سیروس برزو: چند سالی است که هرچند ماه یک‌بار فناوری روسیه با مشکلی مواجه می‌گردد. بعد از هر حادثه فضایی در روسیه سناریو مشترکی به اجرا درمی‌آید، گروهی دولتی تشکیل می‌شود که علت آن را پیدا یا ادعا کند که پیداکرده است. یک تغییر کوچک در فرآیند تولید یا روش آزمایش دستگاه‌ها صورت می‌گیرد، احیاناً یکی یا چند نفر هم از حقوق‌بگیران روسکاسموس (Roscosmos) اخراج می‌شوند و بعد هم اعلام می‌کنند از این به بعد کنترل بیشتر، تمرکز بیشتر، ایجاد گروه اضافی برای کنترل کیفیت و یک گروه کاری برای بهبود کیفیت ایجاد می‌شود. بعضی‌اوقات گزینه‌های عجیب‌وغریب مانند نصب دوربین‌های بیشتر در مراکز ساخت و پیکره‌بندی را علاج کار اعلام می‌کنند. گرچه این موارد می‌تواند مفید باشد اما ریشه نیستند و نمی‌توانند از حادثه جلوگیری کنند و به همین دلیل باز بعد از مدتی حادثه‌ای دیگر رخ خواهد داد و باز همین سناریو تکرار می‌شود.
برای تشخیص دلیل واقعی حوادث باید تحقیق جامع و همه‌جانبه مبتنی بر اصول صورت گیرد و بر پایه آن راه‌حل این‌گونه حوادث را یافت. اما آنچه به‌وضوح برای کارشناسان قابل‌دیدن می‌باشد دره عمیقی است که پس از فروپاشی شوروی بین نسل مهندسان و کارشناسان فناوری فضایی آن دوران و نسل بعدی به وجود آمد. بعد از فروپاشی شوروی، تقریباً یک دهه دوره فلاکت و زندگی فقر آلود کارشناسان فضایی بشمار می‌رود. در دهه ۱۹۹۰، شرکت‌های تولیدکننده تجهیزات فضایی به دلیل فروپاشی شوروی، و رفتن زیر بار به‌اصطلاح همکاری با ناسا و پذیرفتن شرایط ذلت‌بار آمریکایی‌ها، همچنین ناامیدی برای بهبود اوضاع و بیش از هر چیزی خسارات ناشی از بین رفتن نیرو و خروج کارکنان جوان، همه‌چیز در تشکیلات فضایی روسیه در حال فروریختن بود. بسیاری این کار را کنار گذاشتند و به مشاغل آزاد روی آوردند و جمعی هم مهاجرت کردند. در کنار ایستگاه مترو ویخینو که نخستین ایستگاه مترو شهر مسکو در مسیر شهر کارالیف فعلی و کالینینگراد سابق –محل زندگی بیشتر مهندسان و کارشناسان فضایی همچنین محل شرکت انرگیا (Energia) و مرکز هدایت پرواز- به مسکو به‌شمار می‌رفت بازارچه میوه و تره‌بار درست شد که فروشندگانش اکثراً کارگران و حتی مهندسان و کارمندان تشکیلات و صنایع فضایی روسیه بودند. در دوران شوروی اگر در کلاس‌های درس در مورد شغل و کار سؤال می‌شد بیشتر دانش آموزان می‌گفتند علاقه دارند فضانورد شوند اما شرایط بعد از فروپاشی چنان عرصه را بر فناوری فضایی تنگ کرد که دیگر در مدارس هیچ دانش‌آموزی آرزوی فضانورد شدن را نداشت. این شرایط باعث شد که سال‌ها کسی داوطلب تحصیل در رشته‌های مربوط به فضانوردی نشود. گرچه بعد از بیش از یک دهه بازهم این رشته از فناوری علاقه‌مندانی را پیدا کرد اما اینک شکاف فراوانی در میان کارکنان روسکاسموس وجود دارد.
از سوی دیگر در سال‌های بعد و یافتن رونق نسبی صنعت فضانوردی, عده‌ای با شعار جوان‌گرایی و بازنشسته کردن نسل پرتجربه, ضربه دیگری به این فناوری زدند و بازنشسته کردن این افراد بدون انتقال تجربه‌ها به نسل بعدی, گروهی را از پشت نیمکت دانشکده‌ها به میدان آورد و عملاً مهار اهرم‌های فناوری فضایی را به دست گرفتند. گئورگی گرچکو فضانورد باسابقه و مهندس ارشد شکت انرگیا می‌گفت شعار جوان‌گرایی که بسیاری در روسیه سر دادند بدون آن‌که درصدد انتقال تجربه و دانش کهن‌سالان به نسل بعدی باشند در دهه‌های بعد خود را نشان خواهد داد.
اینک روسیه حدود سی سال بعد از فروپاشی شوروی، عملاً به آن نقطه رسیده است. گرچه وضعیت حقوق مهندسان و کارشناسان فناوری فضایی پس از سال ۲۰۰۸ تا حدودی تغییر کرد، اما می‌توان گفت خیلی دیر شده چون اکثر مهندسان قدیمی که در شرکت‌های وابسته به روسکاسموس مشغول به کار بودند، بازنشسته شدند و جوانان هنوز تجربه‌های لازم را نیافته‌اند و فرصتی نبود که تجربه کارکشته‌ها و باتجربه‌ها به جوانان منتقل شود و شاید این بالاترین و قوی‌ترین دلیل برای افزایش تعداد حوادث بشمار آید.
ظاهراً جایگزین کردن نسل جوان واجد شرایط در محل کار کهن‌سالان فناوری فضایی نباید مشکلی را درروند توسعه و پیشرفت به وجود آورد. اما درواقع به چند دلیل چنین نیست. نخست نبود تفکر آرمان‌گرایانه در نسل نو در مقایسه با نسل پیشین است. نسل نو نسبت به نسل پیشین کمتر افکار وطن‌پرستانه دارد و به رفاه مالی بیش از آن‌ها اهمیت می‌دهد. دوم آن‌که ظاهراً دستورالعمل‌های مکتوب و اسناد فنی زیادی وجود دارد که در تولید و ساخت فضاپیما و موشک از آن‌ها استفاده می‌شود. اما تجربه ثابت کرده تنها تکیه‌بر آمار و ارقام و اسناد و مدارک برای تولید یک محصول کافی نیست و محصول تولیدشده بر اساس اسناد نمی‌تواند صد در صد قابل‌اعتماد باشد و آن‌گونه که در تئوری خود را نشان می‌دهد کار کند. برخی از معایب هرچند کوچک مستندات توسط کارگران برطرف می‌شود زیرا آن‌ها بر اساس تجربه می‌دانند چگونه و چه‌کاری باید انجام دهند، تجربه‌ای که از پیشینیان خود دریافت کرده‌اند. این تجربه بر اساس اقداماتی است که یک‌بار و در مواجهه با مشکلی به پرواز موفق منجر شده، اما در مواردی و به دلایلی، در اسناد و مدارک ثبت و ضبط نشده است. لذا در فرآیند تولید سامانه‌هایی که بر پایه اسناد کاری انجام می‌شود، گاهی اوقات بدون مشکل کار پیش می‌رود و در برخی موارد، حوادثی رخ خواهد داد. درصورتی‌که اگر فرد پرتجربه‌ای تجربه خود را قبل از, بازنشستگی به جوان‌ترها انتقال دهد درصد وقوع برخی حوادث کمتر می‌شود.
در دوره‌ای که روسیه در فکر اقدام به فرستادن گردشگران فضایی برای کسب درآمد بود، عده‌ای از فضانوردان باسابقه به همین دلیل مخالف برنامه گردشگری فضایی بودند و می‌گفتند در پروازهای فضایی اگر تنها یک فضانورد روس حضورداشته باشد و دو نفر دیگر فضانوردان ناسا و گردشگر میلیونر باشد آن‌ها نمی‌توانند تجربیات خود را به نسل بعدی فضانوردان منتقل کنند این روند باعث می‌شد فضانوردان آینده روسیه نتوانند از ثمره تجربه فضانوردان باسابقه بهره بگیرند.
مشکل دیگری که در سال‌های اخیر خودنمایی می‌کند شعار تجاری کردن فضا از زبان سردمداران روسکاسموس است که ورود به بازار و تجاری کردن فضانوردی این کشور را به شعار اصلی خود تبدیل کرده‌اند. ظاهراً در دهه آینده، اقتصاد روسیه به‌سرعت بهبود می‌یابد، اما بودجه روسکاسموس ثابت مانده و چنانچه واقع‌بینانه نگاه کنیم برنامه فضایی روسیه، درگیر توسعه پروژه‌های جدید و نوآورانه نیست و ورود به بازار فضایی نیاز به نوآوری بر پایه تجربیات قبلی دارد و شکاف میان نسل قدیمی آرمان‌گرا و نسل جوان کم‌تجربه و تاجر مسلک مسلماً اجازه نخواهد داد بتوانند روسیه با دست چندان پری وارد این میدان شود.