اولين بار در تاريخ، تماس آزمايشي با مرکز هدايت پرواز و کشتي رديابي کیهاننورد، را از طريق ماهوارهبر قرار کنیم. اما واقعیت امر این است که ما نتوانستیم مهمترین قسمت مأموریت یعنی اتصال دو ناو را انجام دهیم.