دانشمندان با رصد یک هاله گازی در حال چرخش به دور کمان ای (Sagittarius A) به شواهدی از وجود یک سیاهچاله در مرکز کهکشان راه شیری دستیافتهاند.
محققان مدتها است که احتمال میدهند یک ابر سیاهچاله یا سیاهچاله کلان جرم در مرکز کهکشان ما قرار دارد و اکنون شواهدی قوی برای حمایت از این فرض بهدستآمده است.
اخترشناسان با استفاده از تلسکوپ بسیار بزرگ (VLT) که مجموعهای متشکل از چهار تلسکوپ جداگانه در صحرای آتاکامای شیلی است، در حال رصد کمان ای که کمان ای ستاره خوانده میشود، بودند که متوجه یک شیء در مرکز کهکشان راه شیری شدند که تصور میشود یک ابر سیاهچاله باشد.
تیم تحقیقاتی در طول رصد خود، سه شراره درخشان را مشاهده کرد که به دور کمان ای در حال چرخش بودند و مسیری حدود ۱۵۰میلیون مایل را طی ۴۵دقیقه طی میکردند. سرعت این شرارهها حدود ۳۰درصد سرعت نور است.
دانشمندان میگویند که این جرم بیش از چهار میلیون برابر جرم خورشید ما جرم دارد و چون در چنین مدار کوتاهی قرار دارد، تقریباً بهطورقطع میتوان گفت که یک سیاهچاله است.
رینهارد گنزل (Reinhard Genzel)، سرپرست این تحقیق، در بیانیهای گفت: «این همیشه یکی از پروژههای رویایی ما بود، اما به اثبات آن به این زودیها امیدوار نبودیم.»
الیور فول (Oliver Fole)، یکی دیگر از محققان، گفت: «نتایج حاکی از تائید قاطع یک سیاهچاله عظیم در مرکز کهکشان راه شیری است.»
وی افزود: «این حیرتانگیز است که درواقع شاهد چرخش مواد به دور یک سیاهچاله عظیم با ۳۰ درصد سرعت نور هستیم. حساسیت فوقالعاده گرویتی (GRAVITY) به ما این امکان را میدهد تا این روند را در زمان واقعی با جزئیات بیسابقه مشاهده و دنبال کنیم.»
گرویتی ابزاری است که نور چهار تلسکوپ بسیار بزرگ را ترکیب میکند و به محققان اجازه میدهد که اجرام دور، مانند مراکز کهکشانها را مطالعه کنند. این اجرام در هنگام مشاهده با ابزارهای دیگر، بسیار محو و نامفهوم هستند.
به نظر میرسد که شرارههای روشن که به دور کمان ای* میچرخند، نتیجه تعاملات مغناطیسی گازهای داغ در اطراف سیاهچاله باشند. علاوه بر این، آنها بهعنوان نقاط داغ در حال چرخش پیشبینیشده در یک سیاهچاله در این اندازه رفتار میکنند.
در اوایل سال جاری، ستارهشناسان یک ستاره به نام S2 را رصد کردند که هر ۱۶ سال به دور کمان ای* میچرخد و اکنون به این نتیجه رسیدند که این ابر سیاهچاله، نور این ستاره را در نزدیکترین نقطه مدارش، همانطور که اینشتین در نظریه نسبیت عام پیشبینی کرد، به سمت خود جذب میکند.
“فول” گفت: ما از نزدیک بر ستاره S2 نظارت داشتیم و البته که ما همیشه یکچشممان روی کمان ای* است. ما در طول مشاهدات خود بهاندازه کافی خوششانس بودیم که این سه شراره درخشان را در اطراف سیاهچاله ببینیم. اینیک تصادف از روی خوششانسی بود!
کمان ای
کمان ای (Sagittarius A) یک منبع قوی امواج رادیویی بسیار فشرده و پرجرم در مرکز کهکشان راه شیری است. تصور میشد که این جرم، یک سیاهچاله کلان جرم باشد که اکنون تقریباً بهطور قطعی ثبت شد.
این کمان ازلحاظ ظاهری در مرز صورت فلکی کمان و عقرب قرار دارد.
سیاهچاله کلان جرم
سیاهچاله کلان جرم بزرگترین نوع سیاهچاله در کهکشانها است که گمان میرود در مرکز تقریباً همه کهکشانها یافت شود.
این سیاهچالهها دارای جرمی معادل صدها هزارتا چندین میلیارد برابر جرم خورشید هستند.
این سیاهچالهها پرجرمیترین نوع سیاهچالهها هستند و گرانش بسیار زیادی دارند که در جهان بینظیر است.
یافتههای اخترشناسان در مجله Astronomy & Astrophysics منتشرشده است.