سیروس برزو: در سال۲۰۵۰ زمان اجاره سایت پرتاب ماهواره بایکونور (Baikonur) توسط روسیه به پایان می رسد؛ بااینحال، قزاقستان قصد دارد تا عملیات فضایی مستقلی را اجرا کند و بایکونور را بیشتر توسعه دهد.
طلعت موسی بایف فضانورد سابق و رئیس اداره ملی فضانوردی قزاقستان ،قزکاسموس، میگوید: «ما هر آنچه را که میتوانستیم انجام دادیم تا اطمینان حاصل کنیم که توسعه مرکز پرتابهای فضایی بایکونور ادامه مییابد و یکی از نخستین اقدامات ما ساخت مجتمع حامل فضایی بایترک (Baiterek) است.
در طراحی مجتمع ماهوارهبر فضایی بایترک که با شرکای بینالمللی ساخته خواهد شد، بر ایمنی زیستمحیطی تأکید خواهد شد. بهطور مثال در آن از سامانه پرتاب آنگارا استفاده خواهد شد که بر اساس ماژول حامل با موتورهای با سوخت اکسیژن و نفت سفید عمل میکند. موسی بایف گفت که جدا از برنامههای بزرگ، این پروژه با مشکلاتی جدی مرتبط بادوام تجاری روبرو شده است، زیرا مجتمعهای موشک فضایی دیگر، بهویژه سایت پرتاب ووستوچنی (Vostochny)، از عرض جغرافیایی مشابهی بهره میگیرند و ممکن است یک رقیب مستقیم برای پرتابهای تجاری گردند.
بااینحال، میربیک مولدوبیک معاون اداره فضانوردی گفت که چنین بدبینی بیجا است.
وی میگوید: «ما مذاکراتی را در سطح سران دولت و نخست وزیران انجام دادهایم. ما پتانسیل ایجاد این مجتمع را داریم.»
هزینه بایترک حدود ۱.۶میلیارد دلار برآورد میشود، اما مسئولان قزکازموس میگویند که آنها میتوانند هزینه را با صرف حداقل مقدار موردنیاز برای پرتاب موشکها، پایین بیاورند. قزاقستان هنوز درباره نحوه تقسیم هزینههای ساخت تصمیمی نگرفته است.
موسی بایف میگوید: «پیشرفتهایی هم در توسعه زیرساخت صنعت فضانوردی در قزاقستان وجود داشته است. اداره ملی فضانوردی یکنهاد مرکزی دارد که در آن کارشناسانی از سرتاسر این جمهوری کار میکنند. شش شرکت هوافضا تأسیسشدهاند که در توسعه این صنعت نقش خواهند داشت.»
نورسلطان نظربایف (Nursultan Nazarbayev) رئیسجمهور قزاقستان اولویت کار را برنامه بلندمدت برای ایجاد و توسعه صنعت فضانوردی اعلام کرده است.
موسی بایف میگوید در حال حاضر اولویت اصلی در فعالیت مرتبط با فضانوردی، ایجاد یک صنعت فضانوردی قدرتمند بهعنوان یک بخش اقتصادی پیشرفته ازنظر علمی و فناوری است که قادر به تسریع صنایع و روندهای ابتکاری قزاقستان و تقویت امنیت ملی باشد.
یک مجتمع مونتاژ و آزمایش فضاپیما در آستانه در حال ساخت است. بنا به گفته مولدوبیکوف این مرکز ظرف دو سال افتتاح خواهد شد.
موسی بایف گفت این مجتمع که با همکاری ساخته خواهد شد، پیشرفتهترین مجتمع ازایندست در کشورهای مستقل مشترکالمنافع است. وی گفت: «مجتمعهایی که اکنون در کشورهای مستقل مشترکالمنافع در حال فعالیت هستند، در دوران اتحاد جماهیر شوروی ساختهشدهاند، ولی این مجتمع به آخرین فناوری تجهیز خواهد شد.»
هدف اصلی ایجاد این مجتمع پرتاب ماهوارهها نهتنها برای قزاقستان، بلکه برای کشورهای دیگر هم خواهد بود. قزاقستان قصد دارد تا مرحله نخست تولید ماهواره را همراه با فرانسه اجرا کند، اما بعداً قزاقستان باید توانایی کار مستقل را پیدا کند.
مرکز ملی فضانوردی در حومه آستانه به یک سیستم ناوبری ماهوارهای بسیار دقیق مجهز خواهد داشت.
موسی بایف میگوید برخلاف بسیاری از شرکتهای امروزی قزاقستان که متخصصان جوان را استخدام نمیکنند و به دنبال باتجربهترها هستند قزکاسموس دلیل خوبی برای جذب کارکنان پرانرژی، جاهطلب و روشنفکر دارد. وی گفت: «ما همه نوع کارورزی را به متخصصان جوان پیشنهاد میکنیم و به آنها امکان میدهیم تواناییهای خودشان را نشان دهند و فرصتهایشان برای باقی ماندن در یک محل کار احتمالی برای آینده را تقویت کنند.»
موسی بایف گفت: «برای آنکه این مجتمعها به عملکرد کامل برسند، ما نهتنها باید خود ساختمان را بسازیم و تجهیزات را به آن منتقل کنیم، بلکه باید اطمینان حاصل کنیم که افراد ما میتوانند با تجهیزات کار کنند. برای این کار، آنها نهتنها باید دانش تئوری کسب کنند، بلکه باید کار عملی هم بیاموزند که این دقیقه چیزی است که در حال رخ دادن است. برخی از متخصصان اکنون در تولوز فرانسه در حال دوره دیدن هستند.»
ارو لامبرت، نماینده ایدس آستریوم که از قزاقستان دیدن میکرد، به خبرگزاریها گفت که ساخت اولیه مجتمع و نیز سایر پروژههای فضایی را بررسی کرده است.
وی گفت: «همه مراحل اولیه ساخت، باکیفیتی استثنایی انجامشدهاند. ما انتظار نداشتیم که کار به این خوبی پیش برود و روشن است که کار فقط برای نمایش انجامنشده است. این روش انجام کار در صنعت فضانوردی است.»
لامبرت گفت: «مجتمع مونتاژ و آزمایش فضا که در دستساخت است، یکی از پیشرفتهترین مجتمعها در جهان است. هدف از کار ما، این است که ماهوارههای قزاقستان نهتنها با برنامه فضایی منطقه مرتبط شوند، بلکه فرصتی برای کار با شرکای خارجی ایجاد شود.»