لونا-۱۶ بزرگ‌ترین پیروزی دانشمندان شوروی در ماه

سیروس برزو: حدود ۱۵ ماه پس از مأموریت موفقیت‌آمیز آپولو-۱۱ (Apollo 11) و فرود نخستین انسان بر ماه، روس‌ها در ۱۲سپتامبر۱۹۷۰ اعلام کردند که یک کاوشگر از گروه کاوشگران ویژه کره ماه را تحت نام لونا-۱۶ (Luna 16) به فضا پرتاب کرده‌اند. طبیعی بود که بعد از دو مأموریت پرهیجان آپولو-۱۱ و۱۲، فرستادن سفینه‌ای بدون سرنشین که نمونه قبلی‌اش هم با شکست همراه بوده چندان موردتوجه جهانیان قرار نگیرد. لونا-۱۵ (Luna 15) که هم‌زمان با آپولو-۱۱ راهی ماه شده و نتوانسته بود فرود آرام داشته باشد؛ اما تنها چند روز بعد از پرتاب شایع شد که این کاوشگر مأموریت دارد نمونه خاک ماه را به زمین بیاورد و این نکته مهمی بود که می‌توانست نظر جهانیان را به خود جلب و تا حدودی شکست روس‌ها در مسابقه فضایی را جبران کند.

محاسبه فرایند فرود این سفینه در ماه را به گئورگی گرچکو (Georgy Grechko)، مهندس سامانه‌های فضایی که در دفتر شماره۱ فضایی کار می‌کرد گذاشتند. او قبلاً توانسته بود با محاسبات دقیق خود، لونا-۹ (Luna 9) را به‌آرامی در ماه فرود آورد.
حرکت کاوشگر لونا۱۶ به سمت ماه از مدار زمین اولیه آغاز شد و پس از اصلاح نیمه در ۱۳سپتامبر، همچنین در ۱۷سپتامبر۱۹۷۰ در مداری به ارتفاع دایره‌ای ۱۱۱کیلومتر با ۷۰درجه نسبت به خط استوای ماه را وارد گردید.

در ساعت۰۵:۱۲ بوقت گرینویچ  در ۲۰سپتامبر موتور اصلی ترمز روشن و مرحله فرود شروع شد. شش دقیقه بعد، ساعت۰۵:۱۸ بوقت گرینویچ، این فضاپیما به‌آرامی در منطقه هدف خود در ناحیه شمال شرقی دریای باروری (Mare Fecunditatis) فرود آمد.
کمتر از یک ساعت پس از فرود، در ساعت ۰۶:۰۳ بوقت گرینویچ، یک مته خودکار برای جمع‌آوری نمونه خاک، سطح ماه را سوراخ کرد. پس از حفاری به مدت هفت دقیقه، مته به عمق ۳۵سانتیمتر متوقف شد و سپس نمونه خود را بیرون آورد و آن را با یک حرکت قوس به بالای فضاپیما رساند و در یک مخزن کوچک کروی بر روی بدنه اصلی فضاپیما قرارداد. سپس  ۱۰۱گرم خاک ماه موجود در لوله مته را به مخزن مخصوص منتقل کرد. این مخزن در محفظه غیرقابل نفوذ قرار داشت تا چه در مسیر و چه بعد از رسیدن به زمین، تحت تأثیر محیط قرار نگیرد تا دانشمندان بتوانند ماهیت واقعی خاک ماه را دریابند.

بخش بازگشتی لونا-۱۶ سرانجام، ۲۶ساعت و ۲۵دقیقه بعد از فرود بر سطح ماه، در ساعت ۷:۴۳ روز ۲۱سپتامبر بوقت گرینویچ، از قسمت پائینی جدا و با استفاده از موتور موشکی خود صعود کرد و با یک مانور دقیق و حساب‌شده در مسیر بازگشت به زمین قرار گرفت. در جریان بازگشت، مرکز هدایت پرواز دو بار با کاوشگر ارتباط رادیویی برقرار کرد تا از حرکت بخش برگشتی لونا در مسیر صحیح اطمینان حاصل کند. سه روز بعد، در ۲۴سپتامبر در زمان نزدیک شدن به زمین، بخش فرودی از قسمت پیش‌بری ناو جدا گردید و بالاخره به جو زمین برخورد کرد. دقایقی بعد حرکت تند مخزن بازگشتی کاوشگر با باز شدن چتر نجات، به‌سرعت کم تنزل پیدا کرد و بالاخره  در ساعت۵:۲۵ بعدازظهر ۲۴سپتامبر در ۸۰کیلومتری جنوب شرقی شهر جزکازگان (Jezkazgan) در قزاقستان به‌آرامی فرود آمد. البته یافتن بخش فرودی کار ساده‌ای نبود و گروه‌های تجسسی زیادی در نقاط مختلف منطقه برنامه‌ریزی‌شده مستقر بودند. مخزن حاوی خاک ماه  بلافاصله دربسته بندی ویژه قرار گرفت و مهر موم شد تا به مسکو فرستاده شود و موردبررسی قرار گیرد.

برای انجام این مأموریت دانشمندان روس از تجربیات خود در مأموریت‌های کاوشگران قبلی مانند لونا-۴ (Luna 4)، لونا-۹، لونا -۱۰ (Luna 10) و لونا-۱۳ (Luna 13) بهره بردند. 
به‌این‌ترتیب روس‌ها بار دیگر به‌ظاهر توانمندی خود را در فناوری فضایی به نمایش گذاشتند بدون این‌که اشاره کنند برنامه اعزام فضانورد آن‌ها شکست‌خورده است. رسانه‌های خبری دنیا کار لونا-۱۶ را بزرگ‌ترین پیروزی دانشمندان شوروی نام نهادند.