صحنه‌ای کلاسیک، به‌یادماندنی و دلهره‌آور از بسیاری از فیلم‌های سینمایی علمی تخیلی در ذهن ما نقش بسته است، انسانی در سفینه فضایی بدون لباس فضانوردی و تجهیزات مناسب گیر افتاده و هرلحظه ممکن است دریچه سفینه باز شود و او در فضای بیکران رها گردد. معمولاً هم شخصیتی که در این شرایط گیر افتاده است، همه‌ی تلاشش را میکند تا با گشودن در دیگری و خارج شدن از آن بخش سفینه خودش را نجات دهد.
در شرایط فاقد هوا و تحت‌فشار صفر، بدن انسان نمی‌تواند مدت زیادی را بدون تجهیزات و لباس مناسب دوام بیاورد و این‌یک واقعیت غیرقابل‌انکار است، ولی درصورتی‌که بدن انسان در چنین شرایطی قرار بگیرد چه رخ خواهد داد؟ آیا چشمان انسان منفجرشده و خون جاری در رگ‌هایش در فضا معلق می‌گردد؟
در مورد این سؤال باید بگویم بر مبنای حادثه‌ای که سایوز ۱۱ (Soyuz 11) تجربه کرد و البته آزمایش‌هایی که قبلاً و در دهه ۱۹۶۰ بر روی حیوانات صورت پذیرفته است پاسخ به آن منفی است و وضعیت تا این حد ترسناک نیست.
اگر در شرایط یادشده، یعنی بدون تجهیزات و لباس مناسب در فضا رها شویم اولین چیزی که احساس خواهیم کرد کمبود هوا است. هوشیاری ما در این شرایط بلافاصله از بین نمی‌رود و بر مبنای اینکه بدنمان شروع به استفاده از اکسیژن موجود در جریان خون جاری در رگ‌ها می‌نماید ۱۵ثانیه‌ای هنوز فرصت داریم، اگر نفس را حبس نکنیم شاید بتوانیم حتی تا ۲دقیقه نیز دوام بیاوریم.
درصورتی‌که نفس خود را حبس کنید گاز موجود در ریه‌های شما به دلیل عدم وجود فشار هوا منبسط می‌شود که این امر سبب پارگی ریه‌ها و رها شدن هوا در جریان گردش خون می‌گردد. اگر روزی خودتان را رهاشده در فضا یافتید آن هم بدون تجهیزات مناسب، به خاطر داشته باشید انجام بازدم کمی به شما زمان بیشتری خواهد داد.
مورد دیگری که راجع به آن نیز کاری از دست ما برنمی‌آید، این است که اگر به مدت ۱۰ثانیه در فضا بمانیم پوست بدنمان و بافت موجود در زیر آن شروع به باد کردن میکند. علتش هم در این است که باز به دلیل عدم وجود فشار اتمسفریک (Atmospheric) آب موجود در بدن انسان شروع به انبساط میکند و به‌گونه‌ای وضعیت بخار شدن را به خود می‌گیرد. البته این بدان معنی نخواهد بود که بدنمان به یک بالون تبدیل می‌شود و سپس منفجر می‌شویم، خوشبختانه پوست بدن انسان بسیار مقاوم‌تر از چیزی است که فکر می‌کنیم، و اگر بتوانیم در فاصله‌ی زمانی مناسب به درون مقر خود در فضا برگردیم که شرایط فشار اتمسفریک در آن موجود است پوست و بافت موجود در زیر آن به حالت عادی خود بازمی‌گردند.
همچنین این شرایط اثر چندانی بر روی خون یا جریان خونی ما نخواهد داشت چون سیستم جریان خون قادر است فشار را کنترل کند مگر اینکه وارد حالت شوک بشویم. جیم لی بلانک (Jim LeBlanc) به دلیل مشکلی که در لباسش داشت در سال ۱۹۶۵ و در آزمایشی به مدت ۱۴ ثانیه شرایطی مشابه آنچه موردبحث ما است را تجربه کرد. نکته‌ای که وی به آن اشاره میکند جوش آمدن آب دهان موجود بر روی زبان است وی می‌گوید به‌وضوح حباب‌های حاصل از جوش آمدن آب دهان را حس می‌کردم.
ازآنجایی‌که با قرار گرفتن بدون تجهیزات لازم در فضا، در اصل بدون فیلتر در برابر تابش‌های کیهانی قرارگرفته‌ایم، باید انتظار سوختگی‌های پوستی وخیمی را نیز داشته باشیم و البته به‌احتمال‌زیاد دچار بیماری رفع فشار (Decompression Sicknes) نیز خواهیم شد. علاوه بر این‌ها علی‌رغم سردی بیش‌ازحد دمای فضا، بدن ما بلافاصله یخ نخواهد زد و گرمای خود بدن تا پیش از اینکه دچار خفگی شویم از آن در مقابل یخ‌زدگی محافظت میکند.
اگر در فضا بمیریم چه رخ می‌دهد؟ در این شرایط با توجه به نبود اکسیژن بدن ما با شرایط معمولش تجزیه نمی‌شود، درصورتی‌که نزدیک یک منبع حرارتی باشیم بدن مومیایی و درصورتی‌که وضعیت غیرازاین باشد بدن یخ خواهد زذ. اما اگر انسانی در لباس فضانوردی در فضا بمیرد تا مادامی‌که در آن لباس اکسیژن موجود باشد بدنش به تجزیه شدن ادامه خواهد داد. در هردوی این شرایط بدن انسان مذکور تا مدت‌های بسیار زیادی در فضا معلق و باقی خواهند ماند.
ممنون از اطلاعات لازم